به گزارش ایلنا، در مراسم بزرگداشت سی و دومین سالگرد اسارت امام موسی‌صدر که به همت موسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی‌صدر در حسینیه ارشاد برگزار شد، هادی خانیکی، مسعود ادیب، مهدی فرخیان و سوسن شریعتی سخنرانی کردند. 

هادی خانیکی طی سخنانی با بیان اینکه نسل ما به خاطر دینی که امام موسی‌صدر به گردن او دارد، ملتزم به سخن گفتن از ایشان است، اظهار داشت: این وامدار بودن به این خاطر است که علی‌رغم عدم مفاهیمی مانند آزادی و جامعه مدنی در گفتمان انقلابی، ایشان از این مفاهیم سخن می‌گفتند. در حالی که معمولا در دوران پس از انقلاب این موضوعات مطرح می‌شود و از این نظر حلقه وصل امام موسی‌صدر و شریعتی همین مسئله است. زیرا علی‌رغم جفا‌ها بحث آزادی در کنار مبارزه مطرح می‌شد. 

وی گفت: کسانی مانند امام موسی صدر، شریعتی، چمران و... این پارادوکس را همواره در گفتمان خود حفظ کرده‌اند. این استاد دانشگاه در ادامه به ذکر خاطراتی از امام موسی صدر پرداخت و یادآور شد: آخرین‌بار ایشان را هنگام عزیمت از دمشق به بیروت دیدم که با توجه به زندگی مخفی و عدم امکان دریافت ویزای لبنان با اتومبیل ایشان به لبنان رفتم. همچنین پس از انقلاب در سفری به الجزایر، تصویر فراایرانی و فرالبنانی او را دیدم که در ملاقات با فردی به نام محمدیزید او می‌گفت که من همواره به دوستان خودم گفته‌ام عامل محرکه اصلی در خاورمیانه شیعیان است که امام موسی صدر عنصر اصلی آن است. البته فضای چپ آن دوران در منطقه مطابق این دیدگاه محمد یزید نبود. اما گستره شعاع ذهنی امام موسی صدر برایم جالب بود. 

خانیکی در ادامه با طرح این سوال که امام موسی صدر چگونه توانست جامعه آسیب‌دیده و پرمسئله لبنان و تحت تهدید را به یک فرصت تبدیل کند؟، تصریح کرد: او توانست یک جامعه مدنی شیعی را در لبنان احیا و تقویت کند و در نتیجه شیعه را به عنوان یک بخش حذف نشدنی نگاه داشت، آسیب‌های آن را کم کرد و به محرک اصلی در منطقه تبدیل کرد. 

 این استاد ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی با بیان اینکه امام موسی‌صدر از طریق فعالیت‌های اجتماعی و تقویت پایگاه‌های مدنی راه شیعیان را به سوی پارلمان هم گشود، گفت: او راه را از سیاست آغاز نکرد. خانیکی با بیان اینکه سرمایه فرهنگی و اجتماعی می‌تواند سرمایه‌های فیزیکی و اقتصادی را مورد استفاده قرار دهد، ادامه داد: سرمایه فرهنگی ماهیت جمعی دارد. 

امام موسی‌صدر توانست در این چارچوب روابط آسیب‌دیده میان شهروندان را ترمیم کند و بر پایه سرمایه فرهنگی و اجتماعی توانست سه گام را بردارد. اول اینکه به عنوان یک روشنفکر پذیرفت که نمی‌خواهد روشنفکرانه حرف بزند و می‌خواهد آستین را بالا بزند و کار کند. در همین راستا کارگاه‌های صنعتی برای جوانان تاسیس کرد و کارهای زیادی برای اقشار مختلف جامعه انجام داد که پاسخی به مشکل فقر و فلاکت آن‌ها بود. 

وی افزود: گام دوم امام موسی‌صدر حرکت به سوی دفاع از حقوق شیعیان است. زیرا تا آن زمان از میان حدود ۱۵ طایفه فقط شیعیان نهادی برای دفاع از خود نداشتند که در همین راستا ایشان مجلس اعلا را تاسیس کرد که به محلی برای طرح مطالب آن‌ها شد. در عین حال ایشان حرکت‌هایی مانند نافرمانی مدنی همچون بستن فرودگاه‌ها و تظاهرات‌های ۷۰ هزار و ۱۵۰ هزار نفره را ترتیب داد که در ‌‌نهایت باعث نگرانی دولت لبنان و پذیرش برخی خواسته‌های آن‌ها شد. 

این استاد دانشگاه گام سوم امام موسی‌صدر را تاسیس نهادهای سیاسی مانند جنبش امل ذکر کرد و افزود: امروز هم این نقطه قوت را در لبنان می‌بینیم که بین سیاست، فرهنگ، جامعه، علم و... پیوند وجود دارد. در حالی که در جوامع دیگر اینگونه نیست. خانیکی دلیل موفقیت امام موسی صدر را محور شدن وی در کار‌ها دانست و افزود: وی زمینی سخن می‌گفت و در معرض مشورت هم قرار می‌گرفت. همچنین قدرت تحملش نیز بالا بود و با مخالفانش مانند آن‌ها سخن نمی‌گفت. از طرفی کنترل حس انتقام در یک جامعه طایفی موضوع مهمی است. وی همچنین به سخن در آوردن محرومان را دومین رمز موفقیت امام موسی صدر ذکر کرد. خانیکی در ادامه به بیان ۱۰ نگرش اجتماعی امام موسی صدر پرداخت و اظهار داشت: ایشان بنیان جامعه را بر تعامل می‌داند، ذات انسان را پاک دانسته و انسان پست را نادر می‌داند، حد سخت‌گیری‌های اجتماعی را تا جایی می‌داند که انسانیت هتک حرمت نشود و از همین‌جا به اصل رواداری می‌رسد، مسوولیت متقابل برای خود و جامعه قائل است، نگاه اصلاح‌طلبانه داشت و به جای مقصر دانستن افراد زمینه‌ها را مقصر می‌دانست. خانیکی با اشاره به اینکه امام موسی صدر آزادی را در حد بزرگی می‌دانست و معتقد بود کسی می‌تواند آن را محدود کند که کافر باشد گفت: از نظر او آزادی عین حق است و حدی بر آن نیست. 

وی در پایان اظهار داشت: دلیل موفقیت امام موسی‌صدر این است که او به جای «دیوار» ‏،» پل» بود و وصیت او به همگان نیز همین بود. زیرا بی‌«پل «نرسد جهان به آزادی و عشق. 

اظهارات فرزند دکتر شریعتی

در این نشست سوسن شریعتی هم در سخنانی با اشاره به اولین مواجهه خود با امام موسی صدر هنگام ورود ایشان به بیروت، یادآور شد: هنگام ورود وی به فرودگاه، فرودگاه به خاطر حضور ایشان قرق شد. همچنین برخورد ایشان با افراد و از جمله زنان مانند رفتارهای کلیشه‌ای روحانیت نبود. ایشان همچنین دارای کاریزمای دوست‌داشتنی و محبوبیت بود. وی گفت: امام موسی صدر به جهان چهارم اشاره داشت که امری جالب بود و بر اساس آن معتقد بود ما و شریعتی کسانی هستیم که می‌خواهیم جهان سوم را به جهان چهارم تبدیل کرده و برای خروج از بن‌بست‌ها راه‌حل‌های درونی و» خودویژه» مطابق با فرهنگ خودمان پیدا کنیم. 

فرزند دکتر علی شریعتی گفت: امام موسی صدر معتقد بود که ابتدا افراد باید سیر شوند و سپس برای آن‌ها از فرهنگ سخن گفت. زیرا اگر آن‌ها گرسنه باشند ملعبه‌ای برای خشونت و خشونت‌طلبان می‌شود. گفتنی است در این مراسم دکتر ناصر می‌ناچی رئیس حسینیه ارشاد طی سخنانی به بیان خاطراتی از دیدار با امام موسی صدر هنگام تشییع پیکر دکتر شریعتی پرداخت.