متنی که در ادامه می‌خوانید، ترجمه مصاحبۀ امام موسی صدر با تلویزیون لبنان به مناسبت افتتاح مدرسۀ فنی و حرفه‌ای جبل عامل در سال 1969است. متن عربی این مصاحبه در جلد دوم مسیره‌الامام السید موسی الصدر منتشر شده است.

شیوه‌های امام موسی صدر برای فقرزدایی در لبنان

امام موسی صدر رئیس مجلس اعلای شیعیان، افتخارات بی‌شماری برای جامعۀ ما، به‌ویژه، برای منطقۀ جنوب رقم زده است. افزون بر آنكه همۀ مفاهیم انسانی و مهرورزی در او جلوه‌گر است، او از هیچ تلاشی در راه گسترش دانش میان بسیاری از فرزندان ما فروگذار نمی‌كند. برای تحقق این هدف، او مجموعۀ بزرگی را در حومۀ شهر صور پایه‌گذاری كرده كه مدرسۀ فنی‌وحرفه‌ای جبل‌عامل نامیده می‌شود. مایۀ خوشنودی است كه امشب میزبان امام موسی صدر هستیم تا دربارۀ این مؤسسه برایمان سخن بگوید.


اگر ممكن است دربارۀ هدف از تأسیس این مدرسه برایمان بگویید.

در حقیقت، این مدرسه یكی از گام‌هایی است كه ما در جمعیت احسان و نیكوكاری در صور برای خدمت‌رسانی به رنج‌دیدگان و محرومان برداشته‌ایم. نخستین گام ما این بود كه با پدیدۀ تكدی‌گری مبارزه كردیم، یعنی مردم را از دادن صدقۀ شخصی به افراد بازداشتیم و در نتیجه، پدیدۀ گدایی از بین رفت. ما تلاش كردیم كه در عوضِ مبلغی كه آنان در یک ماه به‌دست می‌آوردند، مبلغی را در خانه‌هایشان به آنان بپردازیم و در كنار آن، فرزندانشان را در مدرسه ثبت‌نام كنیم و برخی از امكانات زندگی را نیز برایشان فراهم كنیم. خیلی زود پدیده گدایی در شهر صور از بین رفت، ولی مبارزه با گدایی به‌تنهایی كافی نیست و باید عوامل فقر و گدایی را ریشه‌كن كنیم. ما دریافتیم كه عوامل فقر و گدایی یا عیال‌واری خانواده‌هاست یا نداشتن حرفه و مهارت یا ناتوانی جسمی یا تنبلی.
با كسی كه تنبل است، باید برخورد كرد و او را تربیت كرد. برای كسانی كه عیال‌وارند، باید یتیم‌خانه تأسیس كنیم. برای كسانی كه ناتوانی جسمی دارند، باید فرصت حضورشان را در مؤسسه‌ای ویژۀ ازكارافتادگان فراهم كنیم. كسانی هم كه حرفه و مهارتی ندارند، باید در مدرسه‌های فنی‌وحرفه‌ای آموزش ببینند. بر این اساس بود كه این مؤسسه پایه‌گذاری شد و امیدواریم گام بزرگی برای خدمت به تهیدستان باشد.

در این مدرسه چه آموزش‌هایی به دانش‌آموزان ارائه می‌شود و شروط عضویت در این مدرسه چیست؟

مدرسۀ جبل‌عامل از چند بخش تشكیل شده است. دارالأیتام یعنی مدرسه‌ای ویژۀ دانش‌آموزان تهیدست یا یتیم؛ مدرسۀ فنی‌وحرفه‌ای كه كارآموز با مدرک پایان دبستان وارد آن می‌شود و با مدرک پایان راهنمایی فارغ‌التحصیل می‌شود. در این بخش، كارآموز در یكی از رشته‌های زیر آموزش می‌بیند: برق، نجاری سبک یعنی دكورسازی، مكانیک كشاورزی، صنایع گوناگون دستی، قالیبافی ایرانی و به‌طور كلی فرشبافی. در بخش دیگر چند رشته در زمینۀ صنایع غذایی ارائه می‌شود كه عبارت‌اند از: خشک كردن خوراكی‌ها، بهبود كیفیت غذایی و تهیۀ آب‌میوه و دیگر رشته‌هایی كه برای این منطقه سودمند است.
بخش سوم مركز آموزش علوم اسلامی است. بخش چهارم كه آن را خانۀ دختران می‌نامیم، مختص آموزش هنرهای خانگی همچون خیاطی و گلدوزی و آشپزی به دختران است. این بخش از موفق‌ترین بخش‌های مؤسسه بوده است.
بخش دیگر، مدرسۀ آموزش پرستاری است. مجموع این آموزش‌ها در این مؤسسه ارائه می‌شود.

آیا این مدرسه از كسی كمكی دریافت می‌كند؟

برای تأسیس این مجموعه، سازمان رفاه 290 هزار لیره كمک كرد و بقیه را نیز لبنانیان مقیم خارج و برخی از لبنانیان در داخل كشور تأمین كردند. بنابراین، كل هزینۀ سال اول را كه به حدود یک میلیون و دویست هزار لیره لبنانی رسید، مردم تأمین كردند و هیچ كمک دیگری در كار نبود. برای امسال دولت فرانسه متعهد شد كه ماشین‌آلات و تجهیزات فنی را سالانه به‌طور میانگین به مبلغ صد هزار تا دویست هزار فرانک برای مدرسه فراهم كند. سهم امسال تا امروز به‌طور كامل پرداخت شده و در همین‌جا دوست دارم از دولت فرانسه به سبب تقدیم این كمك‌ها قدردانی كنم.

اهمیت مدرسه برای عموم مردم جنوب در چیست؟

طبیعتاً، آموزشِ كودكان و ارائۀ مهارت‌های فنی به كارآموزان و كارگران و همچنین، دختران، مایۀ رونق واقعی زندگی مردم جنوب یا در حقیقت بازگرداندن اعتبار و آبرو به شهروند جنوب یا امكان تحرک و پویایی در زندگی مردم جنوب است. آن بخش از امكانات جنوب كه در اختیار من است، همه در راه خدمت به جنوب به كار گرفته می‌شود و بی‌تردید، من با تمام توان برای رونق این مدرسه تلاش می‌كنم. بنابر آمارهای هیئت إرفد ما معتقدیم كه اگر این مدرسه همۀ ظرفیت خود را به‌كار گیرد، یعنی چهارصد كارآموز بپذیرد و دوازده سال فعالیت كند و دوازده دوره از آن فارغ‌التحصیل شوند، می‌توانیم معضل فقر را در منطقۀ صور و بنت‌جبیل برطرف كنیم.

جناب امام، از شما به سبب شركت در این گفت‌وگو تشكر می‌كنیم و امیدواریم این مدرسه در دورۀ شما به اوج شكوفایی و موفقیت برسد.

من نیز از اهتمام شما به این‌گونه مؤسسات انسان‌دوستانه سپاسگزاری می‌كنم. اینگونه مؤسسات در حقیقت پشتوانۀ آبادانی كشور است. ما امیدوار بودیم كه بحث دربارۀ این‌گونه مؤسسات مقدم بر دیگر مباحث باشد. بسیار متشكرم.