انتقاد از میزان اختیارات مجلس اعلای شیعیان

لازم است توضیحی ارائه کنیم دربارۀ دسیسه‌هایی که پیش از برگزاری جلسۀ مجمع عمومی مجلس اعلای شیعیان ترتیب داده شد. رسانه‌ها به شدت به امام صدر حمله کردند، چراکه یکی از موارد مذکور در دستور کار این جلسه، که قرار بود در تاریخ ۱۹۷۵/۳/۳۰ برگزار شود، تمدید مدت ریاست امام صدر و اعلان منشور جنبش محرومان بود. همچنین، اصول و مبانی مورد توجه امام صدر از جمله وحدت لبنان و احقاق حقوقِ محرومانِ همۀ مذاهب و ضرورت مبارزه با سیاست‌هایی که برای اهداف عده‌ای خاص طراحی شده بود، در دستور کار آن جلسه قرار داشت. از این رو، برخی افراد مفاد قانون ساماندهی امور شیعیان به شمارۀ ۷۲/۶۷ را محل تردید می‌دانستند؛ قانونی که مدت ریاست رئیس مجلس را تعیین می‌کرد. این افراد صلاحیت‌های مجلس را زیر سؤال بردند. عده‌ای حتی پا را از این هم فرا‌تر نهادند و اصل لزوم مجلس اعلای شیعیان را منکر شدند. [۱] ولی به‌رغم تمام این اقدامات، جلسۀ مجلس اعلا تشکیل شد و رسانه‌ها روز تشکیل جلسه را روزی تاریخی در حیات جامعۀ شیعیان لبنان نامیدند، به‌ویژه آنکه حاضرانِ در جلسه نخبگان شیعه بودند. [۲] پس از برپایی جلسه، عدۀ بسیاری با تأکید بر اهمیت آن نشست و نتایج و دستاوردهای آن امام صدر را «مردی بزرگ در کنار لبنان بزرگ» وصف کردند. [۳] 


تمدید ریاست امام و اعلام منشور جنبش محرومان

جلسۀ مجمع عمومی مجلس اعلای شیعیان در تاریخ ۱۹۷۵/۳/۲۹ و با حضور ۱۰۴۱ عضو در حازمیّه تشکیل شد [۴] و سه مورد از مواد آیین‌نامۀ داخلی مجلس تغییر یافت، و مقرر شد که مدت ریاست رئیس مجلس اعلا تا پایان ۶۵ سالگی تمدید گردد و این اصل رئیس کنونی مجلس را نیز شامل شود. 

همچنین، پیشنهاد شد که رأی‌گیری به صورت علنی برگزار شود. حاضران دست خود را به نشانۀ موافقت با موارد فوق بالا بردند و فریادهای الله اکبر طنین‌انداز شد. امام با حاضران پیمان بست که برای تحقق اهداف آنان تلاش کند و در برابر خداوند سوگند یاد کرد که همۀ آنچه را در اختیار دارد، برای شیعیان در طبق اخلاص قرار دهد. بدین‌ترتیب، با تغییر در آیین‌نامۀ مجلس اعلا، شعیان بار دیگر با امام صدر به‌مثابۀ رهبر و پیشوای خود تجدید بیعت کردند و پاسخی کوبنده به تمامی تلاش‌هایی دادند که برای جلوگیری از اجرای این ارادۀ جمعی صورت گرفته بود. علاوه بر حضور پرشمار و فرا‌تر از انتظار اعضا در جلسۀ مجمع عمومی مجلس اعلا، حضور دو نمایندۀ پارلمان از فراکسیون کامل اسعد به نام‌های علی ‌العبدالله و حمید دکروب جلب توجه می‌کرد. 

در ادامۀ جلسه، امام صدر در سخنانی با بیان اینکه برخی از سردمداران تلاش می‌کنند موسی صدر و نهضت او را پایان دهند، گفت که خطرناک‌ترین سلاحی که استعمارگران در داخل لبنان قرار دادند، در قلب کشور فرو می‌رود و فرصت‌طلبانی از آن استفاده می‌کنند که برای حفظ منافع خود، همۀ بحران‌ها را به بحران فرقه‌ای مبدّل می‌سازند و دین را در خدمت کفر قرار می‌دهند. [۵] امام دربارۀ سکوت و بی‌توجهی به خواسته‌های محرومان هشدار داد و تفاوت و تبعیض اجتماعی موجود در لبنان را خطری بزرگ دانست که دشمنان آن را بهانه‌ای برای تثبیت فرقه گرایی و تخریب قرار داده‌اند. ایشان در ادامه اعلام کرد که به‌منظور مقابله با این مشکلات و ناکام گذاردن توطئه‌ها راهکارهای ذیل به اجرا گذارده خواهد شد: 

۱. تلاش برای خاموش کردن شعله‌هایی که در مناطق مختلف زبانه می‌کشد، خصوصاً اینکه پس از وقایع صیدا شدت یافته است؛ 

۲. تدوین منشور جنبش محرومان که ابعاد و اهداف فعالیت‌های آن را مشخص می‌کند؛ 

۳. تلاش برای ایجاد جنبش ملی با حضور تمامی نیرو‌ها و تدوین منشوری به‌منظور حرکت به سوی اصلاح اوضاع اجتماعی و جلوگیری از اقدامات مخرب. [۶] 

جلسۀ مذکور با قرائت منشور جنبش محرومان [۷] به کار خود پایان داد. 



------
[۱]. اللواء، ۱۹۷۵/۳/۲۶؛ النداء، ۱۹۷۵/۳/۲۹.

 [۲]. النهار، ۱۹۷۵/۳/۳۰.

 [۳]. النهار، ۱۹۷۵/۴/۱. 

 [۴]. هنگامی که یکی از محافظان صبری حماده با خودرو خود اصرار بر ورود به حیاط مجلس را داشت، چند تیر هوایی شلیک شد و عده‌ای آن را تلاش برای تعطیلی جلسه دانستند. تلاش دیگری نیز برای رأی‌گیری مخفی صورت گرفت، اما برگزاری رأی‌گیری به صورت علنی توطئه‌های فئودالیسم سیاسی را نقش بر آب کرد. 

[۵]. النهار، ۱۹۷۵/۳/۳۰. 

[۶]. همان.

[۷].به ضمائم کتاب رجوع کنید.