سخنرانی روز قدس سید حسن نصرالله رهبر حزب الله لبنان آنجایی که راجع به امام موسی صدر امام فقید شیعیان لبنان می‌گفت شاهدی بر زنده و زندانی بودن امام صدر در لیبی است.
آنجایی که راجع به امام موسی صدر امام فقید شیعیان لبنان می‌گفت شاهدی بر زنده و زندانی بودن امام صدر در لیبی است. نصرالله بر این موضوع تاکید کرد که ما هرگونه نشست کشورهای عربی در لیبی را تحریم می‌کنیم، موضع ما یکسان است و تغییر نخواهد کرد، امام موسی صدر و دوستانش زنده بوده و در لیبی زندانی هستند، ما خواستار آزادی آن‌ها هستیم و نمی‌توان این موضوع را نادیده گرفت و یا به فراموشی سپرد. رهبر حزب الله لبنان در عین اینکه بر این موضوع تاکید می‌کند که در پرونده ربوده شدن امام موسی صدر، رهبر شیعیان لبنان به «نبیه‌بری»، رئیس مجلس لبنان پیشنهاد پول شده است؛ تصریح کرده است: اما ما رهبران و حتی کودکانمان را با میلیون‌ها دلار نمی‌فروشیم. موضوع امام موسی صدر که با توجه به اهمیت این شخصیت تاثیرگذار سیاسی تبدیل به یکی از موضوعات پیچیده حقوق بشری شده است، علیرغم اصلیت ایرانی وی و با توجه به اینکه ایشان رهبر شیعیان لبنان بوده‌اند نه از جانب ایران و نه از جانب دولت لبنان تاکنون به صورت رسمی پیگیری نشده است.
این در حالی است که در مقاطع مختلف هر ازگاهی به مناسبت سالگرد ربوده شدن ایشان موضوعاتی از جانب مقامات ایرانی و یا لبنانی مطرح شده اما هیچ‌گاه به صورت یک اولویت در مجامع بین‌المللی مطرح نشده است. اگرچه شخص معمر قذافی به عنوان متهم اصلی جریان ناپدید شدن امام موسی صدر تاکنون اظهارنظرهای متناقضی را در رابطه با جریان ملاقات با امام موسی صدر داشته که در شماره روز گذشته به آن پرداختیم اما به عقیده کار‌شناسان برخی اظهارنظرهای دولت لیبی و شخص معمر قذافی نشان از پذیرفتن تقصیر لیبی در این جریان است با این وجود پس از گذشت سی و دو سال از ربوده شدن امام موسی صدر دولت لیبی همچنان حاضر نیست به صورت رسمی در این جریان اعلام تقصیر کند.
در این رابطه سیاست روز در گفت‌وگو با کار‌شناسان مسائل سیاسی و بین‌المللی به بررسی علت عدم پیگیری پرونده ربوده شدن امام موسی صدر از سوی جمهوری اسلامی و همچنین پیگیری این موضوع از طریق مجامع بین‌المللی و تشکیل یک کمیته تحقیق بین‌المللی برای بازدید از زندان‌های لیبی پرداخته است.
امام صدر تبدیل به اولویت دولت نشده است. حسن رویوران کار‌شناس مسائل سیاسی و خاورمیانه درباره پیگیری موضوع ربوده شدن امام موسی صدر از طریق مجامع بین‌المللی و تشکیل کمیته تحقیق بین‌المللی برای بازدید از زندان‌های لیبی گفت: بحث امام موسی صدر اینگونه نیست که دلایل جدیدی در مورد زنده و زندانی بودن ایشان در لیبی وجود دارد.
وی افزود: بحث موجود این است که دولت لیبی دلایل قانع کننده‌ای دال بر اینکه ایشان از لیبی خارج شده و یا به شهادت رسیده است ندارد اما حمل بر استطاع می‌شود به این معنی که چون ایشان زنده وارد لیبی شده اکنون هم زنده است.ار‌شناس مسائل منطقه و خاورمیانه در توضیح نکته دوم ربوده شدن امام موسی صدر تصریح کرد: این موضوع تبدیل به یک بحث منطقه‌ای – جهانی نشده است و حتی نوع رفتار سازمان‌های پیگیری کننده در رابطه با این موضوع سیاسی است.
وی تاکید کرد: مسئله حریری را به دلیل اینکه در رابطه با متهم کردن حزب الله برای آن‌ها نفع دارد تبدیل به یک موضوع بین‌المللی می‌کنند اما امام موسی صدر به دلیل اینکه چنین بهره‌ای برای آن‌ها ندارد در سطح بین‌المللی پیگیری نمی‌شود. رویوران ادامه داد: در رابطه با امام موسی صدر مرجعی وجود ندارد که این بحث پیگیری کند که یک بحران بین شیعیان لبنان و دولت لیبی آن هم بدون مرجع جهانی است.
وی در پاسخ به این سوال که چرا ایران تاکنون این موضوع را پیگیری نکرده است؟ توضیح داد: نیاز به یک اراده در این رابطه وجود دارد که با توجه به تابعیت ایرانی امام موسی صدر از سوی جمهوری اسلامی قابل پیگیری است اما ایران تاکنون این موضوع را برای خود به عنوان یک اولویت مطرح نکرده است.
کار‌شناس مسائل سیاسی منطقه و خاورمیانه افزود: ایران برای پیگیری این موضوع ناچار بوده که روابط خود را با لیبی به مخاطره بیندازد و امام موسی صدر را پیگیری کند و یا روابط خود را با لیبی حفظ کند و موضوع امام صدر را پیگیری نکند که البته در این باره اراده‌ای وجود ندارد که بحث امام موسی صدر تبدیل به یک اولویت کند. سازمان کنفرانس اسلامی موضوع را پیگیری کند.
دکتر سید رضا صدرالحسینی استاد دانشگاه و تحلیل‌گر مسائل سیاسی و بین‌المللی درباره علت عدم پیگیری موضوع امام موسی صدر از سوی ایران گفت: این موضوع به صورت غیر رسمی از سوی ایران پیگیری شده بود و حتی حضرت امام هم مطالبی را در این باره مطرح کرده بود اما مراجعی همچون دادگاه لاهه و کمیته بین‌المللی حقوق بشر مرجع رسیدگی به این موضوع نیستند. وی در مقایسه پیگیری ترور رفیق حریری با ربایش امام موسی صدر افزود: جایگاه شخصیت‌ها در این باره متفاوت است، شرایط هم تفاوت می‌کند یعنی حریری ترور شده و این موضوعی اثبات شده است اما مسئله امام موسی صدر موضوعی کاملا متفاوت است و حتی در آن سال‌ها شرایط هم با وضعیت فعلی تفاوت داشت.
ابن استاد دانشگاه درباره پیگیری این موضوع از طریق مجامع بین‌المللی توضیح داد: کمیته‌ای می‌توان در چارچوب سازمان کنفرانس اسلامی تشکیل داد که این سازمان توانمندی بیشتری دارد چرا که موضوع امام موسی صدر اکنون تبدیل به موضوع خانواده جهان اسلام شده است. وی تصریح کرد: این کمیته می‌تواند همه عوامل دخیل در ماجرای مفقود شدن امام موسی صدر و شخص ایشان را که در جغرافیای سیاسی اسلام رخ داده پیگیری و بررسی کند. این تحلیل‌گر مسائل سیاسی و بین‌المللی ادامه داد: موضوع امام موسی صدر را می‌توان به عنوان یک شخصیت برجسته علمی – سیاسی در لبنان و به عنوان یک روحانی برجسته و موثر ایرانی که در کشور لیبی مفقود شده است که این کشور هم در جغرافیای سیاسی جهان اسلام قرار داد مورد پیگیری قرار داد به این مفهوم که کمیته ویژه‌ای در چارچوب سازمان کنفرانس اسلامی تشکیل و مسئول بررسی شود. وی تاکید کرد: البته بازدید این کمیته از زندان‌های لیبی خیلی منطقی به نظر نمی‌رسد چرا که آن‌ها می‌توانند امام موسی صدر را به زندانی انتقال بدهند که به ثبت نرسیده است اما این موضوع باید از همه زوایا مورد بررسی قرار گیرد.
صدرالحسینی خاطرنشان کرد: این کمیته می‌تواند شواهدی را که سید حسن نصرالله بر وجود آن‌ها تاکید کرده است و دال بر سلامتی و زنده بودن امام موسی صدر است رسیدگی کند و در صورت لزوم زندان‌های لیبی نیز مورد بازرسی ناگهانی قرار گیرند. وی اضافه کرد: ایران می‌تواند این درخواست را به دبیرخانه سازمان کنفرانس اسلامی ارائه کند و مووضع توسط نماینده جمهوری اسلامی در سازمان پیگیری شود شایان ذکر است که اجلاس مجالس اسلامی نیز مرجع دیگری است که می‌تواند به عنوان نقطه قوت از جانب نمایندگان کشورهای اسلامی و بالاخص جمهوری اسلامی به صورت موازی با سازمان کنفرانس اسلامی این موضوع را پیگیری کند. تحلیل‌گر مسائل سیاسی و بین‌المللی در پایان گفت: به نظر می‌رسد که این پیگیری‌ها حتی اگر به یک جواب قطعی نرسد می‌تواند یک اطمینان کامل از سلامتی یا شهادت امام موسی صدر را به ما بدهد و وضعیت قطعی را برای امام موسی صدر در افکار عمومی تشریح کند. فشار افکارعمومی به دولت لیبی زیاد شوددکتر محمد صادق کوشکی تحلیل‌گر مسائل سیاسی و بین‌المللی و استاد دانشگاه درباره دلایل عدم پیگیری ربوده شدن امام موسی صدر از سوی ایران گفت: هر چند امام موسی صدر و خانواده صدر یک نسب ایرانی دارند اما این خانواده غیر از ایرانی یا عرب بودن شخصیتی بین‌المللی دارند. وی افزود: امام موسی صدر در منطقه‌ای بین شیعیان جبل عامل و عراق و ایران گره خورده است و الزاما فقط ایرانی نیستند و از لحاظ حقوقی ایرانی محسوب می‌شوند.
استاد دانشگاه با اشاره به اینکه در مقطعی پس از ناپدید شدن امام موسی صدر که همزمان با وقوع انقلاب اسلامی بود امکان پیگیری این موضوع از جانب جمهوری اسلامی نبود، تاکید کرد: با این وجود امام خمینی (ره) پیگیری‌هایی در این رابطه داشتند که خیلی سازمان یافته نبود اما بعد از درگیر شدن ایران در حوادث پی در پی پس از انقلاب و آغاز جنگ که لیبی به عنوان تنها تامین کننده تجهیزات جنگی ایران تا سال ۶۴ بود باعث شد ایران نتواند روی این موضوع تمرکز کند. وی توضیح داد: در سال‌های سازندگی و اصلاحات علیرغم اینکه فضای بازتری برای پیگیری این موضوع وجود داشت اما از آن غفلت شد چرا که برای آن‌ها در اولویت قرار نداشت و در عین حال یک ترس دائمی از مخدوش شدن سیاست خارجی و افزایش مشکلات این بخش در ایران با کشانده شدن لیبی به مجامع بین‌المللی وجود داشت. تحلیل‌گر مسائل سیاسی و بینِ‌المللی با اشاره به اینکه دولت لبنان هم در این باره به صورت جدی فعالیت نکرده است، ادامه داد: تنها کاری که از سوی دولت لبنان انجام شد تشکیل یک دادگاه داخلی بود که منجر به صدور حکم جلب معمر قذافی شد که بازتابی نداشت اما خانواده امام صدر بیشترین پیگیری‌ها را در این پرونده بر عهده داشتند و آن هم به این دلیل است که خانواده ایشان محدودیت‌های دولت‌ها را نداشتند در عین اینکه از قدرت دولت‌ها هم برخوردار نبودند.
وی تصریح کرد: نکته‌ای که در این رابطه باید توجه داشت این است که طرف درگیر این جریان یعنی معمر قذافی نه یک دولت و نه یک شخصیت منطقی دارد و به همین خاطر هم تاکنون موضع‌گیری‌های متناقضی نسبت به ناپدید شدن امام موسی صدر داشته است. کوشکی افزود: دولت لیبی حتی پیش از این حاضر شد مبلغی را به عنوان خسارت به خانواده امام موسی بپردازد که به درستی خانواده صدر از آن پرهیز کردند اما همین مطلب به این مفهوم است که دولت لیبی خود را در ناپدید شدن امام موسی صدر مقصر می‌داند و بحثی هم که مطرح شد ناظر بر این واقعیت است که شواهدی مطرح شده که نقض نشده است و به طور منطقی بر این اساس اصل بر زنده بودن امام موسی صدر است. استاد دانشگاه در پایان درباره پیگیری این موضوع از طریق مجامع بین‌المللی اضافه کرد: مجامع بین‌المللی امکان دخالت مستقیم در امور داخلی دولت لیبی را ندارند و به همین خاطر باید فشار افکار عمومی بر دولت لیبی و قذافی زیاد شود تا قذافی به این نتیجه برسد که برای رهایی از این مخمصه واقعیت ماجرا را افشا کند اما لجاجت قذافی در این رابطه خود گره اصلی ماجراست.
تنها راه حل آزادی امام است (متن سخنرانی آقای سیدصدرالدین صدر در نشست امام صدر و مقاومت در صور ششم شهریور سال ۸۹) برادران و خواهران، فرزندان امام صدر سلام علیکم و رحمه الله از اینکه از خانواده امام صدر برای سخنرانی در این گردهمایی دعوت کرده‌اید متشکرم. امیدوارم که این نشست فکری که به بررسی اندیشه‌ها و روش و منش امام صدر اختصاص داده شده است با موفقیت انجام شود. علیرغم اهمیت موضوع این نشست اجازه بدهید عجز خود را از اینکه درباره امری مهم سخن گویم و امر مهم‌تر را رها کنم. نه به جهت اینکه سخن از امام و مقاومت سخت است، که او مؤسس این مقاومت است، و نه به جهت اینکه سخن گفتن در حضور دانشمندان و محققین گرانقدر و فرزندان امام دشوار است که من در میان نزدیکان امام و دوستداران او هستم، و نه به جهت اینکه سخت گفتن از مقاومت و جامعه مقاوم لازم نیست بلکه بسیار هم مهم است... اما در زمانه‌ای که امام علی علیه‌السلام آنرا اینگونه توصیف می‌کند «گویندگان حق اندک و عاملان به حق ذلیل» خانواده امام چاره‌ای جز فریاد زدن از درد‍‍ِ ظلمی که بر سر امام صدر و دو همراهش شیخ محمدیعقوب و آقای عباس بدرالدین آمده و هنوز هم می‌رود و هنوز هم در بند و محروم از آزادی هستند. همچنین چاره‌ای جز فریاد زدن از احجافی که در حق قضیه ربودن آنان شده است.
این ظلم را فرزندان این کشور از همه طوائف مرتکب شدند همچنین همه دولت‌ها در دوره‌های مختلف و قوه قضائیه و همه مسئولین حتی پیروان امام صدر از ۳۱ اوت ۱۹۷۸ تا به امروز همین ظلم را روا داشته‌اند. این‌ها همه و همه قدرت فکر کردن و بیان را از من گرفت. عزیزان، این سه بزرگوار افرادی پیش از ده سال لبنانی بوده‌اند اما بیش از سی و دو سال است که در زندان‌های قذافی اسیر هستند. صدای امام صدر و شیخ محمد یعقوب و عباس بدرالدین را می‌شنوم که از پشت می‌له‌های زندان فریاد می‌زنند: آیا کسی نیست که ما را یاری کند؟ آیا کسی نیست که ما را آزاد کند؟ آیا هیچ مسؤولی سراغ ما را نمی‌گیرد؟ خانواده‌های آنان نیز می‌پرسند آیا این است وفاداری به ارزش‌های انسانی؟ به تعالیم الهی، به حق، به عدالت، کجاست آموزه‌های امام صدر درباره دفاع از محرومین و مظلومین؟ آیا او به ما نیاموخت «آنکه در مقابل حق سکوت می‌کند شیطانی لال است» حضار گرامی بیست و چهار ماه است که قاضی تحقیق پرونده آقای سمیح الحاج حکم خود را صادر کرده است، حکمی که به تأیید دادستان وقت آقای عدنان عضوم و همچنین دادستان فعلی آقای سعید میرزا رسیده است.
همچنین قاضی احکام جلب هم در حق متهمان صادر کرد. چرا هنوز «مجلس عدلی» جلسه محاکمه آن‌ها را تشکیل نداده است؟ چرا هنوز احکام جلب آن‌ها را به اجرا نگذاشته است. چرا دولت لبنان هنوز تعهد خود را که در بیانیه وزرای خود درج کرده انجام نداده است؟ خانم‌ها آقایان بار دیگر اعلام می‌کنم: ۱- امام صدر و دو همراه‌شان آقای شیخ محمدیعقوب و آقای عباس بدرالدین هنوز اسیر و زندانی قذافی‌اند و قذافی تنها مسئول این آدم ربایی و زندانی کردن آن‌ها و محروم کردن آنان از آزادی است. او تنها مسئول دروغ‌ها و گمراه کردن‌ها است. ۲- تنها راه حل این قضیه، آزادی امام و دو همراه و یاورش هست نه معمایی برای حل داریم و نه مسائل پنهانی برای کشف شدن. و هر گونه صحبت دیگری خطر بزرگی بر سلامتی آنان است و به تبرئه مجرم کمک می‌کند و حقیقت را پنهان و مسئولیت را ضایع می‌کند. از توجه شما متشکرم. موفق باشید. والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته.