جهان شاهد انواع ملاقات ‏ها و مناظره ‏ها میان پیروان مذاهب است ولی بیشتر این ملاقات‏ ها، مایۀ اندوه و افسوس است. آنان به اختلاف ادیان آسمانی دامن زده و بهشت را برای خود احتکار کرده ‏اند و ادیان آسمانی را نیز در پرتو منافع زمینی خود تقسیم ‏بندی کرده ‏اند که در نتیجه، جنگ ها و کشمکش‏ های کلامی و انحصارطلبی و بی‏ اعتمادی پدید آمده و به آفریدگار صفات آفریدگان را نسبت داده اند، با وجود آنکه حتی یک روز نیز برای آفریدگان احترامی قایل نبوده‏ اند.

از زمان‏ های گذشته برخی به دیدارهای گفت وگو محور پرداختند و برخی از آنان با تدوین کتاب‏ های ملل و نحل به فرهنگ خدمت کردند ولی به انسانیت خدمتی نرساندند. در غیاب مردم، آنان را به سبب مذهب‏ هایشان محاکمه کردند و محکوم کردند. بسیاری از آنان به فعالیت‏ های تبلیغی رو آوردند و ایمان دیگر مردم را به مذاهبشان تضعیف کردند و جانشینی برای آن معرفی نکردند. به شبهه‏ افکنی‏ ها و نگرانی ‏ها دامن زدند و دیگران را به تعصب و انفعال وادار کردند و موانع سختی را در برابر گروه‏ هایی از مردم قرار دادند تا از مرتدشدن آنان جلوگیری کنند.


خود را قیّم انسان نمی ‏‏دانیم ...

این دو شیوۀ گفت وگو و به ویژه شیوۀ دوم تا امروز ادامه یافته است و پیامدهای دردناکی را در عرصۀ تمدن‏ و ارزش‏ های معاصر به دنبال داشته و موجب شده است بسیاری از نیروهای خیّر و نیکوکار راکد بمانند و بسیاری دیگر شکوفا نشوند. ولی با این همه، اخیراً شیوه‏ای دیگر از گفت وگو پدید آمده است که افتخار می‏ کنم آن را شیوۀ لبنانی در گفت وگو یا شیوۀ نهاد هم اندیشی لبنان بنامم. در این شیوه به انسان احترام می‏ گذاریم و دیدگاه و عواطف و عمل او را محترم می‏ شُماریم و خود را قیّم او نمی ‏‏دانیم و از طرف او سخن نمی‏ گوییم و به ستمگران - این معبودان زمینی - اجازه نمی‏ دهیم خواست و ارادۀ خود را به او تحمیل کنند و انسان‏ ها را براساس منافع و مصالح فردی خود در دسته‏ های مختلف قرار دهند و از آن به مثابۀ ابزاری برای رسیدن به این منافع یا به مثابۀ کالایی برای تجارت یا کسب افتخار یا جاودانگی مادی بهره‏ برداری کنند.