شیخ احمد الزین، قاضی شرع‌ اهل‌ تسنن‌ شهر صيدا در بخشی از مصاحبه با گروه تاریخ شفاهی مؤسسه امام موسی صدر به نگاه تقریبی امام صدر در لبنان و ارتباط او با اهل سنت لبنان و همچنین پیروان مسیحیت پرداخته است. او همچنین از اهمیت تشکیل «هیئت یاری جنوب» برای تحکیم وحدت لبنان گفته است. این بخش از سخنان وی را در ادامه می خوانید.

او اسلام را در جایگاه عقیده‌ای جهانی شناخت

امام موسی صدر عالمی بزرگ و پیشوایی بی‌نظیر است که در فعالیت مکتبی خود، از مرزهای لبنان و کشورهای عربی و اسلامی فراتر رفته است. او از دایره مذهب جعفری بیرون آمد تا وحدت اسلامی بین شیعه و سنی را محقق کند و بلکه از وحدت اسلامی نیز فراتر رفت و به وحدت ملی میان مسلمانان و مسیحیان رسید تا رسالت اسلام را به رسالتی انسانی و تمدنی، به آن سوی مرزهای مذهبی و فرقه‌ای برساند.

امام موسی صدر از علمای بزرگی است که اسلام را در جایگاه عقیده‌ای جهانی شناخت؛ عقیده‌ای که از دایره انسانی فراتر می‌رود و همه هستی را شامل می‌شود. همه هستی تسبیح خدا می‌گوید. کل جهان هستی و از جمله انسان‌ها از همه طوایف و مذاهب گواهی می‌دهند که خدایی جز الله نیست و محمد بنده و فرستاده اوست. با این نگاه تمدنی و انسانی و جهانی بود که سید موسی صدر ظهور کرد. او در جایگاه عالمی بزرگ رسالت اسلام را در درجه اول از زاویه شیعه جعفری بر دوش داشت ولی از دایره مذهبی فراتر رفت و از راه دعوت به وحدت اسلامی بین شیعه و سنی، به اسلام رسید. او به مساجد و اجتماعات اهل سنت رفت و آمد می‌کرد، بویژه چندین بار نزد ما در مسجد جامع عمر آمد و خطبه جمعه خواند و به مناسبت میلاد پیامبر(ص) و شب قدر سخنرانی کرد. بیش از پنج هزار مسلمان سنی و شیعه جمع می‌شدند و به سخنان او گوش می‌دادند و او آن‌ها را به وحدت اسلامی فرا می‌خواند.

در اینجا باید به طور گذرا اشاره کنم که ما مسلمانان، سخت نیازمند عالمی بزرگ همچون امام موسی صدر هستیم تا فتنه مذهبی بین سنی و شیعه را پشت سر گذاریم، بویژه آنکه امروزه برخی از سیاستمداران و عالمان سنی و شیعه به منزوی شدن در دایره مذهب و تعصب مذهبی دعوت می‌کنند. در چنین اوضاعی ما نیاز شدید به موسی صدر را احساس می‌کنیم تا پرچم وحدت اسلامی را در برابر این تعصب مذهبی جاهلی برافراشته کند.

از نمونه‌های دعوت امام موسی صدر به وحدت اسلامی این بود که او ارتباط محکمی با مفتی اهل سنت آن زمان، شیخ حسن خالد، داشت و برای هماهنگی و همکاری و خدمت به اسلام و مسلمانان و وحدت اسلامی با او دیدار می‌کرد. امام موسی صدر با جمعیت‌های اسلامی اهل سنت در ارتباط بود و برای آن‌ها سخنرانی می‌کرد ... روزی که اسرائیل روستای کفرشوبا در جنوب لبنان را بمباران کرد، امام موسی صدر اولین کسی بود که پس از دو روز از مناطق ویران شده بازدید و از مردم منطقه دلجویی کرد و نماز ظهر را در مسجد ویران شده‌ کفرشوبا برپا کرد و ما پشت سر او نماز خواندیم. او برای تاکید بر وحدت اسلامی و تاکید بر موضع اسلامی و ملی خود در برابر حملات اسرائیل، این کار را انجام می‌داد .

امام موسی صدر به این بسنده نکرد که یک عالم مسلمان شیعه باشد، بلکه از رهگذر وحدت ملی در لبنان، به بُعد انسانی و تمدنی دست یافت. می‌بینیم او با مسیحیان نیز تعامل داشت و برای سخنرانی و دیدار با مسیحیان، بسیار به کلیسا می‌رفت. وقتی در بقاع به مسیحیان تجاوز شد، این عالم بزرگ به مقابله با این تجاوز برخاست و به وحدت با مسیحیان فراخواند تا از این راه وحدت ملی را تحکیم بخشد.

امام صدر برای تحکیم وحدت ملی لبنان، «هیئت یاری جنوب» را تشکیل داد که رؤسای طوایف در جنوب در آن حضور داشتند از جمله مطران خریش که پس از مدتی به مقام کاردینالی رسید. به یاد دارم وقتی ما در هیئت یاری جنوب همراه رؤسای طوایف به دیدار رئیس جمهور شارل حلو رفتیم، او با این جمله از ما استقبال کرد: من به شما افتخار می‌کنم و دوست دارم از رهگذر شما با دنیای غرب رو‌به‌رو شوم تا به دنیا بگویم، این است لبنان یکپارچه متمدن. ببینید چگونه رهبران همه طوایف را در خود جا داده و همه اختلاف‌ها و تعصب‌های مذهبی و دینی را پشت سر گذاشته‌اند. امام صدر در سیاست و تعاملات خود، با همه طوایف و مذاهب لبنان ارتباط و تماس داشت. او اولاً برای هم‌سویی با سیاست خود در لبنان و ارتباط با طوایف و ثانیاً برای رویارویی با اسرائیل و ایجاد وحدت در لبنان، «هیئت یاری جنوب» را تشکیل داد. این هیئت، جنبه دینی یا غیر آن نداشت و صرفا برای تاکید بر وحدت در جنوب و موضع‌گیری در برابر اسرائیل و حمایت از جنوب تشکیل شد.

ما امروز که بیش از ۳۵ سال از ناپدید شدن امام موسی صدر می‌گذرد، نمی‌خواهیم تنها بر بُعد تاریخی او تاکید کنیم، بلکه از علما و سیاستمداران دعوت می‌کنیم تا برای وضع کنونی خود و مقابله با مشکلاتمان و بویژه مسئله فلسطین، خط مشی و راه امام موسی صدر را ادامه دهیم. ما به اندیشه موسی صدر و سیاست و شخصیت و اخلاص او بویژه در این روزگار سخت، نیاز داریم. امروز آمریکا و اسرائیل از مذاهب اسلامی مانند ابزاری برای تفرقه میان اهل سنت و شیعه استفاده می‌کنند تا مسلمانان را از اسلام و مسئله فلسطین باز دارند. آنان برای مشغول‌کردن مسلمانان به فتنه، می‌گویند شیعیان دشمن اهل سنت هستند و ایران می‌خواهد سرزمین شما را اشغال کند و دیگر ادعاهای باطل و دروغین آمریکا و اسرائیل. ما امروز نیازمند اندیشه و سیاست امام موسی صدر هستیم و اینجا دردمندانه، علمای شیعه و سنی و همچنین سیاستمداران و رهبران را دعوت می‌کنیم که از اندیشه و رهبری و سیاست امام صدر برای اصلاح وضع کنونی و برای خدمت به دین و وطن و قومیت بهره گیرند.

امام موسی صدر از مکتب اسلام برخاست و از تمدن قرن بیستم تاثیر پذیرفت. او در سطح بالایی از فرهنگ و اخلاق و ارزش‌هایی بود که به آن افتخار می‌کنیم.