مرکز مطالعات و تحقیقات امام موسی صدربا توجه به رغبت امام موسی صدر به نشر
دانش و معرفت و توسعه نقش آن‌ها در حیات انسانی، و برای حمایت از نزدیکی و
گفتگوی میان ادیان بنیان نهاده شد.
هیام بری: مرکز مطالعات و تحقیقات امام موسی صدر با توجه به رغبت امام موسی صدر به نشر دانش و معرفت و توسعه نقش آن‌ها در حیات انسانی، و برای حمایت از نزدیکی و گفتگوی میان ادیان بنیان نهاده شد. این اهداف با گسترش اندیشه‌ها و طرحهای امام موسی صدر با همکاری متخصصین لبنانی و غیر لبنانی به انجام می‌رسد. مؤسسین مرکز امیدوارند که مرکز جایگاهی فرهنگی برای اهتمام به مسائل انسانی در سطح لبنان، جهان اسلام و غیر اسلام شود. مرکز برای رسیدن به اهدافش برنامه‌هایی متفاوتی دارد، از جمله: برگزاری همایش‌ها تأسیس منابع اطلاعاتی به روز و چاپ و نشر کتاب، تحقیقات و مطالعات، تولید فیلمهای مستند، همکاری با مراکز مشابه دیگر همراهی با پیشرفت‌های تکنولوژیک جهان اطلاعات و اینترنت هر ساله نیز کنفرانس «کلمه سواء» را برگزار می‌کند و در هر سال به یکی از موضوعات مطرح معاصر پرداخته می‌شود. مدیر مرکز، سید صدرالدین صدر، فرزند امام موسی صدر، با گشاده رویی ما را پذیرفت و درباره این فعالیت توضیحاتی به ما داد.
از چه زمانی کنفرانس را برگزار می‌کنید؟
چنانکه می‌دانید کنفرانس کلمه سواء یکی از فعالیتهای مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی امام موسی صدر است، که توسط مؤسسات امام موسی صدر از سال ۱۹۹۵بنا گذاشته شد. اما اولین کنفرانس در اواخر سال ۱۹۹۶ و با عنوان «گفتگوی اسلام و مسیحیت» برگزار شد.
هدف شما از برگزاری این کنفرانس‌ها چیست؟
می‌خواهیم فضا و عرصه‌ای برای اهل فرهنگ و اندیشه ایجاد کنیم. همچنین می‌خواهیم تا مکانی برای دانشوران و علمای دین و اهل فرهنگ و اساتید دانشگاه فراهم آوریم، تا ایده‌ها و پژوهشهای خود را در موضوع مشخصی، که هر سال انتخاب می‌کنیم، بیان دارند. موضوعات کنفرانس با واقعیتهایی که در آن به سر می‌بریم پیوند دارد، اما لزوما در عرصه سیاسی نیستند، بلکه در عرصه‌های فکری، فرهنگی و اجتماعی هستند.
اسم کنفرانس را چگونه برگزیدید؟
این عبارت را از قرآن کریم الهام گرفتیم، قرآن کریم همه مؤمنین را از همه فرقه‌ها به کلمه سواء فرا می‌خواند. کلمه سواء همان امر مشترک میان ادیان است. همچنین برای انتخاب این اسم از فعالیتهای امام صدر الهام گرفتیم. فعایتهای او بر وحدت و الفت میان فرقه‌ها و فرهنگهای گوناگون متمرکز بود؛ به امید ایجاد گفتگو میان آن‌ها، تا هرکدام به تکامل برسند.
آیا به دستاورد‌ها و اندیشه‌های امام موسی صدر، در طول کنفرانس‌ها، تکیه و توجه دارید؟
می‌کوشیم تا از دریای دستاوردهای فکری و فرهنگی و اجتماعی و سیاسی امام موسی صدر برای نشر این افکار و معرفی آن‌ها به اندیشمندان و دانشوران استفاده کنیم. کنفرانس کلمه سواء یکی از جاهایی است که می‌توانیم کلام امام صدر را به خواستارانش برسانیم. از همین رو پژوهشگرانی که در کنفرانس شرکت می‌کنند، می‌توانند به مراجع و آرشیو امام صدر مراجعه کنند.
آیا پس از برگزاری کلمه سواء دهم، فکر می‌کنید به هدفی که می‌خواستید، رسیده‌اید؟
امیدواریم که بخشی از این اهداف محقق شده باشد. ما هدفی را که برای انسان به طور اعم و برای لبنانی‌ها به طور اخص، منشأ خیر است، در نظر داریم.
آنچه از جانب پژوهشگران و اندیشمندان به ما می‌رسد، نشان می‌دهد که کنفرانس در عرصه‌های فکری و فرهنگی تأثیر مهمی داشته است. چنانکه گاهی افکاری در کنفرانس مطرح می‌شود که راه حلی است برای مشکلاتی که از آن رنج می‌بریم، واین افکار در عرصه‌ها و مکانهای سیاسی و یا در مجلات و جرائد قابل طرح نیست.
به طور کلی معتقدیم که کنفرانس به هدف خود رسیده است. میزان موفقیت این کنفرانس‌ها در رسیدن به هدف خود بر دوش تک تک افراد است. ما این هدف را در نظر داشته‌ایم به این امید که این کار برای اجتماع مفید باشد، و معتقدیم که تا حدود زیادی این هدف را تأمین می‌کند.
آیا فکر نمی‌کنید که حضور گسترده در کنفرانس برای رسیدن به هدف کافی است؟
کنفرانس‌ها و موضوعاتش تا حد زیادی اهداف را محقق ساخته‌اند. اولا مجموعه بزرگی از پژوهشگران و متخصصین داوطلبانه تلاش می‌کنند، از میان موضوعاتی که هر ساله اعلام می‌کنیم، موضوع مهم و مناسب را برگزینند و سعی می‌کنند با دیگر پژوهشگران و متفکرین و متخصصین در عرصه‌های آکادمیک و دینی ارتباط برقرار کنند، تا پژوهشهای خود را مطرح سازند. این پژوهش‌ها معمولا جدید هستند، و در درجه اول پژوهشگرانی که در کنفرانس شرکت کرده‌اند، از آن‌ها استفاده می‌برند.
در هر کنفرانس ۲۵نفر ازمتخصصین از لبنان و کشورهای عربی و دیگر کشور‌ها مقالاتشان را عرضه می‌کنند، این غیر از پژوهشگران و اساتید و دانشگاهیانی است که در خود کنفرانس شرکت می‌کنند و یا مقالات و پژوهشهای ارائه شده در کنفرانس را درخواست می‌کنند. این مسأله نشان می‌دهد که کنفرانس تا حد زیادی رسالت خودش را به انجام رسانده است.
کمبود امکانات
کنفرانس هر ساله کتابی را چاپ می‌کند، آیا از این کتاب استقبال می‌شود؟
تعداد زیادی از پژوهشگرانی که در کنفرانس شرکت کرده‌اند، این کتاب را از ما می‌خواهند. تلاش ما این است که در کوتاه‌ترین زمان این کتاب به دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی و تخصصی برسد.
بنابراین کنفرانس محدود به لبنان نیست؟
اقبال زیادی در مصر، سوریه، فلسطین، فرانسه، انگلستان، امریکا و ایران از کنفرانس‌ها شده است و طبیعتا در لبنان نیز از جانب متخصصین و محققین و مراکز تحقیقی صورت می‌گیرد.
مشکلات و موانع شما برای برگزاری کنفرانس چیست؟
مانع اصلی، کمبود امکانات است. خداوند را شاکریم که ما رادر موقعیتی قرار داده است که می‌توانیم به انسانیت کمک کنیم، چنانکه امام موسی صدر می‌خواست. از همین رو با کمک خداوند، مشکلات را پشت سر می‌گذاریم، و هر ساله وضع بهبود می‌یابد.
بدون شک، وضع سیاسی و اجتماعی در لبنان و در منطقه مانع از انعکاس گسترده‌تر این کنفرانس‌ها می‌شود.
به هر حال ما راضی هستیم و این فعالیت را در قالب سلسله کنفرانسهای کلمه سواء یا کنفرانسهای دیگر پی می‌گیریم.
برخی می‌گویند که کنفرانس کلمه سواء مهم‌ترین فعالیت مرکز است، آیا در نظر دارید تا فعالیتهای فرهنگی دیگری نیز انجام دهید؟
نباید فعالیتهای آشکار مرکز و فعالیتهای مجموعه مؤسسات امام صدر را از همدیگر جدا دانست. اما در خصوص فعالیت تخصصی مرکز باید بگویم که مؤسسین مرکز بر آن بودند که فعالیت آن در دو عدصه فکری و فرهنگی متمرکز شود. از همین رو فعالیت مرکز بر فعالیتهای مشخصی که مهمترینش کنفرانس کلمة سواء و فعالیتهای دیگری شبیه آن متمرکز شد. در سال جاری نیز جناب آقای خاتمی به دعوت ما برای شرکت در کنفرانس دهم پاسخ مثبت دادند. همچنین همزمان با کنفرانس نمایشگاه هنری زیبایی از طرف هنرمند، جورج زعنی درباره امام موسی صدر با عنوان (امام صدر... امامی دور اندیش) برپا شد.
در عین حال این کنفرانس دارای فعالیتهای تجاری، فرهنگی، هنری و فکری در زمان برگزاری کنفرانس یا در طول سال است. اما کاری که هم اکنون مرکز در حال انجام آن است، گرد آوری دستاوردهای فکری و اجتماعی و کارهایی است که امام صدر در طول اقامتش در لبنان انجام داده است. مرکز این دستاورد‌ها را آرشیو و نگهداری می‌کند، به طوریکه استفاده آن برای دانشجویان و محققین آسان شود.
همچنین این مجموعه بر روی شبکه جهانی اینترنت هم قابل استفاده خواهد بود تا این دستاورد‌ها به خارج از لبنان نیز برسد. این کار امکانات زیادی می‌خواهد.
همچنین در زمینه انتشار کتاب و مقالات و ارائه تعدادی از منشورات و کتابهایی که دیگر مراکز به چاپ رسانده‌اند، فعالیت می‌کنیم.
در کنار همه این‌ها قضیه امام صدر و دو همراهش را پیگیری می‌کنیم که خود این مسأله به فعالیت و امکانات بسیاری نیاز دارد.
برای سال۲۰۰۶ چه برنامه‌هایی دارید؟
در زمینه برگزاری کنفرانس ومیزگرد در حال تهیه برنامه‌ای هستیم که بیش از یک بار در سال برگزار شود. همینطور در حال تکمیل صفحه اینترنتی مرکز هستیم.
در مورد قضیه ربودن امام صدر نیز همچنان آن را در لبنان و ایران و ایتالیا پیگیری می‌کنیم و امیدواریم تا خداوند، توان و قدرت و امکانات کافی برای پیگیری را در اختیار ما بگذارد.
باید بگویم که ما مطمئن هستیم که امام صدر و دو همراهش درسلامت به سر می‌برند. بر ما واجب است که این قضیه حق را که یکی از قضایای مهم حقوق انسان است، پیگیری کنیم. ما همراه با دوستان و مؤمنین به حقوق انسان و اصالت آن، چنانکه امام صدر به ما آموخت، این قضیه را پی می‌گیریم. و امیدواریم در سال ۲۰۰۶اتفاقات مهمی در این خصوص حاصل شود.