مصطفی چمران به روایت دکتر ابراهیم یزدی
این خاطرات از کتاب «یادنامه شهید بزرگوار دکتر مصطفی چمران» که به اهتمام دکتر ابراهیم یزدی جمع‌آوری شده،
انتخاب شده است.
* معرفی چمران به امام موسی صدر
بعد از خروج از لبنان، من ارتباطم را با امام موسی صدر و دوستان لبنانی حفظ کردم و امیدوار بودم به زودی به منطقه برگردم. امام موسی صدر، بعد از تشکیل مجلس اعلای شیعیان لبنان دو پروژهٔ کلیدی داشت. اول تأسیس یک مدرسهٔ فنی در جنوب لبنان و دومی ایجاد یک بیمارستان و مرکز پزشکی در بیروت.
او مایل بود و به ما هم گفته بود که مدیریت هر دو پروژه را بپذیریم. او به کمک ما نیاز داشت. از این دو پروژه، اولی زودتر به نتیجه رسید. بعد از برگشت من به آمریکا، امام موسی صدر اطلاع داد که مدرسهٔ فنی جبل العامل در شهر صور، در جنوب لبنان آماده بهره‌برداری است و خواست که یک مهندس شایسته معرفی شود. همزمان ایشان همین سؤال را در سفر به تهران از مهندس بازرگان کرده بود هر دوی ما، دکتر چمران را معرفی کردیم. او هم استقبال کرد.
وقتی من مطلب را با دکتر چمران مطرح ساختم او نیز از آن استقبال کرد. به این ترتیب چمران ازجنوب لبنان ارتباط منظم و نزدیک ما را با امام موسی صدر بار دیگر برقرار کرد. علاوه بر حضور چمران در لبنان، من حداقل سالی یک‌بار و بعضی اوقات دو بار در سال به لبنان و عراق سفر می‌کردم و از نزدیک با این عزیزان دربارهٔ اوضاع مسلمانان لبنان، منطقه و ایران بحث و گفت‌وگو می‌کردیم. صادق قطب‌زاده به دلیل نزدیکی پاریس و لبنان در اوایل سال 1350 به لبنان برگشت و اداره مدرسه را بر عهده گرفت. ارتباط تنگاتنگ از یک طرف با امام موسی صدر و شیعیان لبنان و از طرف دیگر با فلسطینیان ایجاد شد.
چمران پیش از من به بیروت رفت وآمد داشت. در یکی از همین سفرها در سال 1357 بود که صادق قطب‌زاده با نماینده و خبرنگار لوموند، در بیروت، به‌نام لوسین ژرژ از طریق امام موسی صدر آشنا شد. لوسین ژرژ در بیروت با یک دختر شیعه لبنانی ازدواج کرده و مسلمان شده بود. عاقد از دواج آنها امام موسی صدر بود. لوسین ژرژ به علت همین ازدواج گذرنامهٔ لبنانی گرفته بود.
صادق قطب‌زاده هم بعد از آنکه در سال 1344 گذرنامهٔ ایرانی‌اش را سفارت ایران در سوئیس توقیف کرده بود، توسط سازمان دانشجویان عرب، گذرنامهٔ سوری گرفته بود. بنابراین برای سفر به کشورهای عربی نیاز به ویزای سفر نداشتند. صادق قطب‌زاده به همراه لوسین ژرژ از بیروت به نجف رفت و اولین مصاحبه معروف با لوموند را ترتیب داد. تنها بعد از چاپ این مصاحبه بود که عراقی‌ها به این سفر پی‌بردند.
* شیوهٔ چمران در تدریس برای دانش آموزان جبل عامل
این سفرهای مکرر و حضور دائم چران در لبنان و ارتباط با امام موسی صدر، موجب شدکه آرام آرام جنبش اسلامی ایران در یک سطح دیگری، که تا آن زمان سابقه نداشت، بر جنبش شیعیان لبنان اثر بگذارد. دکتر چمران در مدرسهٔ فنی جبل العامل در شهر صور، به دانش آموزان نه تنها علوم فنی و حرفه‌ای درس می‌داد، بلکه برای آنها درس معارف دینی و علوم سیاسی و آموزشی رزمی را نیز همراه کرده بود.
دانش آموزان مدرسهٔ جبل العالم برای گذرانیدن یک دورهٔ دو ساله به صور می‌آمدند. آنها در شبانه‌روزی مدرسه زندگی می‌کردند. این دانش آموزان طبق یک برنامهٔ ویژه‌ای از روستاهای شیعه‌نشین سرتاسر لبنان، از هر روستا حداقل دو نفر، انتخاب شده بودند.
بعد از گذرانیدن دورهٔ دو ساله، این دانش آموزان به محل روستای خود بر می‌گشتند، در حالی به عنوان یک تکنسین برق، مکانیک ماشین، بسیاری از کارهای فنی، تعمیرات وسایل برق، ماشین و غیره را انجام می‌دادند، به عناصر فعال در جنبش جدید تبدیل شده بودند.