حسن قبلان، میهمان ویژه همایش بین‌المللی «امام موسی صدر؛ انسان عقل و اخلاق» در سخنرانی‌اش در این همایش گفت: امام صدر می‌دانست که تحقق عدالت اجتماعی و تلاش برای ارتقای سطح زندگی انسان و تأمین نیازهای اساسی او، فلسفه وجودی رسالت‌های آسمانی است که خدمت به انسان را هدف خود می‌دانند.
به گزارش آینده روشن به نقل از ستاد خبری همایش بین‌المللی «امام موسی صدر؛ انسان عقل و اخلاق» حسن قبلان، که در همایش «امام موسی صدر؛ انسان عقل و اخلاق» حضور یافته بود، در سخنرانی‌اش در سومین نشست تخصصی این همایش که بعد از ظهر امروز آغاز شد، گفت: امام موسی صدر رهبری بود که گرد نسیان و فراموشی هرگز بر او نمی‌نشیند. او انسانی بود که تئوری و نظریه را در کنار تجربیات عملی نشاند و شعار‌ها را جامه عمل پوشانید و طرحی نو در انداخت که ماندگاری و واقع‌گرایی، ویژگی بارز آن بود.
وی امام موسی صدر را انسانی دانست که با بینش گسترده و دامنه‌دار خویش، دغدغه‌های بی‌شمار خود در عرصه‌های مختلفی چون مقاومت و پایداری، گفت‌وگوی ادیان و همانندسازی از لبنان (سرزمین هم‌زیستی و گفت‌وگو) را پی گرفت و در عرصه‌هایی چون فقه و وحدت مسلمانان، دست‌آوردهای عظیم داشت.
مسئول فرهنگی جنبش امل لبنان با اشاره به مشهد، محل برگزاری این همایش گفت: از فراز این تریبون و در دانشگاه شهری که امام صدر آن را بسیار دوست می‌داشت، یعنی مشهد مقدس که آستان امام رضا (ع)، هشتمین امام اهل بیت و زادگاه مادر امام صدر است پیش از هر چیز بر خود لازم می‌دانم که دعوت شما را سپاس گویم که مرا ارج نهادید و از من برای سخنرانی در دانشگاه شاعر بزرگ، فردوسی دعوت کردید تا درباره یکی از بزرگان جهان اسلام گفت‌وگو کنیم و از کسی سخن بگوییم که در ذهن و جان ما تأثیری ژرف بر جا نهاده و تار و پود خیزش ملت‌ها را در ساحل شرقی مدیترانه، کشورهای عربی، جهان تشیع و دنیای اسلام و حتی کشورهای خارج از این حوزه به هم تنیده است، به گونه‌ای که امروزه او بیش از هر شخصیت دیگر در تمامی افعال و حرکات ما حضور و ظهور دارد و در پندار و حقیقت و در خرد جمعی ما شخصیت محوری به شمار می‌آید.
وی با اشاره به موضوع سخنانش که «ابعاد اجتماعی در سیره عملی امام صدر» است بیان داشت: امام صدر همواره برای مطرح کردن دو مفهوم اساسی که بخش مهم طرح سیاسی، فکری ایشان را تشکیل می‌داد، تلاش می‌کردند که عبارت بودند از: مسئله مقاومت و پاسداری از لبنان و رویارویی با خطر اسرائیل؛ و نیز مسئله عدالت اجتماعی و رفع محرومیت از تمامی لبنانیان. قبلان با اشاره به برخی از فعالیت‌های امام موسی صدر در این دو زمینه، گفت: امام صدر دو مقوله مذکور را هم از یکدیگر می‌دانست و هیچ یک را فدای دیگری نمی‌کرد، زیرا در ژرفای ذهن خویش دریافته بود خطری که از ناحیه نابرابری اجتماعی و ظلم و ستم بر بخش‌های گسترده‌ای از ملت لبنان این کشور را تهدید می‌کند، از خطر صهیونیزم بین‌الملل و دست پرورده آن، اسرائیل، کمتر نیست.
وی افزود: رهبری که در دهه ۱۹۶۰ و اوایل دهه ۱۹۷۰، فریاد برابری اجتماعی سر داد و خواسته‌های محرومان و گوشه‌نشینان را بانگ داد، یکی از پیشتازان نهضت مبارزه در میان روحانیون مبارز جهان اسلام و مسیحیت بود. این در حالی بود که حوزه‌های علمیه قم، عرصه اعتراض و مبارزه بر ضد ظلم شاه بود این مبارزه را شماری از رهبران دین و در رأس آنان امام خمینی از تبعیدگاه خود در عراق؛ و افرادی چون آیت الله طالقانی، شهید مطهری، مفتح، نواب صفوی و اندیشمندان مبارز و متعهدی چون علی شریعتی هدایت می‌کردند.
در جهان مسیحیت نیز کلیسا با پیدایش سمبل‌های مبارزه در آمریکای لاتین، با روی آوردن به ابعاد اجتماعی اقشار محروم را مورد توجه قرار داد. و رویکرد جدیدی را ارائه کرده بود که «لاهوت آزادی» نام گرفت و اسقف گوستاوکتیز اهل پرو، اسکارومرو- که در سال ۱۹۸۰ ترور شد- و اسقف لئوناردو باو برزیلی آن را پایه‌گذار کرده بودند. قبلان با اشاره به تلاش امام موسی صدر برای رسیدگی به امور فقرا و محرومان و اوضاع آن زمان لبنان گفت: امام موسی صدر نسبت به نابرابری اجتماعی و تبعیض و تفاوت درآمد اقشار مختلف و صرف بودجه دولت به طور نامتوازن هشدار داده و آن را زمینه سقوط و سرکشی دانسته بود، چرا که این وضع، افراد کمتر بهره‌مند و یا حاشیه‌نشینان و رها شدگان را در معرض هجوم افکار و دست زدن به اقدامات مخرب و بر ضد امنیت ملی قرار می‌دهد.
وی افزود: امام موسی صدر خطاب به مسئولان و سردمداران چنین بانگ بر می‌آورد: «عدالت پیشه کنید، پیش از آنکه ناچار شوید میهن خود را در زباله‌دان تاریخ بجویید... محرومیت در جان انسان احساسی آمیخته با خشم پدید می‌آورد و کرامت آدمی را جریحه دار می‌کند.» قبلان گفت: در آن زمان نظام حاکم بر لبنان با وقاحت تمام به وجود «مناطق محروم» اذعان داشت و این نامگذاری را پذیرفته بود و مناطق حاشیه‌ای و روستایی لبنان، صحنه‌ای بود که کوتاهی و بی‌مسئولیتی دولت در قبال مناطق محروم را به تصویر می‌کشید.
وی افزود: امام صدر جای جای لبنان را از نزدیک دیده بود و شخصا در همه جای لبنان، از بلندی‌های هرمل و بعلبک تا گوشه و کنار جنوب و جرود، جبیل و اقلیم الحزوب، بقاع غربی و روستاهای مناطق جبل و کسروان حضور یافته بود و در همه مناطق با تمام گروه‌ها و طوایف لبنان دیدار کرده بود و توانست برای نخستین بار در تاریخ روابط اسلام و مسیحیت، پس از هزار و چهارصد سال، فتح الفتوحی را رقم زند و در کلیساهای کبوشیه و عشقوت و القاع و عین ابل، به زیر صلیب سخنرانی کند و حرکتی اجتماعی و دین را آغاز کند؛ اقدامی که موج ابهام و هجوم و انتقاد را حتی در میان نزدیکان به ایشان نیز پدید آورد، و پاسخ ایشان به همه آنان این بود که: «این وظیفه‌ای است که خداوند آن را تعیین کرده است.»
مسئول فرهنگی جنبش امل لبنان گفت: از نگاه امام صدر، باور دینی و پایبندی نظری و تجسم رهبری دینی عبارت است از تکرار گفته جد بزرگوارش حضرت علی (ع) که می‌فرماید: «خداوندا! تو می‌دانی که آنچه انجام دادیم نه به خاطر رقابت در رسیدن به سلطه و نه برای دست یازیدن به بهره‌ای افزون‌تر از مال دنیا؛ بلکه برای احیای آموزه‌های دینی تو و اصلاح در سرزمین‌های تو بوده است تا بندگان ستمدیده امت امنیت یابند و حدود تعطیل شده است برپا گردد.»
وی در بخش دیگری از سخنانش اشاره کرد: امام صدر می‌دانست که تحقق عدالت اجتماعی و تلاش برای ارتقاء سطح زندگی انسان و تأمین نیازهای اساسی او انگیزه و فلسفه وجودی رسالت‌های آسمانی است که خدمت به انسان را هدف خود می‌دانند، چرا که گفتمان دینی رویکرد انسانی دارد و برای پاسخ به پرسش‌ها و تأمین رفاه و سعادت انسان آمده است و کاروان پیامبران الهی که با گفتمان دینی مبعوث شده‌اند، «انسان» را مخاطب پیام خود قرار دادند؛ انسانی که از آغاز تاریخ کرامت او به دست طاغوتیان و فرعون‌هایی که در قالب اشخاص، نهاد‌ها، نظامیان و غیرنظامیان، بی‌دینان و دین‌فروشان پایمال شده است، حال آنکه دین برای خدمت به انسان است و نه انسان برای خدمت به دین.
قبلان در پایان سخنانش خطاب به امام موسی صدر گفت: از تو عذر می‌خواهم ای امام ما! در لحظه‌های ضعف و ناتوانی جز تو کسی را نداریم. احساس سقوط و خفقان به ما دست داده و جز متن گفتار و نوشتار و جهاد و مبارزه تو، ما را هدایت‌گری نیست،ای بازمانده پیامبران و رسولان الهی! وی افزود:ای مولای من! ما یهودیان تاریخیم، اگر یهودیان، پیامبران را می‌کشتند، ما نیز رهبران و رسولان را به قتل رسانده‌ایم. قبلان در ادامه این خطابش گفت: مشرق زمین،ای جایگاه قتل و مصیبت که کشتن پیامبران و رسولان را خوش دارد.
این سرزمین که مخلصانش مصلوب شده‌اند و پیامبرش تبعید شده است. این سرزمین رنج و محثت که علی (ع) را ترور کرد و این صحرای سوزان که خون حسین (ع) را فرو مکید، تاریخ ما را سراسر کربلا کرده استو سرگرمی این امت آن است که رهبران خود را نادیده انگارد، آنان را ناپدید کند و از صحنه بیروان راند! وی ادامه داد: این سرزمین تو را ناپدید کرد، چنان که پیش از تو نیز دریایی از علم را که محمد باقر صدر نام داشت، به قتل رساند و چنان که قلب امتی را که جمال عبدالناصر نامیده می‌شد، از حرکت بازداشت، و این است نفرین و سیاهی صحرا.
قبلان در پایان خطابش به امام صدر گفت: تو در دل محرومان و در اندیشه جوانان سرگشته، ماندگار خواهی بود و امید محرومان و فریادی هماره در برابر طاغوتیان خواهی ماند، تا آن زمان که خداوند، زمین و آنچه در آن است را به مستضعفان جهان واگذارد و آنان را پیشوایان و وارثان زمین گرداند.
گفتنی است همایش بین‌المللی «امام موسی صدر؛ انسان عقل و اخلاق» به همت دانشگاه فردوسی مشهد و با همکاری مؤسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر، امروز شنبه، هشتم اسفند ۱۳۸۸ در سالن آمفی تئا‌تر دانشکده علوم اداری و اقتصادی دانشگاه فردوسی مشهد با حضور اندیشمندان و شخصیت‌های برجسته داخلی و خارجی برگزار شد.