دو ماه نخست سال ۱۹۷۰ شاهد تماسها و فعاليتهاى گسترده امام و مجلس اعلاى شيعيان بود. پس از اينکه امام صدر اظهارات اعضاى کميته نمايندگان جنوب در مجلس اعلاى شيعيان را شنيد مجلس اعلا با صدور بيانيهاى اقدامات کميته مذکور را تأييد کرد. اين اقدامات عبارت بودند از اعطاى مهلت يکماهه به دولت براى آغاز تجهيز اهالى جنوب به سلاح و تصويب قانون خدمت نظام وظيفه و جبران خسارت آسيبديدگانِ حملاتِ دشمن و سرانجام، ارتقاى سطح معيشت اهالى جنوب.
دو ماه نخست سال ۱۹۷۰ شاهد تماسها و فعالیتهای گستردۀ امام و مجلس اعلای شیعیان بود. پس از اینکه امام صدر اظهارات اعضای کمیتۀ نمایندگان جنوب را در مجلس اعلای شیعیان شنید، مجلس اعلا با صدور بیانیهای اقدامات کمیتۀ مذکور را تأیید کرد. این اقدامات عبارت بودند از: اعطای مهلت یکماهه به دولت برای آغاز تجهیز اهالی جنوب به سلاح و تصویب قانون خدمت نظام وظیفه و جبران خسارت آسیبدیدگانِ حملاتِ دشمن و، سرانجام، ارتقای سطح معیشت اهالی جنوب.
گزارش کمیتۀ آمار مجلس اعلای شیعیان
کمیتۀ آمارِ مجلسِ اعلای شیعیان در تاریخ ۱۹۷۰/۲/۲۴ جمعآوری اطلاعات و آمار مربوط به طرح بررسی چگونگی توزیع مشاغل دولتی در لبنان را به پایان برد و گزارش خود را به امام ارائه کرد. در گزارش مذکور، اجحاف و نابرابری در حق شیعیان کاملاً آشکار بود و مشخص شد که فقط در مشاغلِ دولتیِ وزارت امور خارجه و مؤسسات دولتی، ۲۵ تا ۸۶ درصد از حق قانونی شیعیان در تصدی پستها و مناصب درجۀ یک و دو و سه تضییع شده است و این غیر از اجحافی است که در مشاغل پایینتر کشور رخ داده است.
بر مبنای گزارش مذکور تعداد کارمندان شیعه در مشاغل دولتی و اداریِ درجۀ دو، فقط ۲۴ نفر بوده، در حالی که حق قانونی آنان ۵۶ نفر است. بدینترتیب، به میزان ۵۷ درصد از حق قانونی آنان تضییع شده است. نسبت تضییع حقوق شیعیان در مناصب درجۀ دوِ وزارت امور خارجه، بسیار بیشتر و بالغ بر ۸۶ درصد است. در شغلهای درجۀ سۀ مشاغل اداری نیز فقط ۱۱۵ کارمند شیعه حضور داشتهاند، در حالی که حق قانونی شیعیان در این مورد ۲۱۸ نفر است. بدینترتیب، در اینجا نیز ۵۵ درصد از حق شیعیان نادیده گرفته شده است. در ادامۀ گزارشِ مذکور تصریح شده بود که روند امور در سالهای گذشته آشکارا بیانگر این حقیقت است که وعدههای مسئولان مبنی بر رفع محرومیت شیعیان شعاری بیش نبوده و نه تنها وضعیت شیعیان ارتقا نیافته، بلکه در نتیجۀ سلب برخی فرصتهای شغلی موجود از شیعیان و نیز بیبهره ماندن آنان از فرصتهای شغلی جدید ــــ بهرغم وجود اشخاص مناسب و صاحبِ صلاحیت در میان شیعیان برای احراز مناصب مذکور ـــ وضعیت شیعیان به مراتب بدتر شده است. براساس گزارش مذکور، اجحاف در حق شیعیان و محرومیت آنان از حق قانونی خود در استفاده از فرصتهای شغلی فقط در تعداد مشاغل نبوده است، بلکه در نوع و سطح شغلها و مناصب نیز مشاهده میشود؛ بهگونهای که شیعیان از احراز مناصب و شغلهای مهم و حساس محروم ماندهاند و شغلهای کاملاً حاشیهای در مناصب درجۀ یک به آنان واگذار شده است.
امام صدر شخصاً گزارش مذکور را مطالعه و بررسی کرد و اعلام کرد که آمار و ارقام گزارش به هیچ وجه با فداکاریها و از خودگذشتگیهای شیعیان در راه اقتدار و پیشرفت و ارتقای کشور تناسب ندارد. مجلس اعلای شیعیان نیز برای تعیین راهکارها و اقدامات لازم بررسی این گزارش را آغاز کرد. [۱]
از سوی دیگر، برخی نمایندگان شیعۀ پارلمانِ لبنان که پس از تشکیل کابینه خروج خود را ازجبهۀ دموکراتیک [۲] (الجبهة الدیمقراطیة) اعلام کرده بودند، در پاسخ به افرادی که سعی داشتند آنان را از تصمیم خود منصرف کنند، اعلام کردند که ادامۀ همکاری آنان با جبهۀ دموکراتیک منوط به اعلام آمادگی دولت برای حل مشکلات جنوب و رعایت انصاف و عدالت در حق شیعیان در توزیع شغلها و مناصب اداری خواهد بود. [۳]
امام صدر در پیامی که از تلویزیون لبنان پخش شد، تمامی لبنانیان در هر جایگاه و منصبی را خطاب قرار داد و از صاحبان وجدانهای بیدار خواست پیش از آنکه فرصت از دست برود، برخیزند و مسئولیت خویش را در قبال میهن ادا کنند. در پیام امام چنین آمده بود: «ملت لبنان، گمان نمیکنم تشریح وضعیت ناگوار لبنان چندان دشوار باشد و در فهم و درک ابعاد فاجعهای که وحدت و سرنوشت کشور و زندگی و کرامت شهروندان را تهدید میکند، ابهامی وجود داشته باشد. خطری که اینک جنوب لبنان را تهدید میکند، خطری حقیقی برای تمامی خاک لبنان است و سقوط جنوب لبنان بیگمان سقوط دیگر مناطق را در پی خواهد داشت.» امام در ادامه با دعوت از رئیسجمهور برای رو در رو شدن با مردم و اعلام حقایق به آنان، خطاب به وی گفت: «چرا به مناطق مختلف سفر نمیکنید؟» ایشان خطاب به رهبران مذهبی فرقههای لبنان یادآور شد: «ثروتها و منابع سرشاری که خدا در اختیارتان نهاده است، مسئولیتهایی را در این اوضاع حساس بر دوش شما میگذارد.»
امام، همچنین، از دولت خواستند که در حل مشکلات اقدام عاجل صورت دهد و، در ادامه، لبنانیان سراسر جهان را چنین خطاب قرار دادند:
آیا نمیبینید که وقت آن رسیده که همۀ ارتباطات و امکانات و نیروها را برای پیشگیری بسیج کنید، پیش از آنکه وطن خویش را از دست بدهیم و در قبرستانهای تاریخ به جستجوی آن برآییم؟
و در پایان، خطاب به اهالی جنوب فرمودند:
و شماای اهالی جنوب،ای فرزندان علی و حسین (ع)،ای مرزبانان وای قهرمانان پایداری، سخن خداوند را آویزۀ گوش کنید که شما را چنین خطاب میکند: یَا أیُّهَا الَّذین آمَنُوا اصبِروُا وَ صابِرُوا وَ رابِطُوا واتَّقُوا اللهَ لَعَلَّکُم تُفلِحُونَ وَ لا تَهِنُوا وَ لا تَحزَنُوا وَ أنتُمُ الأعلَونَ إن کُنتُم مُّؤمِنینَ* إن یَمسَسکُم قَرحٌ فَقَد مَسَّ القَومَ قَرحٌ مَّثلُهُ وَ تِلکَ الأَیّام نُداوِلُها بَینَ النّاسِ وَ لِیَعلَمَ اللهُ الَّذینَ آمَنوُا وَ یَتَّحِذَ شُهَداء وَ اللهُ یُحِبُّ الظّالِمِینَ آمَنُوا وَ یَمحَقَ الکافِرِینَ* أم حَسِبتُم أن تَدخُلُوا الجَنَّۀَ وَ لَمّا یَعلَمِ اللهُ الَّذینَ جاهَدُوا مِنکُم وَ یَعلَمَ الصّابِرِین [۴]. [۵]
در تاریخ ۱۹۷۰/۲/۱۸ امام صدر در بازدید از مرزهای جنوبی با رؤسای فرقههای لبنان دیدار کرد و با صدور بیانیهای تمامی لبنانیان را به بسیجِ همۀ امکانات برای خدمت به وطن فراخواند. پس از صدور آن بیانیه، اهالی روستاهای مرزی با برپایی تظاهرات، به سوی کاخ ریاستجمهوری به راه افتادند و نمایندگان آنان در نامهای خواستههای خود را به شارل حلو، رئیسجمهور لبنان، ارائه کردند. [۶]
------
[۱]. الحیاة، ۱۹۷۰/۲/۲۴.
[۲]. یکی از فراکسیونهای پارلمان لبنان که نمایندگانی همچون رشید کرامی و محمد صفیالدین و سمیح عسیران عضو آن بودند.
[۳]. الحیاة، ۱۹۷۰/۲/۷.
[۴]. «سست بنیاد و اندوهناک نشوید که شما برترید، اگر باورمند باشید* اگر شما را جراحتی میرسد، آن قوم (کافران) را نیز چنین جراحتی رسیده و این روزگار (قدرت و شوکت) را میان مردمان دستبهدست میگردانیم تا خداوند کسانی را که ایمان آوردهاند، بشناسد و از میان شما گواهانی گیرد و خداوند ستمکاران را دوست نمیدارد* و تا خداوند، گروندگان را بیازماید و پاک گرداند و کافران را نابود سازد* آیا گمان کردهاید که (با داعیۀ ایمان) وارد بهشت میشوید، حال آنکه خداوند هنوز کسانی را که از میان شما پیکار کردند و شکیبایی ورزیدند، مشخص نساخته است.» (آل عمران، ۱۳۹، ۱۴۲)
[۵]. روزنامههای لبنان، ۱۹۷۰/۱/۳۰.
[۶]. الحیاة، ۱۹۷۰/۲/۲۱.