آیت الله محقق داماد امام موسی صدر را یکی از دانش‌آموختگان مکتب قم در تفسیر قرآن معرفی کرد و گفت: در این مکتب بود که قرآن بر محور اخلاق تفسیر شد. 

به گزارش خبرنگار مهر، نشست «امام موسی صدر در قلمرو تفسیر قرآن» عصر دیروز سه شنبه ۹ شهریور با حضور آیت‌الله دکتر محقق داماد و مهندس مهدی فیروزان در شهر کتاب برگزار شد. دکتر محقق داماد در این نشست با اشاره به شخصیت علمی امام موسی صدر تأکید کرد: امام موسی صدر در یک خانواده اصیل و روحانی شیعه متولد شد و در مقطعی در حوزه قم تحصیل کرد که حوزه علمی بود و اساتید ارزشمندی در آن حضور داشتند. 

وی آثار منتشر شده از امام موسی صدر را بیانگر تمام فکر او ندانست و افزود: این مطالب که منتشر شده برای عوام‌الناس مناسب است اما با کارهای تحقیقی فاصله دارند. این استاد برجسته فلسفه به تشریح معنای تفسیر قرآن پرداخت و گفت: یک معنای تفسیر قرآن این است که مفسر تحقیق کند که در ۱۴۰۰ سال قبل وقتی مردم آیات را می‌شنیدند چه می‌فهمیدند که اصطلاحاً به آن ظهور حین صدور می‌گویند که بیشتر تفاسیر ما به این روش است که زیاد کاربردی نیست. 

قرآن تجلی مجسم شده الهی است

وی تفسیر مستمر در بستر زمان را مهم‌ترین معنای تفسیر قرآن خواند و گفت: برای درک این مسئله باید مطلبی روشن شود. یک اشتباه بزرگ این است که کسی پیامبر (ص) را با حضرت عیسی (ع) در اعتقاد مسیحیت مقایسه کند. عیسی در اعتقاد کلیسا و مسیحیت با پیامبر اسلام در اعتقاد ما مسلمانان تفاوت بسیار دارد. 

شب قدر مسیحیان و مسلمانان در نزول عیسی (ع) و قرآن

وی تأکید کرد: شب قدر مسیحیت شب تولد عیسی (ع) است که خدا خود را بشری می‌کند و به بشر این لیاقت را می‌دهد که این تجلی را ببیند و شب قدر برای ما مسلمانان شبی است که دریچه قید با نزول قرآن باز می‌شود. 

آیت‌الله محقق داماد گفت: قرآن به اعتقاد تفکر الهیات اسلامی، زمانی نیست. اگر این طور معنی کنیم آن وقت تفسیر قرآن مفهوم دیگری می‌یابد. وی افزود: در این مکتب تفسیر علی‌الدوام، تازه و بی‌تعطیل است چون تجلی کلمة‌الله مستمر است و در رودخانه زمان، مفسر بر اساس شرایط زمان خود قرآن را تفسیر می‌کند و ممکن است به نکات جدیدی برسد. 

دکتر محقق داماد با اشاره به آیه «انا انزلناه فی الیله القدر» تأکید کرد: معنی نزول این است که وجود قرآن از قید آمده و بشری شده است. وی با اشاره به آیه ۵۱ سوره شورا به تشریح نظریه ابن عربی در تفسیر این آیه پرداخت و گفت: در این آیه خداوند می‌فرماید خدا با هیچ بشری حرف نمی‌زند مگر با یکی از این سه راه. یا از طریق وحی یا از پشت حجاب یا رسول می‌فرستد. دکتر محقق داماد با اشاره به اینکه خدا رسول خود را که حضرت محمد (ص) است فرستاد تا صدای خود را به بشریت برساند، تأکید کرد: تفسیر قرآنجاودان و مستمر است. 

در مکتب قم تفسیر قرآن بر محور اخلاق است

وی با اشاره به آغاز نهضت تفسیر قرآن از ۵۰ سال قبل، امام موسی صدر را یکی از دانش‌آموختگان مکتب قم در تفسیر قرآن خواند و گفت: با شروع این نهضت تفسیرهای فنی قبلی کنار گذاشته شد و قرار شد با زمان قرآن تفسیر شود که عده‌ای در مصر این کار را کردند اما مکتب قم آن را نپذیرفت. در مصر تفسیر علمی شروع شد مثل تفسیر الجواهر و المنار که معتقدم المیزان تحت تأثیر آن بوده است اما از نظر روش و مبنا با مکتب قم بسیار متفاوت است. محقق داماد افزود: در تفسیری که در مکتب قم شروع شد قرآن محور اسلام قرار گرفت و قرار شد قرآن را بر محور اخلاق، معنویت، انسانیت و کرامت بشری تفسیر کنند و آن را محور دین قرار دهند که تفسیر قرآن امام موسی صدر یکی از آن تفاسیر است. 

فیروزان: انسان مرکزی‌ترین موجود تفکر امام موسی صدر است

در این نشست مهندس مهدی فیروزان نیز به چاپ ۵ کتاب تفسیر قرآن امام موسی صدر اشاره کرد و گفت: آن طور که در مقدمه این کتاب‌ها آمده این تفاسیر در روزهای ماه مبارک رمضان در سحر توسط امام موسی صدر در حد چند دقیقه بیان و از رادیو لبنان پخش می‌شد که در زبان عربی با عنوان «احادیث السحر» به چاپ رسید. 

وی عمده‌ترین تفاوت امام موسی صدر را با دیگر همگرایان خود در نگرش وی به انسان دانست و افزود: انسان مرکزی‌ترین موجود تفکر امام موسی صدر است. فیروزان با بیان اینکه از نگاه امام موسی صدر دین بالا‌ترین وسیله برای زندگی امروز است، تأکید کرد: اگر این دین اینگونه نباشد یا در فهم از دین اشکال وجود دارد یا آنچه که به عنوان دین برای دین تعریف می‌شود جوهر آن دین نیست. 

تفسیر قرآن امام موسی صدر کاربردی است

فیروزان با اشاره به اینکه نگاه تفسیری امام موسی صدر مبتنی بر کرامت و آزادی انسان است، گفت: نگاه فقهی ایشان مبتنی بر تقدم انسان بر احکام و در اقتصاد تقدم انسان بر سرمایه و وسایل کار و مواد اولیه است.