توافق سوریه و مقاومت فلسطین

امام صدر در ادامۀ تلاش خود برای پایان دادن به بحران روابط رهبران فلسطینی و چپ‌گرایان لبنان با سوریه در اقامتگاه موقت خود در وردان، یاسر عرفات و ابوحسن سلامه [۱]، را به حضور پذیرفت [۲] و، پس از آن، در سفری شش‌روزه به دمشق، از تاریخ ۱۰ تا ۱۹۷۶/۷/۱۶، با سعود الفیصل، وزیر امور خارجۀ عربستان سعودی، و حافظ اسد، رئیس‌جمهور سوریه، دیدار و گفت‌وگو کرد. امام پس از بازگشت به لبنان، به دیدار شیخ حسن خالد و رشید کرامی، نخست‌وزیر، رفت و نیز با ارسال نامه‌ای به یاسر عرفات خواستار ملاقات با وی شد که این کار می‌سر نشد. در ادامه، امام برای پایان دادن به بحران داخلی و بررسی اوضاع ناآرام تل‌زعتر سفرهای خود را از سر گرفت. [۳] 

شایان ذکر است که امام صدر در سفر به دمشق به‌طور اتفاقی و بدون برنامۀ قبلی با عبدالسلام جلود، رئیس هئیت اعزامی از لیبی، ملاقات کرد و جلود وعده داد که به دیدار امام برود، اما چنین دیداری هیچ‌گاه صورت نگرفت. این در حالی بود که جلود مدتی طولانی (هفت ماه) در سوریه و لبنان به سر می‌برد و در آن مدت به دیدار امام نرفت و این امر نشانگر سردی روابط لیبی با امام صدر بود. 

امام صدر در ادامۀ تلاش‌های خود به‌منظور پایان دادن به درگیری‌های نظامی شدید در مناطق مختلف، محمد شعیتو، عضو هیئت اجرایی مجلس اعلای شیعیان، را برای دیدار با دکتر حسن صبری الخولی، نمایندۀ اتحادیۀ عرب در موضوع بحران لبنان، به نزد وی فرستاد. برخی کشورهای اتحادیۀ عرب موافقت خود را برای کمک به تشکیل نیروی بازدارندۀ عربی و استقرار آن در منطقۀ بی‌طرف حدفاصل شرق و غرب بیروت و ارسال کمک به لبنان و یافتن راهکاری برای برقراری صلح میان سوریه و فلسطین اعلام کرده بودند. [۴] 

در تاریخ ۱۹۷۶/۷/۲۹، عبدالحلیم خدام، وزیر امور خارجۀ سوریه، و فاروق القدومی، رئیس شاخۀ سیاسی سازمان آزادی‌بخش فلسطین، توافق‌نامۀ سوریه و فلسطین را در محل سالن همایش‌های وزارت امور خارجۀ سوریه امضا کردند. مفاد توافق‌نامۀ مذکور، موارد ذیل را شامل می‌شد: پاسداری از وحدت و حاکمیت لبنان و دخالت نکردن در امور این کشور؛ تأکید بر حق مشروع مقاومت فلسطین برای جهاد و مبارزه در چارچوب پیمان قاهره؛ پیگیری و تقویت روند گفت‌وگو میان طرف‌های لبنانی به ریاست الیاس سرکیس، رئیس‌جمهور لبنان، و براساس سند قانون اساسی؛ تشکیل کمیتۀ عالی لبنان و سوریه و فلسطین به ریاست نمایندۀ اتحادیۀ عرب برای توقف نبرد؛ تحکیم و امنیت و حمل نکردن سلاح ظرف مدت ده روز. [۵] 

امام صدر دیدگاه خود را دربارۀ توافق سوریه و فلسطین چنین اعلام کرد: «با توجه به پیوند و رابطۀ سرنوشت‌ساز سوریه و مقاومت فلسطین و به‌منظور هماهنگی میان دو طرف، من نخستین کسی بودم که برای برگزاری چنین نشستی تلاش کردم.» [۶] 

------
[۱]. مسئول اطلاعات و امنیت جنبش فتح که در ۱۹۷۶/۱/۲۲ در حادثۀ انفجار خودرو بمب‌گذاری‌شده در منطقۀ وردان کشته شد. طراحی و اجرای این ترور به موساد نسبت داده شد. 
[۲]. النهار، ۱۹۷۶/۷/۱۱. 
[۳]. النهار، ۱۱، ۱۳، ۱۴، ۱۶و ۱۹۷۶/۷/۱۷. 
[۴]. النهار، ۱۹۷۶/۷/۲۱
[۵]. النهار، ۱۹۷۶/۷/۳۰. 
[۶]. النهار، ۱۹۷۶/۸/۲.