از زمان رسیدن امام صدر به لیبی و طی روزهای بعد هیچ کس در لبنان تماس تلفنی یا نامه یا خبری از ایشان دریافت نکرد [۱] واین برخلاف رویه ایشان در سفرهای قبلی بود. از همراهان وی نیز هیچ خبری نرسید، با اینکه یکی از آنان یعنی عباس بدرالدین تنها به دلیل پوشش خبری این سفر با امام صدر همراه شد.
همچنین رسانه های خبری لیبی هیچ اشاره ای به حضور میهمان رسمی دولت خود یعنی امام صدر نکردند و از برنامه های ایشان در این سفر هیچ خبری ندادند. تا جایی که نزار فرحات، کاردار لبنان در طرابلس غرب از حضور ایشان در این شهر خبردار نشد، تا اینکه عباس بدرالدین در تاریخ ۲۸ اوت ۱۹۷۸ میلادی (۶ شهریور ۱۳۵۷) با ایشان تماس گرفت. مفاد گزارش رسمی موجود در وزارت خارجه لبنان این نکته را تأیید میکند.
پس از آنکه از بازگشت امام و همراهانش از لیبی خبری نشد و ارتباط با آنان نیز میسر نشد، مجلس اعلای شیعیان لبنان از کاردار لیبی در لبنان در تاریخ ۴ شوال ۱۳۹۸ [۲] (۱۵ شهریور) خواستار اطلاعاتی در این زمینه شد. وی از پاسخگویی طفره رفت. چهار روز بعد مجلس موضوع را با دکتر سلیم الحص، رئیس دولت لبنان در میان گذاشت و وی فوراً کاردار لیبی را در تاریخ ۱۰ سپتامبر ۱۹۷۸ میلادی (۱۹ شهریور) فراخواند و خواستار جواب رسمی و فوری شد. ظهر روز بعد وی پاسخ داد که امام موسی صدر و همراهانش عصر روز ۲۸ رمضان ۱۳۹۸ [۳] (۹ شهریور) با هواپیمای خطوط هوایی ایتالیا به شماره ۸۸۱ لیبی را به مقصد رم ترک کرده اند.
به دلیل نگرانی ناشی از این پاسخ الیاس سرکیس، رئیس جمهور لبنان، در تاریخ ۱۲ سپتامبر ۱۹۷۸ میلادی (۲۱ شهریور) با قذافی ارتباط تلفنی برقرار کرد تا از او درباره این موضوع توضیح بخواهد و به او اطلاع دهد که میهمانانش هنوز به وطنشان نرسیده اند و بیرون از لیبی نیز دیده نشده اند. این ارتباط به رغم تلاش در آن روز به جایی نرسید. شخصی که در سوی دیگر پاسخگوی تلفن بود همواره تکرار میکرد که قذافی با این شماره در دسترس نیست و با شماره دیگر تماس بگیرید و تماس با شماره جدید نیز نتیجه نمیداد و....
اما نخست وزیر لبنان همان روز توانست با سرگرد عبدالسلام جلود، نخست وزیر لیبی تلفنی گفتگو کند. وی در ابتدا فرصت خواست، سپس در تماس بعدی جواب کاردار لیبی را تکرار کرد و افزود که امام از این سفر خشنود نبود و بدون اطلاع مقامات و بدرقه رسمی، لیبی را ترک گفته است. همچنین احمد حطاب، یکی از کارمندان دولت او را اتفاقی در فرودگاه طرابلس مشاهده و با وی خداحافظی کرده است.
بر اساس پرس وجو درباره اخبار مربوط به امام از کسانی [۴] که پس از شرکت در مراسم اول سپتامبر به لیبی بازگشته بودند روشن شد که:
هنگام استقبال از امام در فرودگاه طرابلس غرب، احمد شحاتی، رئیس دفتر روابط خارجی دبیرخانه کنگره عمومی خلق حضور داشته است.
ایشان با همراهانش به عنوان میهمانان دبیرخانه کنگره عمومی خلق در هتل الشاطی، طرابلس غرب اقامت داشته اند.
احمد شحاتی با ایشان در تاریخ ۲۶ و۲۷ اوت ۱۹۷۸ میلادی (۴و۵ شهریور) گفتوگو کرد. و در یکی از این جلسات، گروه گزارشگری تلویزیون لیبی تصویر و سخنان ایشان را ضبط کرد. اما این تصویر هرگز از تلویزیون لیبی پخش نشد.
صحبت های طولانی از ایشان درباره اوضاع کنونی لبنان و دنیای عرب ضبط شده است تا در رادیو «وطن العربی» لیبی پخش شود. اما از پخش آن جلوگیری شد.
امام هنگام ورود به طرابلس غرب در تاریخ ۱۹۷۸/۸/۲۵ (۱۳۵۷/۶/۳) در انتظار اعلام وقت دیدار با قذافی بوده است. در حالی که به قذافی خبر داده بودند که ناگزیر باید پیش از ۱۹۷۸/۸۹/۱ (۱۳۵۷/۹/۱۰) به پاریس سفر کنند.
همراهان ایشان نیز بنا داشتند که به پاریس سفر کنند. از این رو یکی از آنان یعنی عباس بدرالدین در تاریخ ۱۹۷۸/۸/۲۹ میلادی (۱۳۵۷/۶/۷) برای گرفتن ویزای ورود به فرانسه با کاردار لبنان در لیبی صحبت کرده بود. امام و شیخ محمد یعقوب ویزای لازم را از سفارت فرانسه در بیروت دریافت کرده بودند.
امام و همراهان در حدود ساعت یک بعدازظهر روز ۱۳۷۸/۸/۳۱ میلادی (۹ شهریور ۱۳۵۷) در حالی که از هتل الشاطی بیرون آمدند تا در ماشین های تشریفات دولت سوار شوند و به دیدار قذافی بروند، دیده شده اند. قذافی بعدها اعلام کرد که وی ساعت ۱/۵ بعدازظهر آن روز را برای دیدار با امام معین کرده بود. اما این دیدار صورت نگرفت. زیرا به وی خبر دادند که امام سفر کرده است.
خبر ناپدید شدن امام صدر به سرعت انتشار یافت و روزنامههای لبنان در تاریخ ۱۲ سپتامبر ۱۹۷۸ میلادی (۲۱ شهریور) آن را در صفحات نخستین خود منعکس کردند. رادیوها و رسانه های خبری خارجی نیز آن را پوشش دادند. یکی از روزنامه های لبنان که با مقامات لیبی ارتباط نزدیکی داشت در این تاریخ این خبر را تحت عنوان «آیا رویدادهای ایران با این معما ارتباطی دارد یا نه؟» منتشر کرد.
این روزنامه در متن خبر خود به بررسی عوامل و امکان ارتباط قضیه ربوده شدن امام با رویدادهای انقلاب ایران پرداخت. خبرگزاری کویت نیز در همین روز خبر را به منابع رسمی لیبی نسبت داد؛ بعدها روشن شد که منبع این خبر مدیر دفتر خبرگزاری لیبی در بیروت بوده است.
--
۱. تنها تماس ایشان با خارج نامه ای بود که ایشان به وسیله علی نظر، دوست لبنانی اش به خانواده اش در لبنان فرستاد و در آن، زمان سفر خود به فرانسه را ـ در دوم یا سوم سپتامبر ـ اطلاع داد.
۲. مطابق با ۶ سپتامبر ۱۹۷۸ م
۳. مطابق با ۳۱ اوت ۱۹۷۸ م
۴. از جمله بشاره مرهج، اسعد مقدم، طلال سلمان، محمد قبانی، بلال الحسن، محمد سلمان علاوه بر نزار فرحات، کاردار لبنان در لیبی.