این سورة مبارک به ما می‌آموزد و تأکید می‌کند که اگر آدمی در راه حق گام بردارد، جاودانه خواهد ماند:«کُلُّ مَن عَلَیها فانٍ وَیَیقی وَجهُ رَبِّکَ ذُوالجَلال وَ الإکرامِ» (1)یعنی هر عملی که برای ذات خدا باشد، جاوید است. بنابراین، انسانی که در مسیر حق است، جاودان می‌ماند. توضیح این حقیقت که چگونه انسان اگر در راه خیر و حق گام بردارد، جاودانه است و اگر در راه باطل باشد، نابود می‌شود، نیاز به مطالعه و بررسی تجربه‌های بشری دارد. حق و خیر راه‌های گوناگونی دارد؛ راه علم راه حق است، راه عدل راه حق است، راه اخلاق راه حق است. همچنین راه‌های به سوی خدا و صفات خدا راه‌های حق‌اند. برخی از این راه‌ها را در پی توضیح خواهیم داد.

امروز در برابر ما جلوه‌هایی از علم قرار دارد. علم یعنی برق و صنعت، فیزیک و شیمی، یعنی همة وسایلی که امروز با آن‌ها زندگی می‌کنیم: ساختمان و اتومبیل و هواپیما و وسایل حمل و نقل و غیر اینها. می‌پرسیم این امور و این بنیان و این درجه از علم چگونه به دست آمد؟ بی‌شکّ، هر دانشمندی سنگی از این کاخ را گذاشته است. هر دانشمندی تجربه‌ای داشته است و آن را تقدیم کرده است. این تجارب همه جمع شده‌اند، و هر سنگی در کنار سنگ دیگری قرار گرفته است، تا اینکه علم به اینجا رسیده است. نمی‌توان گفت که استفاده از برق در خانه و ماشین و رسانه‌های جمعی و وسایل گرمایشی و سرمایشی، همه، محصول کار یک نفر است. هزاران نفر تلاش کردند و تجربه‌هایشان را در کنار یکدیگر قرار دادند تا علم به این درجه رسید. پس ما از تولیدات هزاران دانشمندی که در این راه تلاش کردند، در تمدنمان بهره می‌بریم.

هر کس در ساختن بنیان علم سهمی دارد و هر کسی که تجربه‌اش را در ساختن علم تقدیم کرده است، از گذشته تا ابد، با ما زندگی می‌کند، و همین داستان در اخلاق و در دین و در حقوق و در ادبیات و در همة تجارب بشری وجود دارد.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1.«هر چه بر روی زمین است دستخوش فناست، و ذات پروردگار صاحب جلالت و اکرام توست که باقی می‌ماند.» رحمن (55)،26و27.