گفتاری از شهید آیت الله محمد صدوقی
زمانی که آقاموسی تحصیلات جدید را به پایان برد و گویا تصدیقش را گرفت، مرحوم آیتالله صدر به خاطراینکه او استعداد فوقالعادهای داشت، گفت خوب است که ایشان استعدادش را در رشته دین وعلم دین صرف کند. از همان کوچکی، هنوز گویا بالغ نشده بود، شاید هم شده بود و من یادم نیست، اما میدانم که معمم نبود، مشغول تحصیل علوم قدیمه شد آن هم با پیشرفتهای خیلی فوقالعاده. ظرف چندسال مقامات شامخهای را از علوم قدیمه به دست آورد و حائز مراتب عالیه علمیه و عملیه شد.
ایشان به لبنان تشریففرما شدند. همان روزهای اول، اشخاصی که برای زیارت این پیشوا میآمدند، شیفته کمالات، اخلاق و مزایایی که اختصاص به ایشان داشت، شدند. حتی شنیدم که وقتی فرانسویها به خدمت ایشان میآمدند، با آنها به زبان فرانسوی صحبت میکرد. با عربها به لسان عربی سخن میگفت و فارسی هم که زبان مادری ایشان میبود. گویا زبان انگلیسی را هم میدانستند.
در سال ۱۳۲۹ به مکه معظمه مشرف شدم. چندین نوبت ایشان را ملاقات کردم: در مسجدالحرام، در منزلشان و در مدینه طیبه. ایشان میفرمود که من قسمت عمده وقتم را معطوف سخنرانیها میکنم. همه جا میروم. حتی اگر بخواهم در فلسطین اشغالی هم بروم سخنرانی کنم برای من مانعی ندارد، اگرچه خودم امتناع دارم از رفتن به آنجا. مردی بسیاربسیار فوقالعاده بود. روشن بود، قدم که در لبنان گذاشت، اوضاع آنجا را عوض کرد. به قدری شیعیان لبنان در وضع بدی به سر میبردند که هرکس دوره آن روز شیعیان لبنان را میدید به رقت میافتاد. از همه چیز برکنار بودند. فقر و بیچارگی سراپایشان را گرفته بود. مدرسه نداشتند، درمانگاه نداشتند، بیمارستان نداشتند. و این سید بزرگوار که قریب ۲۰ سال تمام بر شیعیان لبنان رهبری داشت، تمام نیازهای کشور لبنان را تقریباً برطرف کرد. یعنی هر نیازی را که مردم داشتند، برایشان به صورت خوشی برآورده میکرد.... همانطور که خود امام موسی صدر بر کلیه صاحبان مسئولیت لبنان و آنهایی که چرخاننده کلیه کارهای لبنان و زعمای آنجا بودند تفوق داشت، شیعه را هم بالا آورد و تفوق داد.
... میشد گفت که امام موسی صدر کمتر از رئیس جمهور نبود، بلکه بالاتر بود. به قدری نفوذ و قدرت داشت که همین که اتومبیلش به مرز میرسید، بدون مطرح شدن این پرسش که آیا پروانهای دارید یا ندارید، رد میشد. درجهان کمتر رهبر مذهبیی دیده شده که تا این اندازه صاحب نفوذ و قدرت باشد. کمتر کسی نیز درچنین مدت کوتاهی در یک کشور همچون خدمتی را که او در لبنان نمود، کرده است.
..................
منبع:کتاب یادنامه امام موسی صدر ج۱؛ مؤسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر، چاپ اول، ۱۳۸۷