کتاب «ساختار سیاسی اجتماعی لبنان و تأثیر آن بر پیدایش جنبش امل» نوشته سیدعلی حقشناس از سوی انتشارات سَنا منتشر شد. این کتاب نخستین منبع فارسی درباره جنبش «امل» و از معدود آثار فارسی درباره لبنان به شمار میآید.
به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) به نقل از روابط عمومی موسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر، این اثر میکوشد تصویری روشن و جامع از کشور لبنان و جنبش امل برای استفاده دانشپژوهان رشتههای علوم سیاسی و تاریخ و همچنین تصمیمگیران و کارگزاران سیاست خارجی ارایه دهد.
این اثر ۲۴۰ صفحه و شش فصل را دربر میگیرد. نویسنده در فصل نخست در راستای تبیین چارچوب نظری و طرح مباحث تئوریک، به تعریف و تشریح مباحث «دولت ـ ملت»، «قدرت ملی» و «دموکراسیهای اجماعی» میپردازد.
وی در فصل دوم به تاریخچه لبنان و بافت سیاسی و اجتماعی این کشور پرداخته، در این راستا تاریخچه لبنان، موقعیت ژئوپلتیک، جغرافیای انسانی، ادیان و مذاهب، انواع قومیتها، اوضاع و ساخت اجتماعی لبنان و حکومت و سازمانهای اداری و سیاسی این کشور را بررسی میکند.
فصل سوم با تشریح خاستگاه شیعیان لبنان و نقش نظامهای بینالمللی و منطقهای در لبنان، به تبیین زمینههای پیدایش جنبش امل میپردازد.
فصل چهارم موضوع حضور امام موسی صدر در لبنان و اقدامات وی را در سه بخش بیان میکند؛ نخست ورود امام موسی صدر به لبنان و آغاز فعالیتها و پس از آن آغاز فعالیتهای وسیعتر امام موسی صدر تشریح میشوند و در نهایت، نویسنده درباره تأسیس سازمان حرکتالمحرومین (جنبش مستضعفان)» سخن میگوید.
تأثیرگذاری پیدایش امل بر ساختار سیاسی لبنان، موضوعی است که در فصل پنجم کتاب جای گرفته و نویسنده به بررسی این موضوع در شش بخش پرداخته است.
موضوع فصل نهایی کتاب، بررسی وضعیت جنبش امل پس از ربوده شدن امام موسی صدر است که ساختار جدید تشکیلاتی امل، انشعاب در این گروه، اختلافات اعضای آن با فتح (جنبش آزادیبخش فلسطین)، آغاز اختلافات جنبش امل با حزب الله و وضعیت آن پس از قرارداد طائف را از نظر میگذراند.
این نوشتار با وجود اختصاص موضوع آن به ساختار سیاسی اجتماعی لبنان و خیزش شیعیان این کشور در قرن بیستم، عملاً برخی موضوعات حساس تاریخ منطقه و بینالملل را نیز بر حسب ارتباط با موضوعات ذکر میکند.
در بخشی از مقدمه این اثر به قلم نویسنده آمده است: «در این کتاب سعی کردهام تا به رسم انصاف و بیطرفی، حتیالامکان از هرگونه موضع جانبدارانه پرهیز و صرفاً به بیان حقایق مستند و مستدل بپردازم.»
چاپ نخست کتاب «ساختار سیاسی اجتماعی لبنان و تأثیر آن بر پیدایش جنبش امل» نوشته سید علی حقشناس در شمارگان ۱۱۰۰ نسخه، ۲۴۰ صفحه و با بهای ۳۵۰۰۰ ریال از سوی انتشارات سنا منتشر شد.