در دوره‌های مختلف و خصوصاً در چند دهه پیش از حضور امام موسی صدر در لبنان زندگی شیعیان در جنوب و بقاع و کمربند فقر در اطراف بیروت (ضاحیۀ جنوبی کنونی)، زندگی همراه با ستم، فقر، بیچارگی، محرومیت، نادانی، بهرۀ اندک از آگاهی و کاردانی، فقدان رهبران، تسلیم شدن در برابر زورگویی فئودالیسم و فشار دولت و بی‌­توجهی کامل حکومت به مناطق شیعه‌­نشین بود.

افزون بر آن، در شهرها و روستاهای لبنان برای شیعیان مدرسه به اندازه کافی وجود نداشت و هزینۀ تحصیل بالا بود. آب و برق و جاده نیز وجود نداشت و دسترسی به بیشتر روستاها جز با پای پیاده ممکن نبود. بیمارستان و درمانگاهی در کار نبود و علمای دین زیر سلطه فئودالیسم سیاسی بودند.

شیعه از نظر آماری جزو طبقۀ دهم به حساب می‌­آمد. از پُست‌­های رسمی در استان‌­ها و نهادهای دولتی سهمی نداشتند. به شهروند شیعه اجازه داده نمی‌­شد که از درجۀ سرهنگی بالاتر رود و از ترس اینکه به درجه‌­ای بالاتر برسد و احتمال رسیدن به فرماندهی ارتش وجود داشته باشد، او را بازنشسته می­‌کردند.

همۀ فرقه‌ها برای خود مجلسی داشتند که به امور آن‌ها رسیدگی می‌­کرد، غیر از شیعیان که از نظر جمعیت در لبنان پس از مارونیان قرار داشتند.

در کنار همۀ این‌ها اسرائیل به منابع جنوب چشم طمع داشت و هر روز وارد خاک جنوب می­‌شد و در برابر چشمان دولت لبنان ویران می­‌کرد و می­‌کشت و اسیر می­‌گرفت و اگر هم کسی مخالفتی می­‌کرد، زنده نمی‌­ماند.

امام صدر مسلح شدن اهل جنوب و فراهم کردن ابزارهای لازم برای مقاومت در برابر دشمن را خواستار شد. دولت، با ناتوانی خود، قدرت لبنان را به ضعف کشاند، ولی امام با تکیه بر مقاومت و مردم و ارتش، ضعف لبنان را به قوت تبدیل کرد. او چند سال پس از حضور خود در لبنان، از سال ۱۹۶۴ به تأسیس مقاومتی می‌­اندیشید که حسین‌گونه و مؤمنانه باشد و نه تنها به دشمن پشت نکند، بلکه تا مرز شهادت و پیروزی به پیش رود.

امام صدر غبار روزگار را از مردم زدود و آن‌ها را به علم‌­آموزی تشویق کرد، هرچند به قیمت فروش زمین و دارایی یا سفر به دیار غربت باشد. او در سال ۱۹۶۸ مجلس اعلای شیعیان را تأسیس کرد تا امور شیعیان را ساماندهی کند و همچون دیگر فرقه‌های لبنان بر موقوفات شیعیان نظارت داشته باشد. او، همچنین، جنبش محرومان را برای دفاع از محرومان همۀ فرقه‌ها و حقوق آن‌ها تأسیس کرد و گفت: هر کجا مسئلۀ بر حقی باشد، ما در کنار آن هستیم. او با همکاری شهید دکتر مصطفی چمران، شاخۀ نظامی جنبش محرومان با نام «گروه­‌های مقاومت لبنان» (أمل) را به‌مثابۀ گروه پیشاهنگ در ایفای رسالت اسلامی و دفاع مدنی، به راه انداخت تا بدانجا که عصر امام صدر و دکتر چمران در مقابل عصر اسرائیل قرار گرفت و از این روست که ما مبارزه می‌کنیم:

- در راه خدا... نه تنها ارزشمندترین چیزی که داریم بلکه همۀ آنچه را داریم، باید در راه ارزشمندترین و شرافتمندترین هدف تقدیم کنیم. خدمت به انسان‌ها راهی است که خداوند آن را برتری بخشیده و آن را هدف و رسالت زندگی ما قرار داده است. البته، خدمت به نوع انسان، نه شخص و نه در راه برآوردن اهداف دیگران و نه برای خیالاتی که در شعارها نمود یافته و نه به سبب غرائز و کینه‌­ها و احساسات.

- ما برای انسان ِ میهن مبارزه می‌کنیم، یعنی انسان جماعت، و برای حمایت از او در برابر تجاوزها مبارزه می‌کنیم.

- میهن ما جنوبِ بر حق است که دستخوش تجاوزهای اسرائیل، این باطل محض و شر مطلق، قرار گرفته است.

- ما برای یک‌پارچگی لبنان و شکل نگرفتن اسرائیلی دیگر یا اسرائیل ­گونه­‌هایی که از اسرائیلِ مادر حمایت کنند، مبارزه می‌کنیم. مبارزه می‌کنیم تا از دسته‌­بندی انسان و خوار کردن و بدنام کردن او در زیر کابوس اندیشۀ نژادپرستانۀ اسرائیل که در اینجا و آنجا شکل گرفته، جلوگیری کنیم.

- اگر کشور تجزیه شود... بر ضد تجزیه مبارزه می‌کنیم.

- ما برای جلوگیری از شهرک­سازی و اسکان یهودیان مبارزه می‌کنیم.

- ما با چهرۀ دیگر اسرائیل و با مزدوران آمریکا یعنی تکفیریان وهابی مبارزه می‌کنیم.

- ما برای همۀ این اهداف والا مبارزه می‌کنیم و هر کجا مسئله‌­ای بر حق باشد، ما در کنار آن هستیم.

امام صدر به میان ما آمد تا ذلت­‌پذیری را از سینه­‌هایمان و ترس و نگرانی را از دل­هایمان و رسوبات کهنۀ گذشته را از عقل‌­های­مان بیرون کند. امام صدر در این راه ابتدا جامعۀ مقاومت را بنا گذاشت و نخستین بذر مقاومت پاک را در درون خاک پاک لبنان نهاد و جوانی و شجاعت و عزت و چابکی و دلیری و فداکاری را در درونمان کاشت و به برکت همین ویژگی‌­هاست که از آزادی و استقلال و پیروزی و عزت و کرامت و شرافت برخورداریم.

از این رو، باید توجه داشته باشیم که جنبش أمل که مسئولیت آن پس از ربودن امام صدر و دو همراهش، بر دوش جناب نبیه بری بود، امروزه به اهرمی نیرومند در پیکربندی جمعیتی و اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی و سیاسی در لبنان و خارج لبنان تبدیل شده است.