به گزارش روابط عمومی مؤسسۀ فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر،  نویسنده کتاب سادات در تاریخ معاصر: مورد خاندان‌های صاحب نفوذ دینی شیعۀ ساکن نجف اشرف[1] در این نشست به معرفی نقش سادات نجف به‌ویژه خاندان صدر در تاریخ معاصر پرداخت.

دکتر رافائل مائوریللو کتاب خود را با تکیه بر منابع مبسوط و دست اول فارسی و عربی و دست دوم ایتالیایی، فرانسوی، اسپانیایی و انگلیسی، و مصاحبه هایی که بین سال های 1383 تا 1390 خورشیدی در کشورهای متعدد، به‌ویژه ایران، لبنان، سوریه و انگلستان انجام داده، تألیف کرده و در آن دربارۀ نقش خانواده‌های بحرالعلوم، حکیم، خویی و صدر در دوره‌ای سخن می‌گوید که به انقلاب اسلامی ایران  انجامیده و تا روزگار ما ادامه یافته است.

نویسندۀ کتاب سادات در تاریخ معاصر گفت: این کتاب متشکل از چهار بخش، افزون بر مقدمه است. این کتاب از فضای سیاسی و اجتماعی امروز عراق از نگاه تاریخی سخن می‌گوید و به تاریخ خانواده‌های بحرالعلوم، حکیم، خویی و صدر می پردازد و در بخش سوم از زنان سیده و در بخش چهارم، دربارۀ تعامل سادات با مقولۀ جهانی شدن  یاد می‌کند.

وی افزود: این کتاب که در ضمیمۀ مجلۀ مطالعات شرق‌شناسی دانشگاه رم «لا ساپینزا» و در سال ۲۰۱۲ چاپ شد، در واقع رسالۀ دکترای نگارنده و نتیجۀ شش سال کار و تحقیق مداوم است. (چهار سال دکتری و دو سال دیگر هم برای تکمیل آن.) کتاب در چارچوپ کار خانم پروفسور بیانکا ماریا اسکرچا امورتی است. پروفسور اسکارچا امورتی در طول چهل سال فعالیت خود به عنوان استاد دانشگاه «لا ساپینزا» در زمینۀ مطالعات اسلامی، دربارۀ سادات و خصوصاً در زمینۀ شیعه‌شناسی تحقیق کرده است. ویژگی خاص تحقیق، مطالعه دربارۀ سادات در دوران معاصر است.

منابع دست اول این تحقیق مبتنی بر علم النسب و علم التراجم بوده است. منابعی مانند اعیان الشیعة نوشتۀ سید محسن امین و طبقات اعلام الشیعة نوشتۀ آقا بزرگ طهرانی. دکتر رافائل مائوریللو برای تألیف این اثر به جمع‌آوری اطلاعات در مورد ۱۷۰ زندگی‌نامه از اعضای این چهار خاندان پرداخته است.

در قسمتی از این کتاب که به نقش زنان سیده پرداخته شده، آمده است: یکی از جالب توجه‌ترین تغییرات در تاریخ معاصر اسلام را می‌توان در حضور و نقش زنان سادات برشمرد. قابل توجه‌ترین مورد در این میان، خاندان صدر است. حداقل از پایان دهۀ ۱۹۶۰ زنان خانوادۀ صدر نقش پراهمیتی را ایفا کرده و به‌خصوص نقش فعال رو به رشدی در زندگی اجتماعی داشته‌اند. برخی از زنان این خاندان نقش اساسی در تاریخ قرن گذشته داشته‌اند. «آمنه بنت الهدی» خواهر سید محمدباقر صدر که به همراه برادرش توسط رژیم صدام حسین کشته شد، یکی از زنان تأثیرگذار در تاریخ معاصر است. او فقه، اصول و علم الکلام خوانده بود و مدیریت چندین مدرسه را به عهده داشت که توسط ابوالقاسم خویی، مهم‌ترین مرجع قرن گذشته در عراق تأسیس شده بود. شخصیت مهم دیگر، «رباب صدر»، خواهر امام موسی صدر است که امروز مدیریت یک بنیاد در لبنان را برعهده دارد که در این بنیاد به آموزش رایگان جوانان و به‌خصوص زنان می‌پردازند؛ در منطقه‌ای که بار‌ها توسط اسرائیل مورد حمله قرار گرفته است.

دکتر مائوریللو در این باره گفت: اگر نگاهی بیاندازیم به واقعه‌ای که در طی آن بنت الهدی از مردم دعوت کرد که به اعتراض به قصد رژیم برای دستگیری برادرش به‌پا خیزند، یا نقش سیده رباب بر ادامۀ فعالیت‌های خیریۀ برادرش، و تلاش سیده حورا برای زنده نگه داشتن یاد ربوده شدن پدرش، این فعالیت‌ها وقایع سال‌های ابتدایی تاریخ سادات به خصوص واقعۀ شهادت امام حسین را به یاد می‌آورد. به نظر می‌آید که زنان سادات نقش امام حسین و خواهرش حضرت زینب را در رابطه با واقعۀ کربلا تکرار می‌کنند.

وی افزود: برای فهم آنچه گفته شد، می‌توانیم به گفتۀ سیده رباب اشاره کنیم: «وقتی به تاریخ اهل بیت نگاه می‌کنیم، می‌بینیم که در اهل بیت هم مرد و هم زن فعال بودند. رسالتی که به اهل بیت محوّل شد، بین آن‌ها تقسیم شده بود: یک مدیریت به مرد و یک مدیریت به زن داده شده بود. در این رابطه، وقتی به زندگانی حضرت محمد می‌نگریم، می‌بینیم که همسرش خدیجه نقش بسیار مهمی را در نشر اسلام ایفا کرد. هنگامی که خدیجه با پیامبر وصلت کرد، حمایت اقتصادی، انسانی، و معنوی را برای او فراهم کرد. بنابراین، خدیجه نقشی بسیار مهم داشت، هرچند متأسفانه دربارۀ آن کتاب‌ها ننوشته‌اند. و بعد، هنگامی که به فاطمۀ زهرا می‌نگریم، می‌دانیم که او تنها دختر پیامبر محسوب نمی‌شد، بلکه به «مادر پدرش» [امّ ابیها] معروف بود. او تا جایی که به زنان مربوط می‌شود، جایگاه بسیار مهمی از نظر علمی و فکری و مسلّمًا از نظر اجتماعی داشت. شاید، هنگامی که به تاریخ اسلام می‌نگریم، می‌بینیم که او اولین پرستار بود. اولین نفری بود که در زمان جنگ به مردم کمک کرد و در رفع مشکلاتشان کوشید. زنان برای همۀ مشکلاتشان به زهرا رجوع می‌کردند. او نقش مهم رهبری را در کنار پیامبر و امیرالمومنین، علی بن ابی‌طالب، بر عهده داشت. در واقع، زهرا نمود مدرسۀ واقعی است... سپس، می‌توانیم به نمونۀ زینب بنگریم. رسالت امام حسین توسط زینب در یاد‌ها ماند.... هنگامی که در واقعۀ عاشورا کل خانوادۀ امام حسین کشته شدند، زینب این قدرت را یافت که بر روی پای خود بایستد و راه را به پیروان امام نشان دهد.»

دکتر رافائل مائوریللو صاحب مقالات گوناگون در نشریات مطرح دنیاست که از آن جمله می‌توان به این مجلات اشاره کرد:

- Iranian Review of Foreign Affairs (Iran);

- Limes (Italy);

- Bulletin of the School of Oriental and African Studies (UK);

- Edinburg University Press;

- Rutledge;

ـ بسیاری از مدخل‌های دایرة المعارف Muslim Civilisation Abstract نیز به قلم ایشان است.