مؤسسات امام موسی صدر جمعیتی است غیردولتی، غیرانتفاعی که از اوایل دهۀ شصت میلادی خدمات اجتماعی و فرهنگی خود را آغاز کرد.
امام موسی صدر با تأسیس نهادهایی برای ساماندهی به اوضاع محرومان لبنان، نخستین سنگ بنای تشکیل این جمعیت را گذاشت که بعدها به صورت رسمی با نام «جمعیت مؤسسات امام موسی صدر» تحت مدیریت سرکار خانم رباب صدر، خواهر امام موسی صدر، آغاز به کار کرد.
پنجاهمین سالگرد آغاز به کار این مؤسسات خیریه که شامل بخشهایی همچون «مدرسۀ پرستاری»، «مهد کودک و خوابگاه»، «دبستان» و... است، بهانهای است برای معرفی بیشتر این نهاد و آشنایی بیشتر با آن، که ثمرهای از ثمرات حضور و فعالیت امام موسی صدر در لبنان است.
***
مرکز مداخلۀ زودهنگام، به کودکانی رسیدگی میکند که دارای نیازمندیهای ویژه از تولد تا سه سالگی هستند. راهکار این برنامه درمان فردی با مشارکت خانواده است. هدف مرکز، گستردن زمینۀ برخورداری این کودکان از زندگی شرافتمندانه و نیز کاستن از بار سنگین مراقبت خانواده و جامعه از آنهاست.
کار این مرکز عبارت است از توانبخشی و مهارتپروری از نظر حرکتی، ذهنی، ارتباطی، اجتماعی، عاطفی و حیاتی به کودکان و ارتقای سطح توانایی خانوادهها از طریق راهنمایی و کمک و آموزش. روش اجرایی در مرحلۀ اول از تشخیص وضعیت استثنایی کودک به کمک متخصصان آغاز میشود و در مرحلۀ دوم تدوین برنامهای برای اقدام و شناسایی نوع خدمت در مرکز و خانه تدوین میشود.
خدمت، شامل پیگیری و سنجش پیشرفت و نیز پرداخت هزینهها و رعایت ویژگیهای نیروی انسانی است که در مسیر بازپروری به کار گرفته میشود. کادر متخصص این مرکز شامل روانپزشک و متخصص روانشناسی و آموزشی و مددکار اجتماعی و درمانگران در عرصههای گوناگون تخصصی همچون گفتاردرمانی و رواندرمانی و درمان حسی حرکتی و غیره است. در زمینۀ اشتغال و ادامۀ خدمت، برآوردن حجم هزینهها به مشارکت دولت و همکاری افراد و خانوادۀ کودک نیاز دارد؛ زیرا وضع مالی خانوادهها نیز باید در نظر گرفته شود.
با رشد آگاهی جهان و جامعه، اهمیت مداخلۀ زودهنگام در مورد کودکانی که نیازهایی ویژه دارند روشن شده است و از همین رو، بسیاری از سازمانها و انجمنها به راهاندازی پروژههایی در این زمینه کمک میکنند، همچنان که بخش دولتی در لبنان در صدد جبران کوتاهی پیشین خود در این باره است. از سوی دیگر خانوادههای چنین کودکانی، میزان بهبود کودکان خود را لمس میکنند و سنگینی و بهای باری را که مرکز بر دوش دارد، میدانند. تجربۀ آغازین بسیار تشویقکننده بود و خانوادهها به اندازۀ توان خود در هزینۀ بازپروری کودکانشان سهیم شدند و مهمتر اینکه برای پذیرش تدریجی وضع کودکان و برخورد سازنده با آنها به یُمن آموزش و عزم و همراهی، آمادگی یافتند تا فردایی با کرامت برای آنها بسازند.
ویژگیهای این مرکزمرکز مداخلۀ زودهنگام، پاسخگوی نیازی مبرم در سطح ملی است. این پروژه چند ویژگی دارد که مهمترین آنها از این قرارند:
ـ کمک روحی و روانی به خانوادههای کودکان تحت پوشش، زیرا آنها معمولاً از لحظه پی بردن به دشواریهای کودکانشان با مرحلۀ بسیار سختی در زندگی روبهرو میشوند.
ـ فراگیر بودن خدمات در مکان و زمان مورد نظر. این امر، بازده را افزایش میدهد و با هزینههای نسبتاً محدود، بستر کار را هموار میکند.
ـ دیدار هفتگی از خانهها به منظور آموزش همکاری خانوادهها با کودکان تا آنها نیز شریکانی فعال شوند و خشنود و مسئولیتپذیر شوند.
ـ بهرهمند بودن از کادر متخصص که همواره در حال آموزش است، به یُمن ورز دادن مداوم قابلیتهای انسانی.
ـ بررسیها و پژوهشهایی برای ارزیابی فعالیتهای کادر مرکز.
ـ آموزش عملی فارغالتحصیلان جدید در این رشته که ضمن آموزش نیروی انسانی جدید به تأسیس مراکز دیگری در سراسر لبنان کمک میکند.