سخنان امام موسی صدر مورخ ۱۱/۵/۱۹۶۹ در جمع اعضای مجلس اعلای شیعیان لبنان، پس از انتخاب ایشان به ریاست این مجلس. امام موسي صدر در این سخنرانی به تشريح وضعيت تاريخي شيعيان و اهداف مجلس پرداخته است.
به سبب اطمینانی که در حق مـن مبذول داشتید، صمیمانه سپـاس می‌گویم و برای کسانی که در این امر تلاش کردند و به تشکیل این مجلس که نخستین سنگ بنای آن پنج سال پیش گذارده شده بود، تحقق بخشیدند، مخلصانه دعا می‌کنم و برای کسب خشنودی الهی و توفیق بر ادای واجبات و تواناییِ تحمل مسئولیت‌ها به درگاه خداوند توانا و بی‌نیاز روی نیاز می‌آورم.
مجلس اعلای شیعیان که در مراحل شکل‌گیری آن به‌سر می‌بریم، در واژۀ سازماندهی و، به تعبیری دقیق‌تر، تلاش برای سازماندهی شیعه در لبنان خلاصه می‌شود. سازماندهی شرطی اساسی برای موفقیت هر کاری در این جهان و در نظام هستی است. در جهانی که خداوند آن را بر نظم تمام و سازماندهی دقیق آفریده است، هرگونه فعالیت سازماندهی نشده و نامنظم، عملی مغایر این هستی و محکوم به نابودی است. قرآن نیز این نکته را به ما می‌آموزد: «وَالسَّمَاء رَفَعَهَا وَوَضَعَ الْمِیزَانَ. أَلَّا تَطْغَوْا فِی الْمِیزَانِ» [۱] و شاید سازماندهی دقیق از اولین ثمره‌ها و دستاوردهای تمدن بشری باشد و این خود بر ضرورت سازماندهی در هر کاری بنابر مقتضیات زمان قاطعانه تأ‌کید می‌کند. بنابراین، می‌توانیم بگوییم وظایف و نقش‌هایی که در قلمرو و سطوح مختلف اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی و غیره بر عهده شیعیان گذاشته شده بود، پس از شکل‌گیری این مجلس، به‌گونه‌ای دقیق‌تر و به صورتی بهتر ادا خواهد شد.
شیعیان در لبنان صاحب نقشی تاریخی و فرهنگی و ملی‌اند و تاریخ با سرافرازی بدین امر شهادت می‌دهد. شیعیان نیز نقش جغرافیایی عمیقی دارند، زیرا شیعیان همواره در مرزهای لبنان سکونت داشته‌اند و با مجاهدان مخلص مرزداری می‌کنند.
شیعیان، همچنین، در پهنه دانش و فرهنگ و نیز در عرصه نواندیشی و تحول افکار دینی و اجتهاد در فقه و تفسیر و فلسفه صاحب چهره‌های تابناکی در اسلام بوده‌اند. همچنین، برای رشد و شکوفاییِ روح دینی و اخلاقی در جامعه انسانی و گفت‌و‌گوهای مثبت و سازنده با اهل ادیان و فِرَق، مشارکت‌های آشکار داشته‌اند. شرح بسیاری از این مناظرات در کتاب‌ها بیان شده، که برجسته‌ترین آن‌ها را می‌توان مجالس مناظره امام جوادع و هشام‌بن‌حکم دانست.
شیعیان از مسئولیت قومی و ملی در هیچ عصر و مکانی هیچ‌گاه شانه خالی نکرده‌اند و، هم‌اکنون، نیز این فرزندان مهاجر ما هستند که در چهارگوشه جهان نقش درخشان خود را در زمینۀ منافع ملی و دینی به‌خوبی ایفا می‌کنند.
آنچه گفته شد برخی از رسالت‌هایی بود که بر دوش فرزندان شیعه قرار دارد و مجلس اعلای شیعیان به هماهنگ کردن و آماده نگه‌داشتن نیروهای آنان می‌پردازد و از هدر رفتن و کشمکش آن‌ها جلوگیری می‌کند و، درنتیجه، به آنان امکان می‌دهد از وضعیت کنونی خود بیرون روند تا به وضعیت بهتری دست یابند؛ وضعیتی که نه آنان را ارضا می‌کند و نه هم‌وطنانشان را.
بنابراین، همه آرزومندیـم که ایـن روز آغاز دوره‌ای جدیـد در سرنوشت و آینده آنان باشد؛ دوره‌ای که در آن اوضاع آنان بهبود یابد و به‌گونه‌ای فعال برای بهبود اوضاع کشورمان و حمایت از آن در برابر دشمن فریبکار به مشارکت با یکدیگر بپردازند. طبیعی است که این تلاش حتماً با استقبال و همکاری فِرَق دیگر و دست‌اندرکاران روبه‌رو خواهد شد و به‌زودی ریشه‌های ظلمِ مزمنی که به آنان شده از میان خواهد رفت.
من مایلم گوشزد کنم که این مجلس مطلقاً در میان مسلمانان شکاف ایجاد نخواهد کرد، بلکه وحدت کامل از طریق گفت‌و‌گو و تفاهم و یک‌دلی، ساده‌تر صورت می‌گیرد و گفت‌و‌گو جز در میان نمایندگان واقعی امکان‌پذیر نیست و مجلس هم راه درست نمایندگی است. به امید آنکه این حقیقت بدون هیچ شک و تردیدی درک شود، با قلبی گشاده و آغوشی باز برای همکاری این مطلب را اعلام می‌کنیم و آینده خود بهترین گواه ما خواهد بود.
تشکیل این مجلس ثمره بزرگ دیگری نیز در پی دارد و آن شناخت اوضاع واقعی شیعیان و تهیه آمارهای مورد نیاز است. معنیِ این موضوع فراهم آمدنِ امکان بیشتر برای پیکار با جهل و فقر و عقب‌ماندگی و بی‌عدالتی اجتماعی است. ما هم با این امکانات وظایف خود را مخلصانه ادا و از دولت نیز مصرانه مطالبات خود را پیگیری خواهیم کرد. از سوی دیگر، می‌توانیم از طریق همکاری و تبادل اطلاعات و تجربیات با همه فرقه‌های لبنان، در امر مبارزه با فساد و انحرافْ برنامه‌ریزی کنیم تا بلکه با عنایت خداوند بتوانیم حد و حدودی برای فساد اخلاقی روزافزونی بگذاریم که سرنوشت لبنان و همه جهان را تهدید می‌کند.
اما نقش جغرافیایی شیعیان در این روزگار سخت روشن‌تر و بارز‌تر می‌نماید و نیاز به تشکیلات بیشتر معلوم می‌گردد؛ تشکیلاتی که ما را برای آمادگی جسمی و روانی مستعد‌تر می‌کند؛ تشکیلاتی که مطالبات ما را برای تقویت مناطق مرزی و برای بهبود اوضاع اجتماعی و اقتصادی و برای اجباری شدن خدمت سربازی تقویت می‌کند تا با همکاری مسئولان بتوانیم دین خود را در پاسداری از تمامیت ارضی وطنمان، از یک‌سو، و در همراهی و مشارکت صحیح با مقاومت مردم فلسطین به‌منظور آزادسازی اراضی اشغالی، از سوی دیگر، ادا کنیم.
این آرمان‌ها به‌نظر من نتایج طبیعی تأسیس این مجلس است. این‌ها اهداف ماست نه رؤ‌یا‌هایمان، اما ما به تلاش و کوشش و اخلاص و زمان نیاز داریم. امروز و در تأسیس مجلس اعلای شیعیان ما هیچ‌چیزی در اختیار نداریم، نه دفتری برای آغاز کار مجلس و نه بودجه‌ای. تنها چیزی که در اختیار ماست، عنایت خداوند و نیرو و توان شماست.
بنابراین، نیاز جدی ما اقتضا می‌کند که مجلسْ همه را بدون استثنا در خود بپذیرد و محور مشترک همه ما قلمداد شود. هرگونه انتقاد سازنده و هرگونه اختلاف نظر، درواقع، راهی است برای تکامل هدف و پویاییِ آن، و طریقی است برای کاهش اشتباهات. مجلس هم باید، ولو به صورت موقت، از پرداختن به مسائل خاص و منافع شخصی افراد چشم بپوشد و برنامه‌ای عمومی طراحی کند و برای وظایف بزرگ و مهمی که بر دوش دارد، تلاش کند.
شکل طبیعـی مجلسـی کـه آقایـان علما و رهبـران سیاسـی و حقوق‌دانان در آن عضویت دارند نویدبخش موفقیت آن است، اگرچه شاید از نظر قانون نواقصی هم داشته باشد. آقایان علما، طلایه‌دارانِ دعوت به خدا، دعوت به حق و دعوت به فرا‌تر رفتن از منیت‌ها و خودبینی‌ها هستند و این دعوت، اساس و پایه مجلس نوپای ماست که راه را هموار و ادای وظایف را امکان‌پذیر می‌سازد.
آقایان سیاستمدار و حقوق‌دان هم جناح سیاسی و محتوای علمی مجلس را تشکیل می‌دهند، چنانچه هرکس به ادای مسئولیتش بپردازد، ان‌شاءالله به دست و بازوی قدرتمندی برای لبنان و جامعۀ عرب و اسلام و انسان در هر نقطه از جهان تبدیل می‌شویم و روزبه‌روز موفق‌تر می‌گردیم. از خداوند می‌خواهم در اموری که در آن خیر لبنان و عرب و اسلام نهفته است، شما را یاری دهد.
[۱]. «آسمان را برافراخت و ترازو را برنهاد. تا در ترازو تجاوز مکنید.» (الرحمن، ۷ـ۸).