گزارش خبری زیر به قلم جناب آقای حمیدرضا محمد؛ کار‌شناس محترم گروه فرهنگ و معارف معاونت برون مرزی سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران تهیه و تنظیم شده است. این گزارش خبری در تاریخ ۱۳۸۴/۹/۱۵ از رادیو‌های برون مرزی جمهوری اسلامی ایران به زبان‌های عربی، انگلیسی، چینی، روسی، آلمانی، فرانسوی، ژاپنی، ایتالیایی، آلبانیایی، اندونزیایی، اسپانیولی، بوسنیایی، هندی، هوسا، عبری، ارمنی، قزاقی، بنگالی، سواحیلی، تاجیکی، دری، کردی، ترکی، پشتو، اردو و ازبکی برای مخاطبان و شنوندگان در سراسر جهان پخش شده است. متن کامل این گزارش خبری برای مطالعه و بهره برداری بازدیدکنندگان و علاقمندان در سایت موسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر درج می‌شود.
گوینده رادیو:
در روز ۳۱ اوت سال ۱۹۷۸، حادثه‌ای عجیب و غیرمعمول در روابط بین الملل اتفاق افتاد. امام موسی صدر رهبر سیاسی و مذهبی پرنفوذ لبنان که شش روز قبل از آن، برای دیداری رسمی به لیبی رفته بود، ناگهان ناپدید شد. به گفته همراهان امام موسی صدر، وی برای آخرین بار به ملاقات معمر قذافی رهبر لیبی رفت و پس از آن، دیگر دیده نشد. مقامات لیبی بار‌ها تاکید کرده‌اند که امام موسی صدر پس از دیدار از این کشور به ایتالیا رفته است، اما دولتمردان رم این موضوع را تکذیب کرده‌اند. دولت لبنان نیز براین باور است که رهبر مسلمانان لبنان در لیبی ربوده شده و در آن کشور زندانی است. به این ترتیب، سرنوشت این متفکر و روحانی بزرگ مسلمان پس از ۲۷ سال همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.
گوینده رادیو:
امام موسی صدر در سال ۱۹۲۸ در شهر مقدس قم در ایران متولد شد. خانواده صدر از خانواده‌های مشهور اهل علم به شمار می‌روند. امام موسی صدر از نوجوانی آموزش دروس دینی را آغاز کرد و از اساتید بزرگی چون امام خمینی (ره)، آیات عظام بروجردی، حکیم، خویی و علامه طباطبایی در حوزه‌های علمیه قم و نجف بهره برد و به مراتب بالای علمی دست یافت. آیت الله امام موسی صدر از فراگیری علوم و دانش‌های جدید نیز غافل نبود و در سال ۱۹۵۰ م به عنوان اولین روحانی، وارد دانشگاه تهران شد و در رشته اقتصاد فارغ التحصیل شد. وی همزمان با تحصیل به فعالیتهای فرهنگی و سیاسی نیز پرداخت و مسئولیت چند گروه و مجله اسلامی را برعهده داشت.
گوینده رادیو:
سال ۱۹۵۹ نقطه عطفی در زندگی امام موسی صدر به شمار می‌رود. در این سال برخی از اساتید وی با توجه به وضعیت ناگوار مسلمانان لبنان و بویژه شیعیان این کشور، از او خواستند به لبنان برود. از این پس، وی خود را وقف محرومیت زدایی از مسلمانان لبنان و رفع اختلافات اقوام و مذاهب مختلف نمود. لبنان کشوری است که در آن مذاهب اسلامی شیعه و سنی و مسیحیان مارونی و دروزی‌ها فعال هستند. در لبنان، شیعیان اکثریت نسبی را در اختیار دارند، اما در هنگامی که امام موسی صدر به لبنان هجرت کرد، حقوق آن‌ها رعایت نمی‌شد. علاوه برآن، حضور پناهندگان فلسطینی در داخل لبنان و همسایگی این کشور با رژیم صهیونیستی، اوضاع لبنان را پیچیده کرده است.
گوینده رادیو:
امام موسی صدر با وجود آنکه یک روحانی مسلمان و شیعه است، اما در لبنان کوشید تا همه مذاهب و احزاب را حول محور وحدت و تمامیت ارضی کشورشان به هم نزدیک کند. در این راستا، وی شیوه گفتگو و تبادل نظر با صاحبان ادیان مختلف را در پیش گرفت و به موفقیتهای جالبی در این زمینه دست یافت، بطوری که اعتماد آن‌ها را به خود جلب کرد. امام موسی صدر به مسائل سیاسی و اقتصادی جامعه شیعیان لبنان توجه خاصی داشت. وی در سال ۱۹۶۹ «مجلس اعلای شیعیان لبنان» را جهت ساماندهی و تمرکز امور شیعیان محروم جنوب لبنان پایه گذاری کرد. اما با وجود حملات و توطئه‌های رژیم صهیونیستی علیه لبنان، ساماندهی اوضاع لبنان دشوار می‌نمود. به همین علت، امام موسی صدر همزمان با حمایت قاطع از فلسطینیان و آرمان آزادی فلسطین اشغالی، در سال ۱۹۷۵ تاسیس جنبش مقاومت لبنان را اعلام کرد تا به مقابله با ارتش رژیم صهیونیستی بپردازد. آیت الله صدر درطول دو دهه حضور خود در لبنان، موسسات آموزشی، رفاهی و خیریه متعددی برای رسیدگی به مشکلات محرومان لبنانی نیز ایجاد کرد.
گوینده رادیو:
امام موسی صدر با دور اندیشی و تیزبینی خاص خود به عنوان یک روحانی و متفکر مسلمان و انقلابی در مقابل ظلم و ستم ایستاد و از مظلومین و محرومین حمایت کرد. البته اقدامات امام موسی صدر به لبنان اختصاص نداشت، بلکه او در مورد همه ستمدیدگان، احساس مسئولیت می‌کرد. به همین سبب بود که وی استبداد و خفقان رژیم پهلوی در ایران را نیز که وطنش بود، برنمی تافت و با نهضت اسلامی مردم ایران به رهبری حضرت امام خمینی (ره) همراه بود. امام موسی صدر بار‌ها از حرکت انقلابی استاد خود امام خمینی (ره) حمایت کرد و هرآنچه از دستش بر می‌آمد برای پیشبرد این قیام اسلامی، انجام داد.
گوینده رادیو:
حوزه فعالیتهای امام موسی صدر، فرا‌تر از لبنان بود. وی علاوه بر لبنان، کوشید زمینه‌های نزدیک شدن اسلام و مسیحیت را نیز پایه گذاری کند و در همین راستا در سال ۱۹۶۵ سلسله گفتگوهای اسلام و مسیحیت را بنیان نهاد. امام موسی صدر در شناخت اسلام دارای روشن بینی خاصی بود و از تحجر و تنگ نظری به دور بود. حجت الاسلام محمد خاتمی رئیس جمهور سابق ایران در اجلاس بین المللی «کلمه سواء» (سخن یکسان و مشترک) در لبنان که در روز اول دسامبر جاری برگزار شد در مورد این صفت امام موسی صدر گفت: «در مجلس باشکوهی که به نام عالم بزرگ و زمان‌شناس و روشن بین، حضرت امام موسی صدر برپا شده است، باید از دین سخن گفت، دینی که رهاننده آدمی از جهل و خشونت و بیداد است و امام موسی صدر زندگی خود را وقف آن کرده بود.» در این اجلاس که به دعوت مرکز مطالعات و تحقیقات امام موسی صدر برگزار شد، شیخ عبدالامیر قبلان نائب رئیس مجلس اعلای شیعیان لبنان گفت: «امام موسی صدر می‌خواست اجتماعی بنا نهد که در آن انسان محور باشد و توسعه انسانی غایت و هدف وی بود. زیرا انسان گرامی‌ترین مخلوق خداوند است.»
گوینده رادیو:
دراین میان، سوال اساسی اینست که چه بر سر این متفکر برجسته اسلامی آمده است؟ و چرا هنوز سرنوشت امام موسی صدر مشخص نشده است؟ دادگاه ایتالیا در سال ۱۹۷۹ پس از تحقیقات گسترده، اعلام کرد که این شخصیت سیاسی – اسلامی، هرگز به ایتالیا نیامده است و مسئول جان وی دولت لیبی است. دولت لبنان نیز همین موضع را اعلام کرد و خواستار استرداد امام موسی صدر از طرابلس شد. اما درحرکتی مشکوک، چندی پیش بار دیگر پرونده وی در یک دادگاه محلی ایتالیا گشوده شد. این دادگاه تحت نفوذ دولت لیبی، چنین رای داد که آیت الله صدر در ایتالیا ربوده شده است. این رای دادگاه ایتالیا درحالی صادر شد که بسیاری از منابع مطلع و حتی سازمان عفو بین الملل در سال ۲۰۰۱ ادعای لیبی مبنی بر خروج امام موسی صدر از این کشور را نادرست خوانده‌اند. جالب آنکه خود قذافی نیز در سال ۲۰۰۲ اعتراف کرد که این دانشمند مسلمان در لیبی ربوده شده است. برهمین اساس بسیاری براین باورند که دادگاه محلی ایتالیا برای صدور حکمی برخلاف واقع، تحت نفوذ برخی مسئولین داخلی این کشور و همچنین تطمیع مقامات لیبی قرار داشته است.
گوینده رادیو:
پرسش مهم دیگر درمورد وضعیت کنونی امام موسی صدر است. اگرچه اخباری در مورد شهادت این شخصیت مجاهد به گوش می‌رسد، اما این اخبار اندک، ضعیف و تناقض آمیز هستند. در مقابل، اخبار و اطلاعاتی حاکی از زنده بودن امام موسی صدر در دست است و برخی از زندانیان آزاد شده از زندانهای لیبی، اظهار داشته‌اند که وی را دیده‌اند.
به هرحال، سرنوشت شخصیتی برجسته و تاثیرگذار چون امام موسی صدر نه تنها برای لبنان، بلکه برای جهان اسلام مهم است. به همین علت کشورهایی چون لبنان و ایران همچنان پی گیر پرونده وی هستند و بسیاری از مسلمانان و حتی غیرمسلمانان، چشم به راه بازگشت این اندیشمند مسلمان و طرفدار محرومین می‌باشند.