افزایش رنج و محنت مردم لبنان و شدت گرفتن تجاوزات صهیونیستها و اشغال جنوب عملا مانع اعمال حاکمیت دولت لبنان بر این منطقه شده بود.
چون اسراییل از اجرای قطعنامه ۴۲۵ شورای امنیت و عقب نشینی از مناطق مرزی سرباز زده بود، امام موسی صدر وظیفه خود میدانست که اوضاع بحرانی لبنان و عمق خطرهای تهدید کننده جنوب را به اطلاع رهبرای کشورهای عربی برساند.
بنابراین امام به سوریه، اردن، عربستان سعودی و الجزایر سفر کرد و این کشورها را به برگزاری نشست محدود سران فراخواند؛ با این امید که مصیبتهای مردم لبنان پایان یابد و جنوب این کشور آزاد شود. همین مطلب را وی در گفتوگو با روزنامه اخبار خلیج چاپ بحرین بیان داشت که خلاصه آن را روزنامه النهار مورخ ۲۴ ژوئیه ۱۹۷۸ منتشر کرد.
پس از سفر به الجزایر، وی هفت روز در این کشور اقامت داشت. در الجزایر با رییس جمهور، هواری بومدین، محمد صلاح یحیاوی و دیگر مسوولان جبهه ملی آزادی بخش الجزایر گفتگو کرد. امام صدر با بومدین حدودا دو ساعت و نیم جلسه داشت. ضمن مباحثات، دولت الجزایر به امام موسی پیشنهاد کرد با توجه به نفوذ و تاثیر قذافی، رهبر لیبی، در عرصههای سیاسی- نظامی لبنان بهتر است از لیبی نیز دیدار و سفر دورهای خود را تکمیل کند. پیش از این تنها یک بار در سال ۱۹۷۵ امام صدر برای حضور در کنگره اسلامی لیبی به این کشور سفر کرده بود.
در آن سفر با قذافی هم ملاقات کرد. امام موسی صدر شانزده پروژه اصلاحی را برای مردم محروم جنوب لبنان و برای مقاومت در برابر اسراییل به معمر قذافی پیشنهاد میدهد و از او میخواهد که خود او هم در اجرای آنها مشارکت کند اما با همه پروژهها مخالفت میشود.
پس از وساطت دولت الجزایر، در تاریخ ۲۸ ژوئیه ۱۹۷۸ امام موسی صدر در دفتر خود پذیرای کاردار سفارت لیبی در لبنان شد و او دعوت کنگره جماهیری خلق لیبی را برای دیدار امام از آن کشور و گفتوگو با دبیر کل کنگره، سرهنگ معمر قذافی، ابلاغ کرد و خواهش کرد که این سفر در ۱۹ یا ۲۱ اوت ۱۹۷۸ انجام شود. امام این دعوت را پذیرفت اما در مورد تعیین زمان سفر با تامل برخورد کرد.
در ۲۰ اوت ۱۹۷۸ ایشان به کاردار لیبی اطلاع داد که مایل است سفر در تاریخ ۲۵ اوت انجام شود و باید لیبی را پیش از اول سپتامبر ۱۹۷۸ ترک کند تا بتواند به همسر بیمارش که در حال درمان در فرانسه است، رسیدگی کند. همچنین باید برای پارهای کارهای ضروری به لبنان باز گردد.
پس از آن امام موسی صدر نام اعضای هیات همراه خود را به کاردار لیبی اعلام کرد. سفارت لیبی در لبنان بلیط سفر امام و همراهانش، شیخ محمد یعقوب و عباس بدرالدین، را به او تقدیم و به موجب نامهای به خطوط هوایی لبنان، الشرق الاوسط، به شماره ۴۳۰/۳/۴ در تاریخ ۲۴ اوت ۱۹۷۸ چند صندلی در جایگاه ویژه هواپیما برای ایشان رزرو کرد. روز جمعه امام موسی صدر به همراه شیخ محمد یعقوب و استاد عباس بدرالدین به لیبی سفر کرد.
در میان بدرقه کنندگان ایشان در فرودگاه بیروت کاردار لیبی، محمود بن کوره، نیز حضور داشت. در فرودگاه طرابلس رییس دفتر ارتباطات خارجی کنگره عمومی خلق، یا همان وزیر خارجه لیبی، احمد شحاطی، از ایشان استقبال کرد. امام و همراهانش که میهمان رسمی دولت لیبی بودند در هتل الشاطی در طرابلس اقامت گزیدند.
وسایل ارتباط جمعی و رسانههای گروهی لیبی اخبار مربوط به سفر امام به این کشور و دیدارهای ایشان را مسکوت گذاشتند و هیچ خبری درباره دیدار امام با قذافی و دیگر مسوولان لیبیایی منتشر نکردند.
در حالی که خبرگزاریهای لیبی، از شخصیتهای بسیار کم اهمیت در رادیو و تلویزیون یاد و فعالیتهایشان را ذکر میکردند. از طرفی ارتباط امام با دنیای خارج نیز قطع شد در حالی که ایشان همواره در تمامی سفرهای خود همه روزه از طریق تلفن با اعضای مجلس اعلای شیعیان و با دوستان و خانواده خود ارتباط برقرار میکردند. از همراهان وی نیز هیچ خبری نرسید، با اینکه یکی از آنان یعنی استاد عباس بدرالدین، رییس خبرگزاری اخبار لبنان بود که تنها به دلیل پوشش خبری این سفر با امام صدر همراه شده بود.
مقامات لیبی محل اقامت امام موسی صدر را در بخش شماره ۳۵۱ یعنی قسمتی از هتل قرار میدهند که زیر نظر دستگاه اطلاعات لیبی بوده است. پس از آنکه از بازگشت امام و همراهانش از لیبی خبری نشد و ارتباط با آنان نیز میسر نگردید، مجلس اعلای شیعیان لبنان از کاردار لیبی در لبنان در تاریخ ۶ سپتامبر ۱۹۷۸ خواست در این زمینه اطلاعاتی ارائه کند اما وی از پاسخگویی طفره رفت. چهار روز بعد، مجلس موضوع را با نخست وزیر دولت لبنان، دکتر سلیم الحص، در میان گذاشت.
وی فورا کاردار لیبی را در تاریخ ۱۰ سپتامبر ۱۹۷۸ فراخواند و خواستار جواب رسمی و فوری شد. ظهر روز بعد کاردار لیبی پاسخ داد که امام موسی صدر و همراهانش عصر روز ۳۱ اوت ۱۹۷۸ با هواپیمای خطوط هوایی ایتالیا به شماره ۸۸۱، لیبی را به مقصد رم ترک گفتهاند.
نکته جالب اینجاست که امام به هیچ وجه قصد نداشت ۳۱ اوت لیبی را ترک کند. بلکه امام میخواست شنبه یا یکشنبه بعد، دوم یا سوم سپتامبر، طرابلس را به مقصد پاریس ترک کند. تحقیقات مسوولان ایتالیایی و نیز تحقیقات نیروهای امنیتی لبنان بیانگر آن است که کادر پرواز هواپیما، پس از مشاهده تصویر امام و همراهانش حضور آنان در پرواز ۸۸۱ شامگاه ۳۱ اوت ۱۹۷۸ از طرابلس به رم را رد کردهاند.
همچنین تلویزیون ایتالیا، عصر روز ۲۵ سپتامبر ۱۹۷۸، بیانیه صادره از سوی شرکت «آلیتالیا» و مصاحبه انجام شده با خلبان هواپیما را پخش کرد که در آن، خلبان مذکور، حضور امام و همراهانش را در آن پرواز رد کرده است.
تحقیقات مسوولان ایتالیایی و نیروهای امنیتی لبنان بیانگر آن است که دو فرد مجهول الهویه، خود را به جای امام صدر و شیخ یعقوب معرفی کرده و در ساعت حدود ۱۰ صبح روز اول سپتامبر ۱۹۷۸ به هتل «هالیدی این» شهر رم مراجعه کردهاند. جالب اینجاست که مسافران پرواز ۸۸۱، ساعت ۲۳ و ۳۰ شب قبل، یعنی ۳۱ اوت ۱۹۷۸ از فرودگاه خارج شدهاند.
دو فرد مذکور پس از مراجعه به هتل و اجاره دو اتاق، هزینه یک هفته اقامت را پیش پرداخت کردهاند و چند دقیقه پس از ورود به اتاق، در حالی که چمدانها و گذرنامههای امام و شیخ یعقوب را در اتاقها جا گذاشتهاند، از هتل خارج شدهاند و دیگر بازنگشتهاند.
بدین ترتیب، دولت ایتالیا و دولت لبنان و مسوولین چندین کشور عربی و غیر عربی دیگر، به این نتیجه رسیدهاند که امام صدر و همراهانش هرگز به خاک ایتالیا وارد نشدهاند. و چندی پیش بالاخره دادگاه عالی لبنان حکم مجرمیت و دستور جلب مقامات لیبیایی را صادر کرد.