امام صدر در ادامۀ تلاش‌های خود برای حل بحران، در رأس هیئت اعزامی از مجلس اعلای شیعیان، بیروت را به مقصد کویت ترک کرد [۱] و در مصاحبه‌های مطبوعاتی و رادیویی و تلویزیونی و با ایراد سخنرانی در این کشور به تشریح وضعیت بحرانی جنوب لبنان و فلسطین پرداخت. یکی از سخنرانی‌های امام با عنوان «ابعاد دینی مسئلۀ فلسطین» از تلویزیون کویت پخش شد. [۲] 

پس از آن، در ۳ مارس ۱۹۷۰ امام برای شرکت در پنجمین کنفرانس مجمع پژوهش‌های اسلامی (مجمع البحوث الاسلامیة) کویت را به مقصد قاهره ترک کرد [۳] و با ایراد سخنرانی در همایش مذکور، حاضران را عاجزانه به توجه و اهتمامِ ویژه به مسئلۀ یکسان‌سازی اعمال و شعایر دینی و اعیاد مسلمین فراخواند و خواستار به‌کارگیری ابزارهای علمیِ جدید برای اثبات رؤیت هلال شد. همچنین، با اشاره به لزومِ یکسان کردنِ الفاظِ اذان در نزد همۀ مسلمانان، آن را تحقق‌پذیر دانست و نقش مؤثر و آشکار آن را در وحدت مسلمانان یادآور شد. بنا به درخواست شیخِ الأزهر، دکتر الفحام، امام با تمدید مدت اقامت خود در قاهره، در مرحلۀ دوم همایش مذکور حضور یافت و عضو دائم شورای مرکزی کنفرانس مجمع پژوهش‌های اسلامی شد. [۴] 

پس از پایان همایش، جمال عبدالناصر، رئیس‌جمهور مصر، به طرح‌های پیشنهادی امام توجه خاصی ابراز کرد و پژوهش امام را دربارۀ وضعیت اسلام در آفریقا و تأثیر زبان عربی در آفریقا مطالعه کرد و از گزارش‌ها و اطلاعاتی آگاهی یافت که ایشان در سفر به کشورهای آفریقایی گردآوری کرده بود. [۵] همچنین، عبدالناصر توجه ویژه‌ای به صحت و سلامت مرجع اعلای شیعیان، آیت‌الله سیّد محسن حکیم، معطوف داشت. [۶] 

وضعیت لبنان و مسئلۀ فلسطین، بخش عمده‌ای از بحث‌ها و مذاکرات امام را در داخل و خارج کنفرانس و در صفحات مطبوعات به خود اختصاص داده بود. سخنان و طرح‌ها و رویکردهای وحدت‌گرایانۀ امام صدر نیز در مطبوعات انعکاس یافت. همچنین، امام در مقرِ جمعیت جوانان مسلمان قاهره (جمعیة الشبّان المسلمین) سخنانی با موضوع اسلام، ارزش‌ها و مفاهیم انسانی ایراد کرد و در آن به نظام حیات اجتماعی اسلام و نحوۀ رفتار و رابطۀ فرد با دیگران و با حکومت اشاره کرد و همگان را به بسیج همۀ نیرو‌ها و امکانات کشورهای عربی برای رویارویی با مشکلات فراخواند. [۷] 

سفر امام قریب به یک ماه طول کشید و ایشان تمام توان خود را برای تبیین مسائل لبنان و فلسطین در رویارویی با تجاوزات دشمن صهیونیستی و ابعاد آن و جایگاه و موضع اعراب و مسلمانان در قبال این دو مسئله به کار گرفت. او با دعوت از مسلمانان برای اتحادو تحکیم صفوف خود در برابر دشمن، تصریح کرد: «جنوبِ لبنان تنها منطقۀ استراتژیک است که در دست اعراب باقی مانده و مصیبت و ناگواری‌های جنوب مصیبت تمامی اعراب است.» 

امام در تشریح نتایج و دستاوردهای سفر خود به کشورهای عربی خاطرنشان کرد: 

زمانی که در کنارتان نبودم، با قلبی خونفشان اخبار مشکلات لبنان و، به‌ویژه، مسائل جنوب را پیگیری می‌کردم و در راه خدمت به این کشور و حفظ تمامیت ارضی آن از هیچ کوششی فروگذار نکردم. اگر خوب بیندیشیم خواهیم دید که هیچ مشکلی پیش رو نیست، زیرا از نزدیک مشاهده کردم که کشورهای عربی، چه‌بسا بیش از خود لبنانیان، اوضاع لبنان را درک می‌کنند و، از سوی دیگر، رهبران مبارزۀ مسلحانه (الکفاح المسلّح) (فلسطین) نیز این اوضاع را به‌خوبی درک کرده‌اند. از این رو، تأکید می‌کنم که اگر با حسن نیت و با اندکی گذشت و بزرگ‌منشی با مشکلات و مسائل روبه‌رو شویم و، به‌ویژه، با تلاش مسئولان، می‌توانیم بحران‌ها را پشت سر بگذاریم و بر همۀ مشکلات و دشواری‌ها چیره شویم. 

ایشان در ادامه افزودند: «من همۀ توان خود را برای خدمت به مسائل جهان عرب به کار خواهم گرفت و به دیدار رئیس‌جمهوری می‌روم و ضمن خواهش و اصرار، با همۀ وجود تلاش می‌کنم که ایشان را متقاعد سازم که تا وقتی نیروی دفاعی لازم را در اختیار نداریم، دست کم با سفر‌ها و تلاش‌های دیپلماتیک و رسانه‌ای اقداماتی را برای حل بحران صورت دهد.» [۸] 



------
 [۱]. الحیاة، ۱۹۷۰/۲/۲۴. 

 [۲]. الجریدة، ۲۵. ۱۹۷۰/۲/۲۷. 

 [۳]. الجریدة، ۳ و ۱۹۷۰/۳/۴. 

 [۴]. الحیاة، ۱۹۷۰/۳/۷. 

 [۵]. ر. ک: پیوست۳: نخستین دیدار امام صدر و جمال‌عبدالناصر، رئیس‌جمهور مصر. 

 [۶]. الأهرام، ۱۹۷۰/۳/۱۳. 

 [۷]. أمل و رسالة، شماره‌های ۱۵ و ۱۶. 

 [۸]. الحیاة، ۱۹۷۰/۲/۲۴.