به گزارش خبرنگار مهر، نگاهی گذرا به سرزمین چالش برانگیز لبنان که مشابهت‌هایی را از برخی جهات با کشورمان دارد همواره یکی از دغدغه‌های جامعه رسانه‌ای ایران است، چراکه لبنان همانند ایران علاوه بر اینکه یکی از بازیگران تاثیرگذار منطقه بوده است، نحله‌های مختلف فکری، مذهبی و قومی را در برگرفته اما اینکه تا چه اندازه دولت فعلی لبنان به این تنوع بها می‌دهد را باید در تشکیل حقیقی «کابینه وحدت ملی» در روزهای آینده در این کشورنظاره گر باشیم. صبح یکی از روزهای ماه مبارک رمضان برای مصاحبه با آقای «سید زین الموسوی» سفیر لبنان در تهران به سفارتخانه این کشور رفتیم تا ابعاد مختلف روابط «تهران - بیروت» را بررسی نماییم، این مصاحبه همزمان شد با روزهایی که «سعدالحریری» نخست وزیر پیشنهادی لبنان ترکیب کابینه خود را اعلام کرد و با فاصله دو روز بعد از سمت خود کناره گیری کرد.

«سید زین الموسوی» متولد سال ۱۳۲۹ (هجری. شمسی) شهر «جنتای» لبنان است، وی دارای ۵ فرزند است که بعضی از آن‌ها در استرالیا زندگی می‌کنند، «الموسوی» مدرک کار‌شناسی ارشدعلوم سیاسی و اداری دارد و علاوه بر زبان مادری به زبانهای فرانسه وانگلیسی نیز مسلط است، اما باید گفت که متاسفانه جناب سفیر به زبان فارسی چندان مسلط نیست. ناگفته نماند که «الموسوی» در زمره شیعیان معتقد لبنان به شمار می‌آید، وی پسرعموی اولین دبیرکل «حزب الله لبنان» یعنی «سید عباس الموسوی» است. اولین دبیرکل «حزب الله لبنان» که درسال ۱۹۹۲ براثراصابت موشک شلیک شده از بالگرد نیروهای رژیم اشغالگر قدس به خودرویی که حامل وی، همسر و تنها فرزندش بود، در سن ۴۰ سالگی به فیض شهادت نائل شد. این سفیر فوق العاده و تام الاختیار جمهوری لبنان در تاریخ ۰۳/۰۸/۲۰۰۷ استوار نامه خود را به جمهوری اسلامی ایران تقدیم کرده است.

وی قبل از آمدن به ایران و برعهده گرفتن مسئولیت سفارت لبنان درتهران درکشورهای مختلفی همچون «آمریکا، استرالیا، نیجریه و آلمان» نیز به انجام وظیفه پرداخته است. جناب سفیر معتقد است ایرانیان در ۷۰ سالگی هم به زندگی خیلی امیدوارند! جالب است بدانید که ساختمان سفارت لبنان پیش از انقلاب متعلق به یک افسر گارد شاهنشاهی رژیم معدوم پهلوی است، وی هم اکنون در آمریکا زندگی‌اش می‌گذراند و اجاره بهای ساختمان سفارت نیز ماهیانه «۳ میلیون و هشتصد هزار تومان» است که هر ۶ ماه یک دفعه توسط وکیل وی در تهران اخذ می‌شود.

قبل از اینکه گفتگوی خود را با جناب سفیر آغاز کنیم، وی خیلی صریح به ما گفت: قبل از هرچیز باید نکته‌ای را یادآوری کنم و آن این است که من سیاستمدار نیستم که بتوانم اظهار نظری درباره سیاست داخلی لبنان داشته باشم. ضمن اینکه من عضو برجسته دولت و یا عضو پارلمان هم نیستم و جایگاه قانونی بنده نیز از نظر اداری اجازه نمی‌دهد که به مسایل داخلی لبنان که خیلی خاص است، بپردازم. البته ما هم به شوخی به جناب سفیر گفتیم با همه این حرف‌ها «یک دیپلمات مرد سیاست است»!

بخش اول گفتگوی مشروح ما با سفیر لبنان در تهران را که در ذیل می‌آید، بخوانید:

خبرگزاری مهر- جناب سفیر در ابتدا می‌خواهم به ویژگیهای دوکشور دوست و برادر ایران و لبنان اشاره کنم، مهم‌ترین ویژگی‌های مشترک دو کشور به نظر شما کدام ویژگی‌ها هستند؟

سفیر لبنان- پیشینه روابط دو کشور «ایران- لبنان» به بیش از سه قرن و نیم قبل برمی گردد و دانشمندان لبنانی تاثیر بسیار چشمگیری را در روند تحولات سیاسی ایران در دوران حکومت صفویه وبه خصوص شاه عباس صفوی داشته‌اند و از جمله این اشخاص می‌توان به «بهاء الدین عاملی» و «محقق کرکی» اشاره کرد که تاثیر چشمگیری را در اوضاع ایران داشته‌اند بنابراین علاوه بر مشترکات تاریخی مشترکات دیگری ازجمله مشترکات مذهبی بین دو کشور وجود دارد که نقش بسیارمهمی را درتقویت روابط دو کشور داشته‌اند.

* نقش شیعیان را در لبنان چگونه ارزیابی می‌کنید؟

- البته ما می‌دانیم که شیعیان لبنان طایفه بزرگی هستند که نقش کلیدی را در سیاست‌های لبنان و تعیین خط مشی‌های این کشور بر عهده دارند، بسیاری از شیعیان لبنان از حضرت آیت الله خامنه‌ای که ولی فقیه مسلمانان می‌باشند تقلید می‌کنند مهم این است که ما با چشم امید فراوان به روابط و مشترکات گوناگون دو کشوربنگریم وتلاش نماییم آن را بیش ازپیش رونق ببخشیم.

*شما به دانشمندان لبنانی اشاره کردید که به نوعی درایران تاثیرگذار بوده‌اند، در این راستا نقش شخصیت‌های برجسته ایرانی همچون امام موسی صدر و شهید دکترمصطفی چمران را در لبنان چگونه ارزیابی می‌کنید؟

- باید بگویم که ما امام موسی صدررا یک شخصیت لبنانی می‌دانیم اجداد وی درلبنان زیسته‌اند که بعد از آن جد ایشان به ایران آمد و سپس به لبنان بازگشت، ما به چنین شخصیت‌های فرزانه‌ای ارج می‌نهیم و فرقی بین آن‌ها قائل نیستیم زیرا برخی از خانواده‌های سر‌شناس درایران ولبنان به طور مشترک در دو کشورزندگی می‌کرده‌اند به گونه‌ای که منشا اثرات برجسته‌ای هم در هر دو کشور بوده‌اند، حتی علاوه براین افراد نمی‌توان ازنقش برجسته افرادی همچون مرحوم دکترعلی شریعتی و تاثیرات گسترده و عمیقی که ایشان در روند رویدادهای لبنان برجای گذاشت نیز غافل شد.

*جناب سفیر! دولت لبنان چه اقداماتی را تاکنون در خصوص پیگیری پرونده امام موسی صدر انجام داده است؟

- دولت لبنان با توجه به توانمندی‌ها و ظرفیت‌های خود در جهت تعیین سرنوشت امام موسی صدر تلاش‌های فراوانی را نموده و از تمام ظرفیت‌های خود در رابطه با پیگیری پرونده امام موسی صدردریغ نورزیده است به گونه‌ای که هیئت‌هایی را برای کشف حقیقت به لیبی جهت تعیین سرنوشت امام موسی صدر و دو همراه آن فرستاده است، همچنین علاوه برآن دادگاه لبنان حکمی را بر علیه مسئولان کشور لیبی صادر نموده و در این راستا دولت لبنان روابط رسمی خود را با دولت لیبی کاهش داده است.

*به نظر شما امام موسی صدر زنده است؟

امیدوار هستیم که در آینده‌ای نزدیک سرنوشت امام موسی صدر مشخص شود. ما هم همانند کسانی که فکر می‌کنند امام زنده است فکر می‌کنیم ایشان زنده باشد، در حقیقت آرزوی غایی ما این است که امام زنده باشد.

*آقای «الموسوی» در اینجا می‌خواهم اشاره به ربودن چهار دیپلمات ایرانی کنم، آیا دولت لبنان تاکنون اقدامی برای مشخص شدن وضعیت چهار دیپلمات ربوده شده ایرانی انجام داده است؟

-سال گذشته وزارت امورخارجه لبنان در خصوص پیگیری سرنوشت چهار دیپلمات ربوده شده ایرانی وبررسی ابعاد این ماجرا نامه‌ای به «بان کی مون» دبیرکل سازمان ملل نوشتند که متاسفانه تاکنون جوابی را از سازمان ملل دریافت نکرده‌ایم.

*شما هم اکنون سطح روابط «تهران-بیروت» را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

- علیرغم اینکه روابط دو کشور مراحل دشواری را به خصوص بعد از سال ۲۰۰۴ و حادثه ترور نخست وزیر فقید لبنان «رفیق حریری» پشت سر گذاشت، اما هم اکنون روابط دو کشور به وضعیت گذشته خود بازگشته وحتی به اعتقاد من روابط «تهران-بیروت» نسبت به وضعیت گذشته بهبود چشمگیری پیدا کرده است که این موضوع هم تنها به فضل تلاش‌های مشترک و اراده موجود در دو کشور بوده است.

* آیا جمهوری اسلامی ایران در مناسبا ت لبنان نقشی ایفا نموده است؟

-همه ما اطلاع داریم که جمهوری اسلامی ایران در بیشترین مناسبات لبنان حضوری فعال داشته و ما هرگز از یاد نمی‌بریم که رئیس جمهور لبنان سپبهد «می‌شل سلیمان» بعد ازآغاز رسمی کارخود اولین هیئتی را که به حضور پذیرفت هیئت فرستاده جمهوری اسلامی ایران به ریاست آقای «منوچهرمتکی» وزیر امور خارجه ایران بود.

* در کنفرانس دوحه نقش تهران را چطورارزیابی می‌کنید؟

- ایران نقش برجسته‌ای در تهیه و به اتمام رساندن کنفرانس دوحه که بحران ریاست جمهوری لبنان را به پایان رساند، داشته است.

* فکر می‌کنید سفر رئیس جمهور وسایر شخصیتهای برجسته لبنان به ایران درهمگرایی بیشتر دو کشور موثر بوده است؟

- بله، همینطور است، سفر آقای «می‌شل سلیمان» رئیس جمهور لبنان به تهران که بازتاب بسیار گسترده‌ای را به همراه داشت در تقویت و تعمیق روابط بیش از پیش دو کشور موثر بوده والبته پس از آن شخصیت‌های برجسته دیگری از لبنان به ایران آمدند که از جمله آنان می‌توان به رئیس مجلس نمایندگان لبنان آقای «نبیه بری» و رهبر جریان مسیحی آزاد ژنرال «می‌شل عون» و نخست وزیر سابق آقای «عمر کرامی» و همچنین وزیر امور خارجه لبنان اشاره نمود. مجموعه این دیدار‌ها تاثیر زیادی را در تقویت وتحکیم روابط دو کشوربه همراه داشت.

*اجلاس مشترک «تهران-بیروت» که در زمینه‌های اقتصادی در نوروز سال جاری برگزار شد را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

- برگزاری ششمین دوره اجلاس کمیسیون مشترک ا قتصادی و تجاری دو کشور که نوروز امسال در بیروت برگزار شد منجر به امضای چندین توافقنامه در زمینه‌های مخلتف اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی شد به گونه‌ای که سهم بسیار ارزشمندی را در تقویت روابط دو کشور برجای گذاشته است. به هرحال از مجموعه موضوعات ذکر شده ما با چشم رضایت و امید، به آینده‌ای بهتر می‌نگریم.

*جناب سفیر تحولات اخیر در لبنان چه تاثیری در روابط و مناسبات آینده «تهران- بیروت» خواهد گذاشت؟

- روابط برادرانه لبنان و جمهوری اسلامی ایران به سطح بسیار بالایی ارتقاء یافته است که هرگونه دشواری و مشکلات بر آن تاثیری نخواهد گذاشت به خصوص رویدادهای اخیر در لبنان و ما منتظر آغاز به کار دولت جدید در لبنان هستیم و امیدواریم که انشاء الله پس از تشکیل کابینه در لبنان روابط دو کشور با رویکرد نوینی به پیشرفت چشمگیری برسد.

* به نظر شما کدام کشور‌ها از روابط حسنه میان «تهران-بیروت» سودی نمی‌برند؟

- من فکرنمی کنم که روابط حسنه میان «تهران-بیروت» ضرری رامتوجه کشوری نماید، بلکه ما تلاش می‌کنیم که این روابط را هرچه بیشتر گسترش دهیم و آن را همه جانبه کنیم به طوری که کل جامعه لبنان را در بر بگیرد. البته به طور طبیعی اسرائیل دشمن مشترک دو کشور است و از بهبود روابط لبنان با هر کشور دیگری از جمله ایران احساس تضرر می‌کند. حتی اگر ما با کشور «نواتو» (!) که ناشناخته و در اقیانوس آرام است، روابط حسنه‌ای برقرار کنیم، آنان احساس ضرر می‌کنند، زیرا اصولاً دشمن همیشه از بهبود روابط میان کشورهایی که با آنان دشمنی دارد احساس ضررمی کند.

*روابط ایران را با سایر کشورهای عرب منطقه چگونه ارزیابی می‌کنید؟

- چند روز گذشته دبیرکل اتحادیه عرب جناب «عمروموسی» ایران را برای انجام گفتگوهایی با کشورهای عربی دعوت کردند تا بدین وسیله یخ‌های حاکم بر روابط دو طرف را آب کنند و همچنین اعتماد را به دو طرف باز گردانند که خوشبختانه در پاسخ به این دعوت رئیس جمهور محترم ایران آقای دکتر احمدی‌نژاد جواب مثبت دادند، البته ما معتقدیم که روابط ایران با کشورهای عربی به اعتمادسازی بیشتری بین طرفین نیاز دارد که از جمله آن می‌توان به مذاکرات نزدیک و گفتگوهای دوستانه (از قلب به قلب) و به طور مستقیم و بدون واسطه اشاره نمود تا اینکه دو طرف بتوانند از این طریق جوانب مختلف روابطشان را آشکار و مشخص کنند. ایران و کشورهای عربی در حقیقت سوار بر یک مرکب و کشتی هستند و در صورتی که این کشتی غرق شود همگی غرق خواهند شد بنابراین اگر این کشتی آسیب ببیند به گونه‌ای که منافذی در بدنه آن ایجاد شود بر دو طرف لازم است که تلاش نمایندکه این منافذ را ببندند و از ورود آب به کشتی و نهایتاً غرق شدن آن جلوگیری نمایند.

* به نظر شما جمهوری اسلامی ایران در معادلات آینده خاورمیانه وهمچنین فرا‌تر از آنچه نقشی را ایفاء خواهد کرد؟

- در حقیقت نقشی که ایران می‌تواند در معادلات منطقه‌ای و جهانی ایفا کند به وسیله مراکز سیاسی ایران تعیین می‌شود و همچنین به همسایگان ایران در منطقه و رویکرد آنان بستگی دارد. ایران کشور بسیار بزرگ و دارای انرژی‌های مختلف و امکانات بسیار مهمی است بنا براین نقش جمهوری اسلامی ایران در معادلات خاورمیانه وحتی در سطح بین المللی باید موازی امکانات و ظرفیت‌های بزرگش باشد.

*آقای سفیر! ارزیابی شما از نقش آفرینی مشترک «تهران-بیروت» در معادلات آینده منطقه چیست؟

- همگان می‌دانند که درلبنان طوایف گوناگون و مختلفی وجود دارد وهمچنین سیاست لبنان بر اصل موازنه و توافق استوار است به گونه‌ای که بر ایجاد همزیستی و همبستگی بین کلیه جریان‌های لبنانی تاکید دارد از طرف دیگر لبنان کشور عربی است و از بنیان گذاران اتحادیه کشورهای عربی به شمار می‌رود. بنابراین به تمام مقررات و موضع گیری‌های اتحادیه کشورهای عربی پایبند است و در نتیجه نمی‌توان محور روابط «لبنان- ایران» را از محور روابط «ایران-کشورهای عربی» جدا کنیم. ادامه دارد....

گفتگو: محمدابراهیم پاکزاد