امام صدر پس از رایزنی با معاونان خود در یک کنفرانس مطبوعاتی در مسجد صفا پایان تحصن خود را اعلام کرد و مسجد صفا را به سوی مجلس اعلاي شيعيان در حازمیه ترک کرد.
اشاره: امام موسی صدر از روز جمعه، 27 ژوئن 1975 (ششم تیر 1354 شمسی / هفدهم جمادی الثانی 1395 قمری) در مسجد صفای مجتمع آموزشی عاملیه در اعتراض به جنگ های داخلی لبنان دست به اعتصاب غذای نامحدود زد و در بیانیه ای تاریخی، خواسته های خود را، که پایان خونریزی و برقراری آتش بس از طرف همۀ نیروها و موارد دیگر بود، اعلام کرد. گروه های بسیاری از مردم در این اعتصاب با او همراه شدند و هزاران نفر از بعلبک و شهرهای دیگر جنوب به سوی بیروت سرازیر شدند. در نهایت در روز یکم ژوئیه، (دهم تیر 1354) امام با انتشار پیامی، پس از چهار روز به اعتصاب غذای خود پایان داد.
الف. در تجمعی که در حسینیة شهر بعلبک برگزار شد، جمعیت زیادی به نمایندگی از همة خاندانهای منطقه حضور یافتند. در این اجتماع تصمیماتی گرفته شد که عبارتاند از:
1. اعلام حمایت همهجانبه از امام صدر؛
2. اعلام پایبندی کامل به اجرای رهنمودهای ایشان؛
3. دعوت به توقف کشتارهای وحشیانهای که قربانیان آن انسانهای بیگناه هستند؛
4. درخواست تشکیل دولتی ملّی و قابل اعتماد برای عملی کردن مطالبات امام و خواسته های محرومان.
از سوی دیگر، صدها زن در خیابانهای اصلی شهر بعلبک ساعت ده صبح دیروز در حمایت از امام صدر تظاهرات کردند. آنان پلاکاردهایی با خود حمل میکردند که بر روی آنها نوشته بود: «زنان بعلبک جان خود را در راه امام صدر فدا میکنند.» تظاهرکنندگان سپس به سوی مساجد شهر و از مسجد نهر به سوی کلیسای مسیحیهای روم کاتولیک رفتند. در آنجا کشیش الزغبی دعاهایی خواند و زنان نیز آنها را تکرار کردند؛ از جمله: «خدایا، لبنان را برای ما نگه دار. خدایا، مبارزان و در رأس آنان امام صدر را برای ما حفظ کن.» زنان سپس در مسجد نهر تحصن کردند.
[روزنامۀ النهار، 1975/7/2]
ب. کانون وکلا در تلگرافی به امام صدر اعلام کرد با تحصن و روزهداری اثرگذار او برای جلوگیری از گسترش و ادامة سلسله کشتارها و ویرانیهایی که لبنان را ضعیف و ناتوان میکند، همراه و همگام است.
[همان]
ج. اهالی دو روستای الطیری و عیتا الشعب با ارسال تلگرافی به امام صدر از مواضع پیشرو او حمایت کردند. روستاهای منطقة صور و بنت جبیل نیز ندای زنان مسلمان و مسیحی تحصنکننده را پاسخ گفتند و در تظاهراتی متشکل از سیصد ماشین که عکسهای امام صدر بر روی آنها نصب شده بود به شهر صور آمدند و در باشگاه فرهنگی امام صادق(ع) اجتماع کردند. در این اجتماع خانمها هیام صفی الدین شحاده، زکیه عبدالرضا بیطار و مَی حلاوی در سخنانی از مواضع امام صدر در پاسداری از خون فرزندان یک کشور و یک خانوادة تجلیل کردند. همچنین خانم رباب صدر، خواهر امام نیز در سخنانی گفت: «هر کس برای پاسداری از میهن و حفظ جان بیگناهان تحصن کند و روزه بگیرد، در نزد پروردگار پاداشی بزرگ دارد.»
[همان]
د. امام موسی صدر، رهبر شیعیان در دیداری که در ساختمان مجلس اعلاي شيعيان در حازمیه با او داشتم، گفت: «در دنیای امروز حق اگر قدرت نداشته باشد، احترام ندارد. از این رو اگر لبنان در وضعیت کنونی خود باقی بماند، یعنی توان دفاع از خود را نداشته باشد و با کشورهای عربی و انقلاب فلسطین نیز همبستگی نداشته باشد، آیندة آن تاریک و نامعلوم خواهد بود.» امام صدر در ادامه میگوید: «اگر به جنوب توجه میکردیم، حوادثی که امروز در بیروت رخ میدهد، پیش نمیآمد؛ زیرا آنچه در پایتخت رخ میدهد، پیامدهای مجموعة عوامل اجتماعی و نظامی مرتبط با بیتوجهی به وظايف ملّي است. ما تنها نیستیم که با چنین مشکلاتی مواجه شدیم بلکه بسیاری از ملتها وقتی به مسائل مربوط به کرامت و سرافرازی وطن خود بیتوجهی میکنند، مشکلات داخلیشان دو چندان میشود.»
[رزالیوسف، 1975/7/2]
هـ. افرادی مسلح در روستای نبی عثمان و عرسال و عین و هرمل به روستای قاع[1] هجوم بردند و از اهالی آن خواستند سلاح خود را تسلیم و دفتر حزب فالانژ را تعطیل کنند. از این رو امام صدر بیانیهای خطاب به مردم بعلبک صادر کرد. در این بیانیه آمده بود: «اهالی قهرمان بعلبک- هرمل! ای بقاع قهرمان! از خانة خدا و از پیشگاه او را با شما سخن میگویم. ای کسانی که سرزمین پاک تان «بقاع» نامیده شده و مناطق و گروهها و فرقههای گوناگونی را در خود جا داده است و همگی زیر خیمة دلاوری و جوانمردی و حسن همزیستی گرد آمدهاید. شما شایستة نعمتهای خداوند بودهاید پیمان و حق همسایگی را حفظ کردید و نسبت به عهد خدا و پیامبران و میهن خود پایبند و امین بودید.
من پس از آنکه دیدم سلاحهای مرگباری که در بین مردم پخش شده است، کشور را در آستانة نابودی قرار داده، مردم بیگناه را به کام مرگ انداخته، آبروی کشور و مردم را لکهدار کرده است و آیندة منطقه را تباه ساخته است، و پس از آنکه دریافتم هر اقدام خشونتبار دیگری، با هر نیتی که باشد، به گسستن وحدت ملی و از بین رفتن دستاوردهای بشری دامن میزند، روزهداری و تحصن را در پیش گرفتم تا به همراه دوستانم جلوی خشونت را بگیریم و اسلحه را از میان مردم بیرون ببریم و از این راه، یکپارچگی کشورمان را حفظ کنیم و توان خود را برای مقابله با دشمن جمع کنیم و در نتیجه صفحهای جدید و در عین حال دیرین را بگشاییم؛ صفحهای که در آن زیستهایم و آن را حفظ کردهایم و آن نیز ما را حفظ کرده است همان صفحهای که لبنان را الگویی فرهنگی برای جهان و حتی برای کشورهای پیشرفتهتر کرده است.
الحمدلله وضع جسمی من خوب است. ای عزیزترین برادران! و ای محبوبترین دوستان! شما را به خدا و تعهدات ملی خود و اعتماد برادرانة عمیقی که مرا به شما پیوند داده است فرا میخوانم و از شما میخواهم اوضاع حساس کشور و موقعیت تاریخی و سرنوشتساز کشور و امت و بهویژه جبهة مقاومت فلسطین را مراعات کنید و از این راه در موفقیت تحصن و روزهداری من نقش داشته باشید و در نتیجه خود و همسایگانتان را حفظ کنید و امنیت و آرامش را با دستی پولادین نگه دارید.
برادران! بدانید که اهالی دیر الاحمر و قاع و شلیفا مانند فرزندان من و مانند اهالی عرسال و عین و یمونه و هرمل و دارالواسعه هستند. از همة شما انتظار میرود که امروز گامی تاریخی بردارید و همة امور کوچک را و حتی هر امری را جز مصلحت بزرگ ملی و حفظ حقوق همسایه کنار بگذارید تا شاید خداوند اوضاع این کشور را سامان بخشد و به ما رحم کند.
من به شما میگویم هر تیری که به سوی دیر الاحمر یا قاع یا شلیفا شلیک شود، به سوی خانة من و به قلب من و فرزندانم شلیک شده است و هر کس به کاهش تنش و خاموش کردن آتش کمک کند، به دور کردن آتش از من و خانه و محراب و منبر من کمک کرده است. من این سخنان را کاملاً جدی و از سر حقیقت میگویم و در آن مبالغه نمی کنم. ان شاءالله به زودی نزد شما خواهم آمد. به امید دیدار. والسلام علیکم و رحمةالله.»
[روزنامه های لبنان، 1975/7/2]
و. امام صدر دیروز در محل تحصن خود در مسجد صفا عدة زیادی از شخصیتها و فعالان سیاسی و اقتصادی را به حضور پذیرفت؛ از جمله: نخستوزیر سابق عبدالله الیافی، ریاض طه رئیس سندیکای روزنامهنگاران، عبداللطیف الزین، میشال اسمر، فخری علامه، زهیر عسیران، علی الجمال، پدر ریمی صیقل، علی الخلیل، و چندین هیئت که از روستاهای شهرستانهای زهرانی، نبطیه و بنت جبیل آمده بودند تا از تحصن امام صدر اعلام حمایت کنند.
گروهی از اهالی روستاي کفرشوبا نیز پیامی را تقدیم امام کردند که در آن آمده بود: «جنوب، محکی بود برای پایبندی به مسائل ملی. مسئلة جنوب و دفاع از آن و اجرای طرحهای توسعه از جمله طرحهای لیطانی و عاصی و لیمونه و جادههای بینالمللی از مسائل ضروری هستند.» این هیئت با امام صدر پیمان بستند که در مسیر او حرکت کنند و از همة طرفها خواستند در کنار امام صدر بایستند. همچنین موضعگیری شجاعانة امام را در برابر تجاوزهایی که روستای کفرشوبا در معرض آن بوده و هست تحسین کردند و وعده دادند که از سرزمین خود دست نخواهند کشيد.
[روزنامۀ النهار، 1975/7/2]
ز. از سوی دیگر کتله المؤتمر الشعبی، انجمن تجمع مردمی، در صیدا به ریاست سید وفیق زنتوت با ارسال تلگرافی به امام صدر با تجلیل از مواضع او، اعلام کرد انجمن تجمع مردمی از تحصن و تلاشهای او حمایت میکند. در تلگراف آمده بود: «تحصن شما ای امام، پاسخ محکمی است به همة پیمانشکنیها و فرومایگیها و جنایتهایی که دشمنان لبنان بر ضد بیگناهان و علیه امنیت کشور مرتکب میشوند؛ تحصن شما همچنین کامی است برای احقاق حقوق فلسطینیان.
[آرشیو مجلس اعلای شیعیان لبنان]
ح. هنگام ظهر و بلافاصله پس از تشکیل کابینة جدید، عادل عسیران و غسان تویني، دو وزیر از کابینه، به مسجد صفا آمدند و مدتی طولانی با امام صدر و معاونانشان دیدار کردند و او را از فضای مثبت تشکیل دولت و از عزم خود برای عملی کردن خواستههای او مطلع ساختند. پس از ادای نماز ظهر امام صدر در سخنانی خطاب به نمازگزاران، پندار کسانی را که در کارآیی تحصن او تردید میکنند رد کرد و بر تحقق یافتن هدف تحصن تأکید کرد. پس از آن دوباره جلسهای با حضور دو وزیر عسیران و توینی برگزار شد. آنان ساعت دو مسجد را ترک کردند، به این امید که پاسخ امام مثبت باشد.
[روزنامۀ السفیر، 1975/7/2]
ط. بعد از ظهر، امام صدر با آقای عبدالحلیم خدام و پس از آن با گروهی از جبهة مقاومت فلسطین به ریاست عرفات و زهیر محسن در مسجد دیدار کرد. آنان بدون هیچ اظهار نظری مسجد را ترک کردند و امام صدر نیز تنها به این نکته اشاره کرد که عبدالحلیم خدام با توجه به اعتبار و جایگاه خود، از او خواست تا به تحصن خود پایان دهد. چون معتقد است که خواستههای مطرح شده محقق خواهد شد.
[روزنامۀ النهار، 1975/7/2]
ی. امام صدر پس از رایزنی با معاونان خود در یک کنفرانس مطبوعاتی در مسجد صفا پایان تحصن خود را اعلام کرد. وی گفت: «این تحصن برای متوقف شدن خونریزیها و پایان یافتن بحران تشکيل کابینه بود که کشور را در آستانۀ جنگ داخلی و همة منطقه را در معرض تهدید قرار داد و انقلاب فلسطین را با خطری جدی روبهرو کرد.» وی گفت: «در اوضاع نابسامان کنونی اجازة بررسی و پرداختن طولانی مدت به جزئیات کابینه ميسّر نمیشود؛ گذشته از آنکه رئیس دولت آقای رشید کرامی و دوستان بزرگوارشان در کابینه مورد اعتماد و وثوق هستند و کابینه بلافاصله پس از تشکیل، درخواستهای مطرحشده را برآورده خواهد ساخت.»
پس از کنفرانس مطبوعاتی، امام صدر و کسانی که همراه ایشان بودند، نماز عشا را برپا کردند و سپس وی مسجد صفا را به سوی مجلس اعلاي شيعيان در حازمیه ترک کرد.
[همان]