کتاب سیره و سرگذشت امام موسی صدر با حضور جمعی از صاحب‌نظران و نویسندگان و اعضای خانوادهٔ وی رونمایی شد.
به گزارش خبرنگار سیاسی خارجی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، در مراسم رونمایی این کتاب که صبح امروز در موسسه امام موسی صدر برگزار شد، محمدعلی مهتدی با بیان اینکه این کتاب تحقیقاتی جامع و منبع علمی برای همهٔ دانش‌پژوهانی است که مایلند در مورد لبنان و شیعیان مطالعاتی انجام دهند، خاطرنشان کرد: کسانی که کتاب را مطالعه می‌کنند کاملا در فضای تحولات لبنان در سه دهه‌ای که کتاب به تحولات آن اشاره دارد قرار می‌گیرند.
وی افزود: در مرور تاریخ لبنان کتابی به زبان فارسی نداشتیم به زبان عربی نیز کتابهای کمی وجود داشت و به ویژه در مورد شیعیان منابع بسیار اندکی وجود داشت. در این کتاب تاریخ شیعیان لبنان و مبارزات آنها در سه دههٔ ۶۰، ۷۰ و ۸۰ میلادی کاملا توضیح داده شده است. این کتاب برخلاف کتابهایی که بر اساس متدولوژی خاص کتب تاریخی نگارش می‌یابد‌گاه به بررسی حوادث به صورت جزیی می‌پردازد و حادثه بسیار کوچکی را نیز به طور دقیق بررسی می‌کند تا فضای کامل آن حوادث را به طور دقیق بتوان درک کرد.
مهتدی افزود: این ویژگی‌ها بسیار شرایط را به صورت گویا بیان می‌کند. بخش مهمی از این کتاب به مرور حرکت المحرومین و جنبش امل اشاره دارد که در کنار فعالیتهای امام موسی صدر به آن می‌پردازد. در آن ذکر شده که پس از پیروزی انقلاب که چمران به ایران آمد جمعیتی به نام امداد مسلمین لبنان تاسیس شد. اما مساله در واقع مسالهٔ تاسیس نبود.
وی توضیح داد: پیروزی انقلاب اسلامی تاثیر بسیار زیادی در لبنان به ویژه در مناطق شیعه‌نشین گذاشت برای اولین بار شیعیان لبنان احساس کردند انقلاب عظیم و دولت مقتدری خارج از لبنان از آنها حمایت می‌کند و این چنان وجدی میان همهٔ لبنانی‌ها به ویژه شیعیان ایجاد کرده بود که شب پیروزی انقلاب اسلامی ایران در بیروت آسمان آنقدر که مردم شلیک هوایی می‌کردند، قرمز شده بود، این مساله ارتباط بین شیعه لبنان و ایران بسیاری از نیروهای داخل لبنان و منطقه‌ای را ترساند که اگر این انقلاب عظیم اسلامی پشت شیعهٔ قرار گیرد معادلات منطقه‌ای و لبنان به هم می‌ریزد.
مهتدی اضافه کرد: این مساله تبلیغات شدیدی علیه دولتمردان و موسسات شیعه و مجلس اعلا شیعه لبنان ایجاد کرده بود و کسانی که پشت این تبلیغات بودند کارهای زیادی علیه آن می‌کردند، کتاب‌ها می‌نوشتند و تهمت‌ها زدند که امام موسی صدر ساواکی و عامل امپریالیزم است و دکتر چمران نیز جاسوس صهیونیست‌هاست. علیه مجلس اعلا و جنبش امل نیز مطالب زیادی نوشته شد. مردم ما که از مسائل لبنان اطلاعی نداشتند بسیار تحت تاثیر آن قرار می‌گرفتند. به شرایطی رسیدیم که وقتی کنفرانس حرکت‌های اسلامی در تهران تشکیل شد هیات جنبش امل را از این کنفرانس اخراج کردند و چند نفری را از لبنان آوردند که نمایندگی هیچ گروهی را نداشتند.
وی خاطرنشان کرد: ما شرایط سختی را گذراندیم و همین باعث شد که سیاست‌های خاصی از سوی جمهوری اسلامی ایران اعمال شود. شهید چمران در آن فضا از جنبش امل به عنوان امداد مسلمین لبنان یاد می‌کرد تا بتواند در سخنرانی‌های خود که در ایران انجام می‌شد، توجه مردم ایران را به واقعیت‌ها جلب کند. اما پس از گذشت مدتی حقایق آشکار شد و سیاست‌ها تثبیت شد و تا امروز به جایی رسیدیم که شیعه لبنان بزرگ‌ترین قدرت است. مهتدی ادامه داد: ما امروز شیعه لبنان را متحد می‌بینیم و دو نیروی بزرگ حزب‌الله و امل با یکدیگر متحد هستند و دیدارهای پی در پی با یکدیگر دارند.
وی گفت: انتشار این کتاب را به فال نیک می‌گیریم و توصیه می‌کنیم همهٔ کسانی که مایلند از تاریخ لبنان در این سه دهه مطلع شوند به این کتاب مراجعه کنند. در ادامهٔ این مراسم خلیل حمدان مولف و سرپرست مولفان این کتاب و عضو هیات رییسه جنبش امل ضمن ابلاغ سلام‌های جنبش امل و نبیه بری رییس پارلمان لبنان گفت: نگارش این کتاب چهار سال به طول انجامیده است و افرادی که بخش‌های آن را نوشته‌اند هر کدام صاحب‌نظران بزرگی بوده‌اند. البته این کتاب پیش از چاپ نیز توسط صدرالدین صدر پسر آقای موسی صدر مطالعه شده است.
وی گفت: این سبک نگارش سخت‌ترین شیوهٔ نوشتن تاریخ است زیرا این کتاب به بررسی اشخاص نپرداخته است بلکه در مورد حضور و آثار حضور آنها مطالبی را نوشته است و آنها را بررسی کرده، البته در نسخهٔ فارسی مطالب دیگری نیز به این کتاب افزوده شده است زیرا که این کتاب در زمانی که چاپ عربی آن به عنوان السیره والمسیره منتشر شد اسنادی در چاپ فارسی اضافه شده به دست ما نرسیده بود.
وی در تشریح مواردی که در نسخه فارسی به این کتاب افزوده شده است به دیدار امام موسی صدر و سید شرف‌الدین اشاره کرد و گفت: یکی از قاریانی که همواره در کنار امام موسی صدر بوده است نقل می‌کردند که امام موسی صدر زمانی که با سید شرف‌الدین دیدار کرد برگه‌هایی را از جیب خود در می‌آورد و به سید شرف‌الدین می‌دهد. وی از امام موسی صدر می‌خواهد که در اتاقی با او گفت‌وگو کند. پس از بیش از یک ساعت سید شرف‌الدین از اتاق بیرون آمد و سراغ پسرش را گرفت. او در مقابل همه گفت آقای سیدموسی صدر کسی است که پس از فوت من جانشینم خواهد شد. این خبر بین مردم و علما به سرعت پخش شد و اعتراض‌هایی را به مرحوم شرف‌الدین در پی داشت. آنها اعلام کردند چرا فردی خارج از لبنان و به غیر از علما این کشور را انتخاب کردید. سیدی که از ایران آمده اوضاع مردم را نمی‌شناسد و با فرهنگ اینجا آشنا نیست.
عضو هیات رییسه جنبش امل ادامه داد: سید شرف‌الدین برگه‌هایی را که امام موسی صدر به وی داده بود نشان داد و گفت، وی گزارش کاملی از وضع روستاهای لبنان، مسائل مختلف زندگی مردم، فرقه‌ها و همزیستی آنها، وضعیت علما و... را گرد آورده است. همه چیز در این اوراق است. امام موسی صدر لبنان را بهتر از هر لبنانی و عالم دینی لبنان می‌شناسد.
وی ادامه داد: پس از اینکه امام موسی صدر مسوولیت را بر عهده گرفت این موضوع ثابت شد و نشان داد که ایشان لبنان را به خوبی می‌شناسد موفقیت‌ها تا آنجا پیش رفت که پس از سه سال با پاپ کلیسای کاتولیک گفت‌وگو کرد و در رم در مورد صلح جهانی صحبت کرد. او در مراسم انتخاب پاپ جدید در واتیکان، از امام موسی صدر دعوت کرد.
خلیل حمدان گفت: در ۱۹۶۳ که امام خمینی توسط رژیم شاه بازداشت شده بود امام صدر تلاش گسترده‌ای برای آزادی امام خمینی از طریق گفت‌وگو با محافل مختلف از جمله واتیکان انجام داد و تاکید شد که آزادی امام خمینی به دلیل تلاش‌هایی بوده است که امام موسی صدر انجام داد.
به گزارش ایسنا، وی گفت: آخرین مقاله امام موسی صدر در روزنامه لوموند چاپ پاریس به عنوان ندای پیامبران آخرین مقاله‌ای است که در چاپ فارسی افزوده شده است. این مقاله در بحبوحهٔ انقلاب اسلامی در فرانسه چاپ شد که امام موسی صدر در آن از انقلاب اسلامی ایران به شدت حمایت کرد و گفت، این انقلابی تمدنی و انسانی است و همهٔ جهانیان باید از آن حمایت کنند. پس از سه روز از چاپ این مقاله، امام موسی صدر ربوده شد.
وی چاپ مراحل پیگیری امام موسی صدر و حکم قاضی لبنانی سمیح الحاج را از دیگر مواردی دانست که در این کتاب به نسخه فارسی اضافه شده است و گفت: حکم جلب قذافی و جمعی از مسوولان لیبی که از سوی این دادگاه صادر شده است نیز در این کتاب به چاپ رسیده است.
حمدان گفت: تمایل دارم اگر کتاب به چاپ دوم برسد دو بخش به آن اضافه کنیم از جمله سندی که از امام خمینی وجود دارد که پس از اخراج از عراق گفته بود که اگر امام موسی صدر در لبنان بود به لبنان می‌رفتم نه فرانسه و سندی دیگر مربوط به اظهارات آیت‌الله وحید خراسانی و آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی است که در آن تاکید کرده بودند پیگیری سرنوشت امام موسی صدر وظیفه دولت و ملت ایران و لبنان است. به گزارش ایسنا، در این مراسم عبدالله نصری پژوهشگر و محقق فلسفه نیز به بررسی مبانی معرفت‌شناسی امام موسی صدر پرداخت.
وی با بیان اینکه سبک زندگی در واقع روش‌هایی است که در افراد درونی شده است، گفت: شخصیت‌هایی وجود دارند که به گونه‌ای سبک‌سازند و سبکی دارند که می‌توانند برای همگان الگو قرار گیرد. امام موسی صدر الگویی برای مردم و به ویژه عالمان دینی است.
نصری افزود: امام موسی صدر شخصیتی کاریزماتیک دارد و تاثیر زیادی بر روح افراد می‌گذارد همانطور که تاثیرگذاری این شخصیت جوان را بر عالمی مانند شیخ شرف‌الدین شنیده‌ایم. شخصیت کاریزماتیک امام موسی از زمان جوانی وی شکل گرفته است. وی شخصیت بسیار جذابی داشت. این استاد فلسفه با اشاره به عوامل موثر و کاریزماتیک بودن شخصیت امام موسی صدر گفت: وقتی شخصیت ایشان را مطالعه می‌کنیم روحیهٔ پرسشگری را از آغاز جوانی در وی می‌بینیم. این امر کمی نیست و نباید نادیده گرفته شود.
نصری فعالیتهای جانبی که امام موسی صدر در دورهٔ تحصیلات خود داشته است را از دیگر عوامل تاثیر گذار در کاریزماتیک بودن امام موسی صدر دانست و گفت: وی از اساتید برجسته بهره‌مند بود و البته نحوه استفاده از این اساتید بزرگ بسیار مهم است. امام موسی صدر هم مباحثه‌های بزرگی داشته است، از سویی توجه به زبان و زبان‌آموزی از دیگر ویژگی‌های وی بود که باعث می‌شود از منابع مختلف استفاده کند و با شخصیت‌های بزرگ دنیا ارتباط داشته باشد.
وی پذیرش پلورالیسم معرفتی و انصاف علمی، قدرت بیان و نفوذ کلام را از دیگر ویژگی‌های امام موسی صدر دانست و گفت: امام موسی صدر را باید به عنوان نواندیش دینی تلقی کنیم. ایشان با اندیشه‌های دینی خود فاصله نگرفت و در عین حال به مسائل جدید هم رو آورد و با آنها سر و کار پیدا کرد، البته تحصیلات دانشگاهی وی نیز در این امر بسیار موثر بود. او با فضای خارج از حوزه و شخصیت‌های دانشگاه آشنا شد، ضمن اینکه سفرهای مختلفی نیز به کشورهای گوناگون داشت و در همایش‌های بین‌المللی حضور یافت. به گزارش ایسنا، نصری تاکید کرد: اخلاق امام موسی صدر را می‌توان اخلاقی پیامبرانه نامید که اخلاق پیامبرانه ابعاد گوناگونی دارد.
وی در کوچه و بازار حرکت می‌کرد و منتظر نمی‌ماند که دیگران سراغ او بروند. ارتباط نزدیکی با مردم داشت. نصری با بیان اینکه مسائل معیشتی و فرهنگی با یکدیگر گره خورده است، گفت: دین‌ورزی افراد یک دلیل و ریشه معرفتی دارد و سایر موارد را باید در معقولات و علل دیگر جستجو کرد. امام موسی صدر در فعالیتهای دینی و اعتقادی خود هم به علل دیگر توجه داشت و به جنبه‌های غیر معرفتی و معیشتی مردم نیز توجه می‌کرد. او نخستین فردی بود که بحث گفت‌وگوی ادیان را مطرح کرد. وی با بیان اینکه امام موسی صدر توجه زیادی به قشر جوان داشت، گفت: امام موسی صدر شخصیتی است که برای مبارزه‌اش نیز پروژه دارد و بر اساس آن عمل می‌کند. او علم را منشاء قدرت می‌داند و معتقد است ایمان مکمل علم و انگیزه مهمی برای علم‌آموزی است.
وی به مساله نیروی انسانی بسیار توجه دارد وقتی سبک زندگی او را مطالعه می‌کنیم به ویژگی‌های خاصش پی می‌بریم. او در آن مقاطع به آموزش نیروی انسانی توجه می‌کند، و معتقد است باید به علل عقب افتادگی توجه کرد و در این مسیر برنامه‌ریزی و سازماندهی می‌کند. امام موسی صدر بر این نکته تاکید می‌کند که وقتی می‌خواهید برنامه‌ریزی و سازماندهی کنید باید مبتنی بر نگرش فلسفی باشد. وی نگرش فلسفی را عامل وحدت می‌داند.
به گزارش ایسنا، در ادامه این مراسم خلیل حمدان در پاسخ به پرسشی در مورد ارتباط امام موسی صدر و انقلاب اسلامی گفت: روابط امام موسی صدر و امام خمینی بر هیچ کس پوشیده نیست. مرحوم حاج احمد خمینی در سال ۱۹۷۷ به لبنان رفت و سلاح جنبش امل را برداشت و در جبهه‌ها حضور یافت. ارتباطات امام خمینی و امام موسی صدر بسیار عمیق بوده است و این ارتباط در مورد مسائل انقلاب گسترده بود. وی در عین حال گفت که در ملاقاتی که با وزیر امور خارجه کشورمان داشته است، بر ضرورت پیگیری سرنوشت امام موسی صدر تاکید کرده است.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا خبر جدیدی از امام موسی صدر وجود دارد، گفت: اخباری که در مورد وضعیت ایشان پس از ماجرای لیبی پخش شده است، عموما نادرست است، آنچه که در مورد انتقالش به محل دیگری از طرابلس گفته شد توسط تلویزیون العالم منتشر شده است که درست نبوده است. هم‌چنین عکس‌هایی که با عنوان نقاشی از امام موسی صدر نیز منتشر شده است درست نیست. اخباری نیز منتشر شد در مورد اینکه گفته شد که یکی از اطرافیان قذافی که فرار کرده است اعلام کرده که امام موسی صدر توسط هواپیمایی به جای دیگر منتقل شده و خلبان هواپیما کشته شده ما معتقدیم که این اخبار صحت ندارد.
وی گفت: سازمان اطلاعات آمریکا، فرانسه و آلمان گزارشی را منتشر کرده‌اند در آن ۱۶۳ جنایت برای قذافی برشمرده‌اند همهٔ این اطلاعات را ذکر کرده‌اند اما در آن اشاره‌ای به جنایت ربودن امام موسی صدر نکردند، با اینکه این جنایت، جنایت عصر ما بود به آن پرداخته نشده است. اقدام قذافی اقدام صهیونیست‌ها و اقدام دشمنان امام موسی صدر بود زیرا او بنیانگذار مقاومت بوده است. امام موسی صدر پیشرفت لبنان را دنبال می‌کرد. وی در مورد پیگیری‌های ایران و لبنان در مورد سرنوشت امام موسی صدر به صدور حکم دادگاه لبنان برای جلب قذافی اشاره کرد و گفت: موضوع امام موسی صدر باید صراحتا حل شود و ما تاکید کرده‌ایم که مساله سرنوشت امام موسی صدر مسالهٔ قابل معامله نیست. دادگاه لبنان بسیار پیش رفته است و پرونده در شورای عالی قضایی مطرح شده اما از آنجا که دولت لبنان ۵ ماه است منحل شده این شورا به حد نصاب نرسیده تا بتواند جلسات خود را تشکیل دهد.
وی هم‌چنین به اقدامات کمیسیون امنیت ملی ایران در مورد پیگیری پرونده امام موسی صدر اشاره کرد و گفت: در کتابی که در ایران منتشر شده اعلام شده که امام موسی صدر توسط قذافی ربوده شده است. وی در پایان گفت: ما تا کنون به نتایج خوبی نرسیده‌ایم زیرا فشارهای بین‌المللی کم بوده است. امیدواریم زود‌تر این قضیه روشن شود و به نتیجهٔ بهتری برسیم. امام موسی صدر هم شهروند ایرانی و هم شهروند لبنانی است. وی برای ایران و لبنان بسیار تلاش کرد و این مسوولیتی برای مقامات و مسوولان ایران و لبنان باقی می‌گذارد.
به گزارش ایسنا، در این مراسم مهدی فیروزان داماد امام موسی صدر، سفیر لبنان در تهران، علی صدر برادر امام موسی صدر، رباب صدر خواهر امام موسی صدر و حورا صدر دختر وی نیز حضور داشتند.
در پایان نمایی از این کتاب توسط نویسنده و اعضای خانوادهٔ وی و سفیر لبنان امضاء شد.