کنفرانس نهم کلمه سواء با عنوان «جایگاه آزادی در اصلاحات و نوگرایی» در سالن یونسکوی بیروت افتتاح شد.
به گزارش ایلنا، ناجی البستانی، به نمایندگی از رئیس جمهور و علی حسن خلیل به نمایندگی از ریس پارلمان و وزیر غازی زعتیر به نمایندگی از نخست وزیر لبنان در این مراسم شرکت کردند.
هم چنین رئیس سابق پارلمان لبنان حسین الحسینی و سلیم الحص نخست وزیر اسبق و وزیران، کرم کرم و یاسین جابر در مراسم حضور داشتند. روسای مذاهب یا نمایندگان آنها، نیز سید علی فضل الله نماینده آیت الله سید محمد حسین فضل الله و نمایندگان، روبر غانم ونائله معوض، محمود ابوحمدان، محمد رعد، محمد برجاوی، عمار موسوی، عبدالطیف زین و سفیر ایران در بیروت، مسعود ادریسی و پدر یوسف مونس و جمع زیادی از شخصیتها و فعالین سیاسی و متفکرین و اندیشمندان در این مراسم حضور یافتند.
بر اساس این گزارش، سیدصدرالدین صدر، رئیس مرکز مطالعات و تحقیقات امام موسی صدر نخستین سخنران جلسه افتتاحیه بود. سید صدرالدین صدر پس از خوش آمدگویی به حاضران، اهمیت اصلاحات و نوگرایی را مورد تاکید قرار داد و گفت: این دو مسئله از ضروریات حیاتی ما هستند.
او جملهای از امام موسی صدر ذکر کرد که در آن امام مردم را به خلق فرصتها تشویق میکند، زیرا اگر فرصتها از کف برود و انسان زیان ببیند نمیتوان دیگران را به دلیل از دست دادن فرصتها ملامت کند.
فرزند امام موسی صدر، سپس هشدار داد: امروز ما، هم تهدید میشویم و هم در معرض خطر هستیم، همچنین به ما اتهام تروریست بودن میزنند. او افزود: خطرها تنها مصالح و فرهنگ ما را تهدید نمیکند، بلکه وجود ما در معرض خطر است و این مسئله در سایه ناتوانی ما از گفتگو با خودمان، هم وطنان و امت اسلامی است.
وی ادامه داد: تا هنگامی که نتوانیم با هم گفتگو کنیم، نمیتوانیم با دنیای خارج گفتگویی داشته باشیم. همزیستی میان خودمان شرط اساسی ارتباط ثمر بخش وسازنده با دنیای خارج است. امروز باید سرگشتگی و شگفتی ریشهدارمان را فراموش کنیم، سرگشتیهایی که به ضعف و خواری ما انجامیدهاست.
صدر الدین صدر گفت: اصلاحات و نوگرایی اقتضا میکند که با جمود به مقابله برخیزیم. معنای این سخن ضرورت شناخت زمانهایست که در آن به سر میبریم، همچنین فهم مقتضیات و شرایط این زمان. رئیس مرکز تحقیقات امام موسی صدر همگان را دعوت کرد تا تحولات را بپذیریم و از دستآوردهای بشر با توجه به ارزشها وآموزهای خودمان استفاده کنیم، تا بتوانیم امتی اصیل بنیان نهیم.
سید صدر الدین صدر تاکید کرد: آزادی شرط اصلاحات و آغاز آن است. وی به تعبیر امام صدر اشاره کرد که آزادی نسیم ملایمی برای رشد استعدادهای انسان است و نبود آن باعث میشود در برابر آنچه غاصب آزادی بر او روا میدارد سرفرود آورد. صدر کلام خود را با این آیه قرآن «وسیعلم الذین ظلموای منقلب ینقلبون» با اشاره به ربایندگان امام صدر و دو همراهش پایان برد.
شیخ بلطه به نمایندگی از مفتی اهل سنت لبنان دکتر شیخ محمد رشید قبانی در آغاز سخنانش به اهمیت عنوان طرح شده در مراسم اشاره کرد و گفت: نبود آزادی مقدمه طبیعی ترور، خشونت و ستم است سپس آیاتی از قرآن را که به اختیار مومن اشاره دارد، خواند: لااکراه فی الدین و قل الحق من ربکم فمن شاء فلیومن و من شاء فلیکمفر. وی گفت: معنی آزادی گریز از ضوابط اخلاقی نیست چرا که نتیجه چنین کاری ظلم و فسادو دروغ است بلکه آزادی داشتن قدرت تشخیص و اختیار است.
دکتر بلطه ادامه داد: اختلاف میان افراد بشر یک قانون تکوینی و بنابر طبیعت انسان است و آزادی و اختلاف دو مفهوم متلازمند. آزادی بر گفتگو تکیه دارد و گفتگو نیز با کسی است که با او اختلاف داریم. نماینده مفتی اهل سنت لبنان قطعنامه ۱۵۵۹ شورای امنیت را مصادره کننده آزادیهای دولتها خواند و گفت این قعطنامه مانع ایجاد روابط سیاسی و امنیتی در بحران موجود در خاورمیانه و سیاست توسعه طلبانه واستعماری صهیونیسم است. شیخ بلطه در پایان همگان را به تلاش به سوی آزادیی که از اخلاق و ارزشها و میراث ما سرچشمه میگیرد فرا خواند.
شیخ طلال سلیم نیز به نمایندگی از شیخ بهجت غیث، رییس طایفه دروز، دیگر سخنران جلسه افتتاحیه بود او در آغاز سخنش خواستار شفافیت و صراحت شد، دو امری که تنها به زبان عقل محقق خواهد شد او گفت: تقلید کورکورانه منجر به خروج از جوهر ادیان و طغیان شراکبر خواهد شد. او میان فهم و شناخت از سویی و دانش و اطلاعات از سوی دیگر فرق گذاشت.
طلال سلیم افزود: علم پیشرفته و شکوفاست و رسیدن به آن آسان است. اما شناخت و معرفت از لطایف عقل و ثمره نور و شجاع روح جستجوگر است. عقل عهده دار فهم معنای آزادی است حق و آزادی دو مفهوم متلازماند. آزادی مادی خالی از ارزشها به بیهودگی و فسادو به مدنی مصیبت بار و فاجعه آمیز میانجامد تمدن جهانی پرنیرنگ اما آزادی عقلانی اساس اصلاحات و نوگرایی است، اصلاحاتی که به از میان بردن فئودالیسم سیاسی و دینی میانجامد. اصلاحاتی که منجر به آزادی اندیشه با معیارهای عقلانی میشود و نه با توجه به عواطف مردم عرب و مسلمان که امت را به امتها و مردم را به مردمها بدل کرده است.
سپس مطران پولس مطر که به نمایندگی از کاردینال نصرالله پطرس صفیر حضور یافته بود، در ادامه به سخنرانی پرداخت. او سخنانش را با تمجید از عنوان کنفرانس آغاز کرد و گفت این عنوان خوشایند و برای همه ما ارزشمند است خصوصا اینکه اسم سرزمین یا کشوری در آن ذکر نشده است بلکه به صورت مطلق و بدون قید آمده است تا گستره آن همه سرزمینها و کشورها و تمدنهای بشری را در برگیرد او از روش متفکر معاصر آلمانی بهره گرفت تا مراحل سه گانه تحول آزادی را برشمارد:
-عصر قدیم که در آن گروههای بشری از رهگذر قدرت و تسلط خودشان بر دیگران در ورای مرزهای محصور به آهن و آتش با یکدیگر تعامل داشتند. -پیشرفت آزادی فردی با الهام از ادیان، چرا که ادیان بر مسوولیت هرفردی نسبت به اعمالش تاکید داشتند این دوره مرحله اذعان به ارزش انسان هر که باشد است این نوع آزادی در بیشتر سرمزینها تحول یافت و این علی رغم آن بود که آزادی گرانستگترین چیزی بود، که آدمی بدان دست یافته بود اما به برخی افراد تعلق یافت و موسسات را در جامعه محدود کرد برای همین این موفقیت ناقص ماند چرا که حقوق جمعی را تهدید میکرد و فرد را به انزوا میکشاند. ما این مساله را در اقتصاد ازاد میبینیم که از هر قید، حتی قیود اخلاقی، رهاست.
-در مرحله سوم آدمی کوشید میان آزادی فردی و جمعی سازش برقرار سازد، بطوریکه این تحول هم برای فرد و هم برای جمع مفید باشد و از آن آزادی فردی مسوولیت سازی در ضمن جمع حاصل شود. و جمع ضامن آزادی و آزادی خواهان باشد. مطران مطر گفت: ما هنوز در تاریکیهای قرون وسطی به سر میبریم. آزادی جمع را میپذیریم اما آزادی فردی را قبول نداریم. اگر آزادی واجب و حق است، پس بدون تحقق آزادی فردی و تثبیت ان در فکر وتمرین آن، ناقص است.
وی در پایان سخنان خودجملهای از امام موسی صدر را ذکر کرد که در آن آزادی شرط همزیستی در لبنان و تحکیم وحدت آن خوانده شده بود و اینکه لبنان با آزادی، به سربلندی میرسد و بدون آزادی چیزی ندارد.
اما آزادی نباید هرج و مرج باشد، بلکه آزادی با مسوولیت و مناسب با حقوق اجتماعی و همراه با مصلحت جمع.
مطران الیاس نجم نیز به نمایندگی از پاتریاک روم اتدوکس استقف هزیم به ایراد سخنرانی پرداخت.
او گفت: رهایی از همه گونههای بندگی میسر نیست مگر با مبارزهای طولانی به کمک آنچه رسولان و پیامبران به ما آموختهاند. آزادی نیز همچنین هوا و آب و غذا نیاز مبرمی به اصلاح ونوگرایی دارد، تا بتوانیم به عدالت اجتماعی برسیم و ازادی نهادینه شود، و فردو اجتماع را در بر گیرد.
این گونه است که اجتماعات بشری به حیات ایده آل و متکامل میرسند که در آنهاهماهنگی و تساوی فرصت هاو محبت و دوستی برقرار است. این مشیت الهی است و خداوند لوازم آن را نیز فراهم آورده است. او از سازمان ملل و جامعه بین الملل خواست تا با حکمت و علم ودرایت و بیطرفی آزادی بین المللی را برقرار سازند و اضافه کرد ما به معاهدات سازمان ملل ملتزم هستیم اما به شرط انکه عادلانه باشد و برای همه بطور مساوی الزا م آور باشد. دکتر میشال سبع نیز به نمایندگی از پاتریاک روم کاتولیک، گریگوار لحام در این مراسم سخن گفت.
او سخنش را با فرق نهادن میان دولتهایی که به دست مردم ساخته میشوند و مردمی که به دست دولتها شکل میگیرند، آغاز کرد، و ادامه داد مردمی که دولتها آنها را شکل میدهند آنقدر تغییر و تحول مییابند تا هویت و کیان خود را تثبیت کنند اما دولتهایی که مردم آنها را میسازند دائما در حال نو شدن هستند و طبیعت نو شدن یعنی اصلاح، و در اوج خود این نو شدن به معنای ابداع است. این ابداع به روحیه جوانی نیاز دارد و بر پایه حق است هرگز امتی نمیتواند با آزادی زندگی کند، مگر آن حقی داشته باشد که از آن دفاع کند. بهترین نمونه در این زمینه مردم فلسطین است.
مردم فلسطین باعث فخر ومباهات آزادیاند. اگر صلح در فلسطین برقرار نشود پس صلحی در بلاد شام وعرب نیست و در نتیجه صلحی در جهان نخواهد بود و هر سخنی از آزادی تنها باعث از بین رفتن عواطف است. آخرین سخنران جلسه افتتاحیه شیخ عبدالامیر قبلان نائب رییس مجلس اعلای شیعیان بود. او در ابتدای سخنانش به این آیه قرآن کریم اشاره کرد ان الله لایغیر ما بقوم حتی یغیر و اما بانفسهم. سپس افزود: تغییر وتحول، یک واقعیت مطلوب است و این تغییر وتحول از دورن انسانها سرچشمه میگیرد.
او ادامه داد: آنچه اسلام با تاکید آن را رد کرده است مجبور کردن مردم به یک دین خاص است. هم چنین گفت: وظیفه دین آزادی مسوولیت ساز است و آزادی در اسلام دارای مضمون و محتوا است. در اسلام آزادی به کار بسته شده است آزادی یعنی صورت بخشیدن به عدالت آزادی برای برپایی قسط و برای جلوگیری از ظلم و فساد است.
وی افزود: شهادت امام حسین بهترین دلیل بر این است که از نگاه اسلام انسان بدون آزادی، انسان بدون روح است. او از همه خواست که در شرح عنوان همایش و کاویدن مفهوم اصلاحات با جدیت و صداقت بکوشند.
وی در پایان تصریح کرد بدون آزادی نه اندیشهای است نه نوآوریی، نه اقتصادی، نه سیاستی، نه عدالتی و نه آرامش و عزتی!