به گزارش روابط عمومی مؤسسۀ فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر، احسان شریعتی در همایش «شرح صدر» که روز یکشنبه، ۲۱ اردیبهشت ۹۳ در دانشگاه امیرکبیر تهران برگزار شد، ابتدا در پاسخ به سؤالی درباره معنای تساهل و تسامح، در مورد معنای این مفهوم در جوامع غرب و شرق توضیح داد.

وی گفت واژه Telorance به معنای تحمل عقیده مخالف است و ریشه تحمل الزاماً مثبت نیست و‌گاه به معنای تحمل موارد منفی و خلاف نیز هست. این معنای منفی در این مفهوم ادامه یافته است. به این شکل که در جهان بینی لیبرال و سکولار شک بینی‌ای است که نمی‌توان حکم داد که امری حقیقی است یا خیر. تساهل و تسامح در مفهوم غربی متفاوت با مفهومی است که در شریعت محمدی به کار می‌بریم. در اینجا طبق‌‌ همان آیه وَجَعَلْنَاکُمْ شُعُوبًا وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا، اصل شناخت است. اسلام دینی جهانشمول است که می‌گوید هیچ تبعیض قومی و قبیله‌ای را معیار قرار نمی‌دهد. بنابراین، ویژگی‌های تساهل در جهان بینی باید ذکر شود تا نشان دهد ما تساهل خاص اسلام داریم. 

تجربه امام موسی صدر در مواجهه با سایر ادیان برای ما آموزنده است

شریعتی سپس در مورد ضرورت نیاز به اندیشه امام موسی صدر گفت: تفاوت جامعه ما با لبنان این است که لااقل در مرکز اکثریت مذهبی شیعه داریم و با جامعه‌ای چنددینی مواجه نیستیم. هرچند در نوار مرزی اقلیت‌ها را داریم ولی در مجموعه با جامعه‌ای یک دست سروکار داریم. ولی به محض خروج از کشور یا خروج از مرکز با تنوع مواجه می‌شویم. درواقع، ما همیشه در اکثریت نیستیم. ممکن است در جوامعی در اقلیت باشیم.‌‌ همان طور که انتظار داریم در موقعیت اقلیت بودن به رسمیت شناخته شویم، در جامعه‌ای هم که اکثریت هستیم باید برای اقلیت‌ها‌‌ همان حقوق را قایل باشیم.

وی افزود: تجربه امام موسی صدر و لبنان از این جهت مهم است که نشان می‌دهد چگونه یک روحانی شیعه موفق شده است تجربه و تأثیری مثبت در ادیان دیگر ایجاد کند. امروزه ما از دموکراسی و سعۀ صدر سخن می‌گوییم اما در عمل کمتر آن را به کار می‌بریم. از این نظر تجربه جنبش حرکت المحرومین به رهبری امام صدر و شخصیت ایشان برای ما بسیار آموزنده است. 

دکتر شریعتی قصد داشت فعالیتش را در لبنان ادامه دهد

شریعتی درباره رابطه و آشنایی امام صدر و پدرش نیز توضیح داد: دکتر شریعتی از طریق دوستان مشترکی که از دوران دانشجویی در اروپا داشت، از حوادث لبنان مطلع بود. یکی از دلایل خارج شدن دکتر از ایران این برنامه بود که به لبنان برود و برنامه حسینیه ارشاد را ادامه دهد. مذاکراتی هم در فرانسه با دوستان مشترکی که با حرکت المحرومین ارتباط داشتند، انجام داد. این تماس‌ها مستمر بود و برنامه اصلی ادامه فعالیت در لبنان بود که با مرگ ناگهانی دکتر ناتمام ماند.

وی گفت: این ارتباط بعد از درگذشت دکتر هم ادامه پیدا کرد. انتقال پیکر دکتر به زینبیه با وساطت امام موسی صدر بود. ترجمه آثار دکتر به عربی نیز با نظارت امام موسی صدر در لبنان آغاز شد و بر اساس این فعالیت‌های امام، مردم منطقه و لبنان با اندیشه دکتر آشنا شدند.

در همایش شرح صدر، علاوه بر دکتر احسان شریعتی، مهندس مهدی فیروزان و دکتر محمدعلی مهتدی نیز حضور داشتند و درباره اندیشه امام موسی صدر سخن گفتند.