وقتی امام موسی صدر زنان بیحجاب لبنان را غیرمستقیم به دین دعوت کرد.
به گزارش روابط عمومی مؤسسهٔ امام موسی صدر، ۲۱ تیرماه در تقویم رسمی ایران به نام روز «حجاب و عفاف» نامگذاری شده است. این نام به دلیل سالروز واقعهٔ کشتار مردم متحصن در مسجد گوهرشاد در ۲۱ تیر ۱۳۱۴ برای اعتراض به برنامههای جدید شاه و برداشتن حجاب و اجبار به تغییر لباس مردم و ... انتخاب شده است.
به همین مناسبت بخشی از سخنان امام موسی صدر دربارهٔ زنان لبنان و نحوهٔ برخورد با آنها وقتی حجاب و مسائل دینی را قبول ندارند، مرور میکنیم. سخنان امام از سخنرانی «ذوق و ابتکار در دعوت» که در سال ۱۳۴۰ در ایران ایراد شده، انتخاب شده است. متن کامل این سخنرانی در کتاب
«نای و نی» منتشر شده است.
قصهٔ زن در لبنان
برخلاف تصور معروف، كه زن را در ايران افراطیتر از زن در همهٔ جهان مىشناسند، زن در لبنان بسيار تندروتر و بىبندوبارتر از زنهاى ايرانى است. در لبنان مسئلهٔ حجاب و بىحجابى زن مطرح نيست، داستان برهنگى زن يا به تعبير عربها «خلاعت» مورد مطالعه قرار مىگيرد. علت اين افراط، گذشته از نزديكى لبنان به اروپا، روش مقامات مسئول و متنفذان و سرمايهداران بزرگ است. اين دسته با زن تجارت مىكنند. تجارت با زن تنها به معناى معروف اين كلمه نيست. بلكه مجله و روزنامه يا فروشگاهى كه با عكسهاى نيمهعريان زن و فروشندگان زيبا سطح فروش خود را بالا مىبرد، با زن تجارت مىكند.
در لبنان براى جلب سياح سعى مىشود لباسهاى زنها در خيابان، در مجالس، هتلها، كنارههاى دريا، فروشگاهها، تفريحگاهها و حتى در ادارات دولتى طورى طراحى شود كه غريزهٔ بينندگان را به بهترين وجهى ارضا كند. بنابراين، اگر شنيديم كه مسابقهٔ ملكهٔ زيبايى نيز گاهى در لبنان انجام مىگيرد، تعجب نمىكنيم. تهيهٔ لباسهاى آخرين مد و افراط در تعدد و تنوع لباس خانمها، بزرگترين رقم بودجهٔ خانوادهها را تشكيل مىدهد.
درنتيجه، بىپروايى و برهنگى زن در لبنان با هيچ كشور شرقى قابل قياس نيست. آنچه خطر اين بىپروايى را مىافزايد، مسئلهٔ بىسوادى و تهىمغزى و دور بودن آنها از تعاليم اخلاقى و دينى است. اين امر زره و وسيلهٔ دفاع زن را در برابر سيل فساد و هجوم شهوات از او مىستاند. مشكلات خانوادگى و اختلالات بىحد و حصرى كه در اين كشور مشاهده مىشود، يكى از آثار اين روش است. در بىخبرى و دورى زنها از تعاليم دينى مشاهدات حيرتانگيزى دارم كه از حوصلهٔ اين بحث خارج است. اين دورنمايى از وضع زن در لبنان بود كه به عرض رسيد.حال وظيفه چيست؟ چه بايد كرد؟
دعوت دینی بهطور غیر مستقیم
بايد سطح فكرى و تربيتى خانمها را از لحاظ دينـى و اخلاقى بالا برد تا خطر لغزش در آنها كمتر شود و آنها چون كاهى ملعبهٔ كوچكترين باد نشوند. اما چون خانمها در لبنان، برخلاف خانمها در ايران، بههيچوجه در مسجد و مجالس عزادارى شركت نمىكردند، تأمين اين منظور بسيار مشكل بود. بهعلاوه، چون شخصيت خانمها غالباً با زيبايى و تظاهر به تجمل و مد آميخته بود، ترس از دعوت به پوشيدگى و حجاب سبب شده بود كه از روحانى و دعوت دينى فاصله گيرند، و از اول الف را نگويند تا مجبور به اداى ساير حروف نگردند.
اين عوامل، كه دعوت خانمها به تعاليم دينى را بسيار مشكل مىساخت، بنده را مجبور كرد در حدود يك سال مطالعه كنم. نتيجهٔ مطالعات اين شد كه دعوت دينى را بهطور غيرمستقيم شروع كنيم. به اين صورت كه نخست جمعيتِ احسان و نیکوکاری اعلان كرد كه خانمها هم حق دارند در جمعيت عضويت داشته باشند. با تبليغاتى كه شد، در مدتى كوتاه، متجاوز از ۲۰۰ نفر زن عضو جمعيت شدند و در اول سال، خودشان ۸ نفر اعضاى هيئتمديره را انتخاب كردند.
فعاليت خانمها در امور خيريه، به علت روح مردمدوستى و زيادى عاطفه، افزايش گرفت تا آنجا كه برندهٔ جايزهٔ فعالترين عضو در سال ۱۹۶۰ يكى از خانمها بود. براى تشديد و ازدياد علاقهٔ خانمها به اهداف و افكار جمعيت، توزيع شهريهٔ فقرا و رسيدگى به حال خانوادههاى فقير را دوبار در هر ماه بر عهدهٔ خانمها گذاشتيم. مشاهدهٔ مناظر فقرا و رضايت روحيای كه در اثر رسيدگى و ملاطفت با مستمندان در اين خانمها بهوجود آمد، شخصيت اصلى خانمها يعنى روح انسانى را در آنان زنده كرد و بهخوبى درك كردند كه بهجز زنانگى و مدپرستى و لباس خوب پوشيدن، شخصيتى ديگر هم مىتوان داشت، و اين شخصيت عظمت و ثبات و لطف بيشترى دارد.
خانمهاى عضوِ جمعيت رفتهرفته جلسات سخنرانى ماهانه، نماز جماعتِ روزهاى جمعه و مجالسى ويژهٔ اعياد و وفيات برپا كردند و، پس از يك سلسله بحث و گفتوگو، در لباس پوشيدن حد متوسطى انتخاب كردند. اميد به آيندهٔ اين خانمها بسيار زياد است. در حال حاضر سطح فكرى آنها بهتدريج بالا مىرود، آنها را از مسير «با هر بادى» و همكارى با پارهاى دستهجات سياسى و حتى جمعیتهای خيريهاى كه نيات و مقاصد ناصواب دارند، بازداشتهايم، و اشتياق و علاقهٔ فطرى آنها به تعاليم دينى رو به تزايد گذاشته. البته، در اين راه از مردها نيز كمك گرفته شده و میشود، همانطور كه خانمها نيز به نوبهٔ خود در مراقبت و تأثير بر مردهايشان نقش مهمى دارند.