امام صدر در مصاحبهای مطبوعاتی تصریح کرد که به آتش کشیدن مسجدالأقصی «نخستین گام در راه یهودی کردن قدس است و اکنون، ایمان اعراب و مسلمانان در معرض امتحان و محک قرار گرفته است.»
امام در روزهای ۲۴ و ۱۹۶۹/۰۸/۲۵ ضمن برقراری تماس با رؤسا و رهبران مذهبی فرقههای لبنان، از آنان خواست تا در همایشی با هدف یکپارچه کردن تلاشها برای اتخاذِ موضعِ قاطعِ داخلی و بینالمللی در قبال جنایت هولناک اسرائیل در به آتش کشیدن مسجدالأقصی گرد هم آیند.
مقامات مسیحی از این همایش استقبال کردند [۱] و مجلس اعلای شیعیان در تاریخ ۱۹۶۹/۰۸/۲۷ کمیتۀ ویژهای برای آمادهسازی مقدمات همایش و تماس با فرقههای مختلف لبنان بهمنظور هماهنگی برای حضور رهبران آنها در همایش تشکیل داد.
امام صدر در مصاحبهای مطبوعاتی تصریح کرد که به آتش کشیدن مسجدالأقصی «نخستین گام در راه یهودی کردن قدس است و اکنون، ایمان اعراب و مسلمانان در معرض امتحان و محک قرار گرفته است.» [۲]
امام با درخواست از مطبوعات و رسانهها برای حمایت از فراخوان «همایش فرقههای لبنان» بهمنظور تبلور وحدت ملی آن را «نخستین عامل در رویارویی با خطرهای خارجی و تهدیداتی دانست که کشور با آن مواجه است.» این مصاحبه در دیدار امام با سندیکای روزنامهنگاران برگزار شد. ریاض طه، رئیس سندیکای روزنامهنگاران، در آن دیدار با تأکید بر استقبال از هر فراخوانِ خیرخواهانه، هدف آن را دفاع از لبنان و کشورهای عربی بر ضد دشمنیهای اسرائیل دانست. [۳]
از جمله نتایج آن فراخوان این بود که در دورههای پرالتهاب پس از درگیریِ نیروهای ارتش لبنان و مبارزان مقاومت فلسطین، دیدار و گفتوگوی سران فرقهها در محل دارالفتوا را تسهیل میکرد. این درگیریها موجب شده بود که در گفتمان سیاسی لبنان مباحث و مناقشاتی دربارۀ سازگاری میان حفظ حاکمیت لبنان و آزادی اقدامات مبارزان فدایی در لبنان به وجود آید.
در روزهای ۲۳ تا ۱۹۶۹/۱۰/۲۵ جلسهای با حضور شیخ حسن خالد، مفتی اهل سنت لبنان و امام صدر و شیخ محمد ابوشقرا، رهبر دروزیان، و صبری حماده، رئیس پارلمان، و عادل عسیران و حسین العوینی و عبدالله الیافی در محل دارالفتوا تشکیل و مقرر شد که در دیداری با رئیسجمهور از او بخواهند که اقدام ارتش بر ضد فداییان فلسطینی را متوقف کند و این کار را مقدمهای برای از سرگیری مذاکرات ملی و عربی دربارۀ بحران فداییان فلسطینی دانستند. به این منظور کمیتهای به ریاست امام صدر و با عضویت صبری حماده و عسیران و الیافی و العوینی تشکیل شد و نامبردگان در ۱۹۶۹/۱۰/۲۴ با رئیسجمهور دیدار و پس از آن بیانیهای منتشر کردند که در آن چنین آمده بود: «این کمیته در دیدار با رئیسجمهور تصمیمات اتخاذ شده در نشست عصر پنجشنبۀ ۱۹۶۹/۱۰/۲۳ مجمع عمومی را به اطلاع ایشان رسانید و جناب رئیسجمهور با استقبال از پیشنهادهای مطرحشده، فرصتی پدید آوردند تا تلاش کشورهای عربی برای حل بحران موجود به نتیجه برسد. این کمیته جزئیات و نتایج دیدار با رئیسجمهور را در نشست عصر روز شنبۀ ۱۹۶۹/۱۰/۲۵ مجمع عمومی که در منزل شیخ محمد ابوشقرا، رئیس فرقۀ دروزی، برگزار خواهد شد، به اطلاع اعضا میرساند.»
جلسۀ مجمع عمومی در منزل شیخ محمد ابوشقرا، شیخ عقل فرقۀ دروزی، تشکیل شد و امام صدر نتایج دیدار با رئیسجمهور را به اطلاع حاضران رسانید. این نتایج چهار محور اصلی را شامل میشد: «توقف اقدام نظامی بر ضد مبارزان فدایی؛ آزادی عمل مبارزان فدایی؛ افزایش توان دفاعی کشور؛ اجرای دقیق و صحیح مفاد قانون اساسی.» [۴]
در ۱۹۶۹/۱۰/۲۷ کمیتۀ پیگیری که در جلسۀ سران فِرَق مسیحی و اسلامی تشکیل شده بود، در مرکز مسیحیان ارتودکس تشکیل جلسه داد. اعضای حاضر در جلسه عبارت بودند از: امام موسی صدر و اسقف گریگوار حداد و شیخ حلیم تقیالدین و شیخ طه صابونچی و اسقف افرام گرگور و شیخ مختار الجندی و اسقف ایلیا الصلیبی و اسقف یوسف الخوری و شیخ محمود فرحات. در آن نشست راهکاری برای گسترش ارتباط میان اعضا و ادامۀ گفتوگو میان همۀ فرقهها تا رسیدن به راهحل نهایی تعیین شد. [۵]
در تاریخ ۱۹۶۹/۱۱/۱۲، مجلس اعلای شیعیان برای بررسی نتایج تلاشهای کمیتۀ پیگیریِ مشترکِ فرقهها تشکیل جلسه داد. امام صدر در آن جلسه اعلام کرد که در نشست سران فرقهها چهار اصل ذیل به تصویب رسیده است:
۱. موافقت با عملیات مبارزان فدایی و هماهنگی با مقامات لبنانی برای حمایت از آنان؛
۲. تقویت روستاهای مرزی و تأمین نیازهای نظامی و مادی و معنوی آنها؛
۳. حفظ وحدت ملی؛
۴. رعایت قوانین و اصول مندرج در قانون اساسی در تمامی فعالیتها و اقدامات؛
امام، در ادامه، با اعلام اینکه حاضران در همایش مسئولیت ابلاغ این مصوبات را به مسئولان بر عهدۀ ایشان گذاردند، افزودند: «باید منتظر اقدامات تلافیجویانۀ دشمن باشیم که در درجۀ اول جنوب را هدف قرار میدهد. بر همۀ مسئولان لازم است که احساس مسئولیت داشته باشند.»
در ادامۀ جلسه مقرر شد نمایندگان شیعۀ پارلمان تمامی دولتها را موظف کنند که به تلاش برای تحقق اصول چهارگانۀ مذکور متعهد شوند. [۶]
------
[۱]. الحیاة، ۲۴ و ۱۹۶۹/۰۸/۲۵.
[۲]. الجریدة، ۱۹۶۹/۰۸/۲۶.
[۳]. الحیاة، ۱۹۶۹/۰۹/۱۱.
[۴]. الحیاة، ۲۴ و ۱۹۶۹/۱۰/۲۶؛ الحلو؛ شارل، همان، ص ۲۷۴.
[۵]. الحیاة، ۱۹۶۹/۱۰/۲۸.
[۶]. ایام جنوبیه، ۱۹۶۹/۱۱/۱۲.