١. ارزش‌ها و مفاهیم انسانی

٢. نظریات دیگر



٣. اسلام و انسانیت




۴. چه کسی دقایق و ویژگی‌های انسان را ترسیم می‌کند؟

تبیین انسانیت و ارزش‌های آن و تعریف جزئیات و دقایق آن، به‌رغمِ ارتباط ذاتی‌اش با آدمی، از انسان ساخته نیست. این موضوع دلایلی دارد که مهم‌ترین آن‌ها عبارت است از:





۵. انسانی بودنِِ عقیده


اولاً، انسان را از خضوع محض (عبادت) در برابر همۀ موجودات طبیعی و افراد همنوع خود، با هر مقام و منصبی، منزه می‌دارد و، در نتیجه، وجود انسان را در محدودۀ مادی محصور نمی‌کند.





سادساً، معنای «لَم یَلِد وَلَم یولَد» [۸] تأثیر عنصر شخصی و رابطه‌ها و انتساب‌های گوناگون را از حوزۀ ارزش‌گذاری انسان دور می‌کند، زیرا مردم، مانند دندانه‌های شانه، با هم برابرند. هر کس فقط مالک دسترنج خویش است و جز حاصل سعی خود چیزی نخواهد داشت: «أن لَیسَ للإنسانِ الاّ ما سَعی.» [۹] تأثیر ایمان بر معاد و عدالتِ پروردگار در داوری و محاسبه و نیز در همین زمینه، تأثیر ایمان بر نگرش آدمی و هر کاری که می‌کند، چه خیر باشد چه شر، هرچند که این نیکی یا شرّ به اندازۀ ذره‌ای باشد، مطرح می‌شود. آری، تأثیر ایمان بر این عناصر، در عرصۀ ارزش‌های انسانی، منعکس‌کننده این امور است:





۶. انسان‌محوریِ فرهنگ اسلامی







٧. جامعۀ انسانی در اسلام







٨. اخلاق در اسلام


٩. احکام اسلامی، نگاهبان ارزش‌ها









---
پی نوشت ها:

[۲]. کلینی، محمدبن یعقوب، ه‌مان، ج۲، ص۱۳
[۴]. «لِلّهَ الإسماءُ الحُسنی.» (طه، ۸)
[۵]. «وَللّهِ المَثَلُ الأعلی.» (نحل، ۶۰)
[۶]. «لم یَلِد وَلَم یولَد.» (اخلاص، ۳)
[۷]. «و از مشرکان مباشید، از آنان مباشید که دین خود را پاره‌پاره کردند و فرقه‌فرقه شدند.» (روم، ۳۱-۳۲)
[۸]. «نه‌زاده است و نه‌زاده شده.» (اخلاص، ۳)
[۹] «و اینکه برای مردم پاداشی جز آنچه خود کرده‌اند، نیست.» (نجم، ۳۹)
[۱۰]. «و هر کس که از خانۀ خویش بیرون آید تا به سوی خدا و رسولش مهاجرت کند و آن‌گاه مرگ او را دریابد، مزدش بر عهدۀ خداست.» (نساء، ۱۰۰)
[۱۱]. «خَلَقنَا الإنسانَ فِی أحسَنِ تَقویم.» (تین، ۴)
[۱۲]. «وَ عَلَمَ آدَمَ الأسماءَ کُلَّ‌ها.» (بقره، ۳)
[۱۳]. «وَنَفَختُ فیهِ مِن روحی.» (حجر، ۲۹)
[۱۴]. «وَسَخَّرَ لَکُم اللَّیلَ وَالنَّهارَ وَالشَّمسَ وَالقَمَر وَالنُّجومَ.» (نحل، ۱۲)
[۱۵]. «وَهَدیناهُ النَّجدَینِ.» (بلد، ۱۰)
[۱۶]. «فَألهَمَ‌ها فُجورَ‌ها وَتقوا‌ها.» (شمس، ۸)
[۱۷]. مجلس، محمدباقر، بحارالأنوار، چاپ دوم: بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق، ج۴۴، ص۳۶۶.
[۱۸]. «الَّذی خَلَق الموتَ وَالحیاةَ لیبَلُوَکُم أیُّکُم أحسَنُ عملاً.» (ملک، ۲)
[۱۹]. «فَرِحینَ بِما آتاهُمُ اللهَ من فَضِلِه وَیَستَبشِرونَ بِالّذینَ لَم یَلحقوا بِهِم.» (آل‌عمران، ۱۷۰)
[۲۰]. «والعاقِبةُ للمُتّقین.» (اعراف، ۱۲۸)
[۲۱]. «وَ نُریدَ و أن نَمُسَّ علی الّذین استُضعِفوا فی الارض و نَجعَلَهُم أئِمَّة وَ نَجعَلَهُم الوارِثَینَ.» (قصص، ۵)
[۲۲]. «بگو چه کسی لباس‌هایی را که خدا برای بندگانش پدید آورده و خوردنی‌های خوش‌طعم را حرام کرده است.» (اعراف، ۳۲)