به گواهی مورخین، حادثه ربودن این متفکر شیعی، اولین رشته از تراژدی مواجهه‌ای دیکتاتوری‌های خاورمیانه با مصلحان سیاسی دینی بوده است؛ مواجهه‌ای که در آن، قدر و قوه قهر تا به امروز مانع از آن شده است که صدای حق طلبان در دادخواهی از مظلومیت در منطقه فراگیر شود. ۹ شهریور ماه ۱۳۵۷، توطئه ربودن امام موسی صدر در لیبی به اجرا در آمد. امام موسی صدر روحانی نواندیش ایرانی که از سال ۱۳۳۸ در لبنان اقامت گزید، در شرایطی در لیبی ربوده شد که به عنوان رهبر شیعیان لبنان، چهره‌ای محبوب وشناخته شده در جهان عرب به شمار می‌رفت.

ایشان که در خانواده‌ای اصیل وروحانی متولد شده وعالیترین سطوح تحصیلات حوزوی را در حوزه‌های علمیه قم ونجف سپری کرده بود، به عنوان یک فقیه جامع الشرایط وارد عرصه دانشگاهی شد وتحصیلات آکادمیک خود را در رشته حقوق اقتصاد در دانشگاه تهران به اتمام رساند. بدین ترتیب، ایشان با تسلط بر علوم حوزوی، تحصیلات دانشگاهی وسه زبان خارجی، عربی، فرانسوی وانگلیسی مهارت‌ها وتوانمندیهای علمی را فرا گرفت وبا پشتوانه‌ای از فرهنگ غنی ایرانی پای به جامعه لبنان گذاشت.

امام موسی صدر که همواره بر لزوم علم اندوزی وبالا رفتن توانمندیهای فردی انسان‌ها تاکید داشتند، در جایگاه یک رهبر دینی، هدف اصلی پیدایش ادیان را «خدمت به انسان‌ها» توصف کرده ودر اندیشه سیاسی خود برای انسان وخدمت به انسان جایگاه ویژه‌ای قائل بود. تأکید این عالم ایرانی بر حفظ وحراست از کرامت وحرمت انسانی سبب شد که وی بلافاصله پس از ورود به لبنان تمام توان علمی، معنوی ومادی خود را معطوف به خدمت رسانی به شیعیان لبنان کند. امام موسی صدر با راه اندازی موسسات خیریه، خدماتی، علمی واقتصادی، جنبش را پایه گذاری کرد که به اعتلای موقعیت علمی وفردی انسان‌ها ودر نتیجه جایگاه طایفه شیعه در جامعه لبنان انجامید. ایشان در عین حال با یک جامعه متکثر فرهنگی در لبنان مواجه بود.

تنوع فرهنگی ومذهبی آن دیار، هر چند، با سوء استفاده برخی جریانات فرصت طلب سیاسسی ومتعصب مذهبی وهمچنین تفرقه افکنی دشمنان، زمینه درگیری ونزاع وسرانجام وقوع جنگ داخلی را در جامعه لبنان فراهم کرد، اما امام موسی صدر همواره با در پیش گرفتن استراتژی زندگی مسالمت آمیز با دیگر طوایف، رویکردی تساهل وتسامح آمیز را با وسعت نظر خاصی به اجرا گذاشت واز جایگاه منادی صلح ودوستی، گفت‌و‌گویی مستمر وصمیمانه را با دیگر مذاهب آن دیار از فرق مختلف مسیحی گرفته تا اهل تسنن در پیش گرفت.

بدین ترتیب، امام موسی صدر با تأکید بر مشترکات مذاهب وتوجه ویژه به وحدت جوهری ادیان، پایه گذار «گفت‌و‌گوی ادیان» شد به اعتقاد امام موسی صدر، رشد جوامع ممکن نبوده ونیست مگر با صیانت از آزادی انسان‌ها، آزادی به معنای «به رسمیت شناختن کرامت انسان وخوش گمانی نسبت به انسان». از این رو بود که ایشان بر این باور بودنه که «کسی آزادی را محدود می‌کند که به فطرت انسان کافر باشد» امام موسی صدر فارغ از جنسیت وطبقه اجتماعی علم، رفاه، آزادی وهمزیستی و دیگر فضایل انسانی را برای همه اقشار جامعه از فقیر وغنی تا زن ومرد به رسمیت می‌شناخت ودر جهت تحقق آنه اهتمام می‌ورزید. چنین مسیری بود که امام موسی صدر را به شخصیتی محبوب ومنحصر به فرد در جامعه لبنان وجهان عرب تبدیل کرد و شاید همین تأثیر گذاری عمیق وماندگار موجب توطئه دشمنان برای ربودن ایشان شد.

امام موسی صدر ۲۶ سال پیش ربوده شد تا حرکت انسانی که وی منشأ وپایه گذار آن بود، به نابودی وفراموشی سپرده شود، اما چنین نشد. از محبوبیت ایشان در جامعه لبنان نه تنها کاسته نشد، نام ایشان به عنوان یک چهره ماندگار وتأثیر گذار در تاریخ لبنان به ثبت رسید. اندیشه امام موسی صدر اکنون مرزهای آن کشور را در نوردیده ودر سرزمین مادری ایشان نیز به عنوان یک راهبرد عملی مورد توجه جمعی از نخبگان، اندیشمندان وروشنفکران جوان قرار گرفته است. نزاع‌های بیهوده سیاسی وتنگ نظری‌هایی که بعضاَ به نام دین به جامعه ما تحمیل شده، فرصت سوزی‌هایی را پدید آورده که نتیجه آن چیزی نیست، جز محروم شدن شهروندان از حقوق خود وآسیب دیدن روند رشد وتکامل انسان‌ها.

اکنون احیای اندیشه امام موسی صدر در «خدمت به انسان»، «صیانت از آزادی»، «پاسداری صلح ودوستی» و «ترویج گفت‌و‌گو» بیش از گذشته در جامعه ایران احساس می‌شود. ما بر این باوریم که با الهام از اندیشه امام موسی صدر باید با تأکید بر مشترکات بین جریانات وافکار مختلف، راه اعتلا وشأن وکرامت انسانی در جامعه ایران هموار‌تر شود. بر این مبنا، حرکتی همه جانبه در این مسیر را به همه نخبگان واندیشمندان به خصوص جوانان حوزوی ودانشگاهی توصیه کرده وخود نیز به عنوان جمعی از پیروان امام موسی صدر فارغ از هر گونه گرایش‌های سیاسی، در قالب یک نهاد مستقل وغیر دولتی حقیقت یابی ماجرای ربودن شدن ایشان و دو همراه وی را در پیش گرفته‌ایم. اسناد ومدارک موجود حکایت از آن دارد که توطئه ربودن امام موسی صدر توسط معمر قذافی رهبر لیبی به اجرا در آمده است وپیگیری این پرونده تا محاکمه وی وهمدستانش باید استمرار یابد. اصرار بر این امر، حاوی پیام روشنی است مبنی بر اینکه طاغوت سرانجام در پیشگام عدالت به محاکمه در خواهد آمد، آنچنان که در حال حاضر، دادستان کل لبنان خواستار صدور حکم جلب قذافی وهمدستانش شده است.

چنین پرونده قضایی در ایران نیز باید گشوده شود. اصرار بر این اقدام، تأکید به دفاع از حقوق شهروندی وحراست از کرامت وحرمت انسانی است؛ حقوقی که نباید در پی ملاحظات سیاسی وروابط دیپلماتیک به فراموشی سپرده شود. هموار کردن راه‌های پیگیری قضایی پرونده امام موسی صدر، در حقیقت، گشودن مسیری است برای دفاع از حقوق شهروندانی که احتمالاَ به سرنوشت مشابه دچار شده‌اند. بدین ترتیب، گام نهادن در مسیر گشودن پرونده قضایی امام موسی صدر در ایران خدمتی است به دیگر انسان‌ها وحرکتی است در مسیر اندیشه‌ها و افکار امام موسی صدر. خوشبختانه ظرفیت ویژه امام موسی صدر، همگرایی افرادی از جریانات مختلف سیاسی را در پیگیری این پرونده فراهم کرده است.

امیدواریم حقوقدانان وصاحب نظران قضایی وحقوقی حرکت «کمیته پیگیری قضایی پرونده امام موسی صدر در ایران مورد عنایت قرار دهند وبا ارائه راهکارهای علمی زمینه اصلاح قوانین حقوقی کشور در این رابطه را فراهم آورند. این کمیته، برنامه‌هایی را طراحی وپیش بینی کرده است که به مرور به اطلاع افکار عمومی می‌رساند ونهاد‌ها ومراکز مسؤول را در پیگیری قضایی پرونده یاری خواهد رساند.»

ان شاءالله