بنده تصویری که از امام موسی صدر دیدم تصویری فرا لبنانی و فرا ایرانی بود. 
همایش «طلوع ناتمام» به مناسبت سی و سومین سالگرد ربودن امام موسی صدر در لیبی با سخنرانی حجت الاسلام دکتر مسعود ادیب، دکتر هادی خانیکی، دکتر سوسن شریعتی و مهدی فرخیان دوشنبه شب در حسینیه ارشاد برگزار شد. 

در این مراسم دکتر هادی خانیکی با اشاره به اینکه ما امروز وامدار امام موسی صدر هستیم گفت: بنده تصویری که از امام موسی صدر دیدم تصویری فرا لبنانی و فرا ایرانی بود. رازی در تبدیل شدن او از «رمز الطایفه» به «وجدان لبنان» وجود دارد که باید مورد توجه و بررسی قرار گیرد. خانیکی افزود: صدر توانست جامعه شیعیان لبنان در آن زمان را که از جنبه‌های اقتصادی، اجتماعی و غیره آسیب پذیر بود را به یک فرصت تبدیل کند. او توانست یک جامعه مدنی شیعی در لبنان ایجاد و آنرا تقویت کند. او در وهله اول جامعه شیعه در لبنان را از یک طایفه به یک جامعه اسلامی و سپس به یک جامعه انسانی تبدیل کرد. 

وی تصریح کرد: امام موسی صدر برای این موفقیت مراحلی را طی کرد و پشت سر گذاشت. او در ابتدا توانست شیعه را به عنوان یک بخش جدا نشدنی و حذف نشدنی در لبنان تبدیل کند و در مرحله بعد آسیبهای اجتماعی آن‌ها را کاهش بدهد و در مرحله آخر به محرکه جدیدی در معادلات سیاسی و اجتماعی تبدیل کند. 

این استاد دانشگاه یادآور شد: کار صدر از جنبه نظری در قالب دو نظریه قابل تبیین است. یکی ایجاد و افزایش سرمایه اجتماعی و سرمایه فرهنگی که در چارچوب نظریه بوردیو مطرح می‌شود. دوم بالا بردن هژمونی و نفوذ قدرت شیعی که با نظریات گرامشی قابل تبیین است. صدر در لبنان از سیاست آغاز نکرد بلکه فعالیت او از شبکه‌ها اجتماعی آغاز شد و بعد به پارلمان رسید. 

او قدرت شیعیان در لبنان را از خیریه‌ها به سوی مجلس اعلای شیعیان و از آنجا به پارلمان سوق داد. وی افزود: امام موسی صدر در گام نخست نه در قامت کسی که تنها حرف می‌زند بلکه در مقام کسی که عمل کننده است وارد میدان می‌شود. او با ایجاد مدارس و آموزشگاههای مختلف در لبنان به توانمندسازی جوانان آنجا همت می‌گمارد. این روش، راهکار او برای مقابله با فقر و فلاکت در جامعه آنروز لبنان است. 

مؤلف در «جهان گفتگو» تصریح کرد: امام موسی صدر در گام بعد به سراغ طرح دفاع از حقوق اساسی شیعیان در لبنان رفت. لبنان یک جامعه طایفه‌ای است و وفاداری‌ها در آن زمان بر این مبنا قرار داشت. تنها طایفه‌ای که در آن زمان در لبنان نهاد مدنی برای دفاع از خود نداشت، جامعه شیعه بود. او بر این اساس مجلس اعلای شیعیان لبنان را بنیاد می‌نهد تا مکانی برای طرح مطالبات شیعی و تعامل با دولت باشد. 

وی تأکید کرد: امام صدر پرهیز داشت از اینکه خود تنها سخنگوی شیعیان لبنان باشد. او می‌خواست شیعیان را به سخن آورد. آشنا کردن با حقوق مدنی و نهادسازی حقوقی در کار مدنی صدر قابل مشاهده است. صدر در گام سوم که تقریباً نزدیک انقلاب اسلامی است به تأسیس نهادهای سیاسی برای سازماندهی به مردم شیعه اقدام می‌کند. تأسیس حرکه المحرومین و امل از این جمله‌اند. این پژوهشگر در ادامه تصریح کرد: موفقیت صدر در این سه گام دلایل مختلفی دارد. دلیل اول موفقیتهای او این بود که او خود محور اجرای کار‌ها بود. حرفهای او برای مردم قابل فهم بود و در معرض فهم و مشورت قرار می‌گرفت. قدرت تحمل اخلاقی نزد او بالا بود و با مخالفان مثل خود آن‌ها رفتار نمی‌کرد. به سخن آوردن محرومان دومین رمز موفقیت او بود. 

خانیکی در ادامه به بیان برخی ویژگی‌های بارز امام موسی صدر پرداخت و گفت: او بنیان جامعه را بر اساس مبادله و تعامل می‌داند. او حد سختگیری‌ها و محدودیتهای اجتماعی و سیاسی را تا جایی می‌داند که انسانیت هتک حرمت نشود. برای او حد آزادی گسترده و وسیع بود. 

مسعود ادیب: تفکر امام موسی صدر مبتنی بر خلیفه بودن انسان در زمین است در ادامه این همایش حجت الاسلام دکتر مسعود ادیب با اشاره به اینکه دین وسیله‌ای است برای سعادت انسان، گفت: دین وسیله و ابزاری برای سعادت انسان است و نه اینکه انسان‌ها وسیله‌ای باشند برای پیاده شدن دین. 

وی افزود: در نگاه امام موسی صدر انسان وسیله اجرای دین نیست بلکه دین وسیله نجات انسان است. صدر پس از مدت کوتاهی که وارد لبنان می‌شود از نماد شیعه (رمز طایفه) به رمز اسلام تبدیل می‌شود و سپس به رمز انسان بدل می‌شود. 

 وی تصریح کرد: تفکر امام موسی صدر مبتنی بر خلیفه بودن انسان در زمین است.