منوچهر متکی در مورد برقراری رابطه با کشور لیبی علیرغم دستور صریح امام مبنی بر اینکه تا زمان مشخص نشدن سرنوشت امام موسی صدر با کشور لیبی رابطه برقرار نمی‌کنیم، گفت: توضیح و کمک برای روشن شدن سرنوشت امام موسی صدر برای ما خیلی مهم است.
منوچهر متکی، وزیر امور خارجه کشورمان بعدازظهر شنبه با حضور در دانشکده علوم اقتصادی و سیاسی دانشگاه شهید بهشتی، به سوالات دانشجویان درباره سیاست خارجی ایران پاسخ داد.
به گزارش ایسنا، متکی با بیان اینکه راهبرد و رویکرد در هر مقوله و موضوعی دروازه‌های ورود در حوزهٔ نظری و تئوریک و بررسی مبانی آن موضوع، شیوه‌ها و راهکارهای اجرای آن است، گفت: راهبردهای ما در سیاست خارجی در کلان در قانون اساسی که برآمده از اهداف انقلاب اسلامی و نظرات روشن بنیان‌گذار جمهوری اسلامی ایران و رهنمودهای مقام معظم رهبری است تبیین و تدوین شده است. این راهبرد مبتنی بر سلطه‌ناپذیری و سلطه‌گری و حفظ استقلال به عنوان شایسته‌ترین میراث انقلاب است.
وی گفت: همچنین تلاش در جهت خودباوری و خودکفایی از جمله راهبردهای جمهوری اسلامی ایران در امر کشورداری است. متکی با بیان اینکه اگر راهکاری نتوانست ما را به اهداف تعریف شده در استراتژی برساند تدبیر حکم می‌کند که مجددا آن راهکار بررسی شود و بالعکس، اظهار کرد: بعد از پیروزی انقلاب اسلامی شعارهای مختلفی در حوزه سیاست خارجی از جمله تنش‌زدایی، پایه‌ریزی روابط سالم مبتنی بر روابط متقابل و غیره، طراحی شد. او گفت: از اولین کارکردهایی که هر دستگاه دیپلماسی به دنبال آن است این است که در حوزه منطقه‌یی و بین‌المللی حرفی برای گفتن بر اساس مبانی مورد قبول خود و مواضع استراتژیکیمان داشته باشیم.
وزیر امور خارجه با تقسیم‌بندی کشور‌ها به سه دسته اظهار کرد: کشورهایی هستند که خود را در باشگاه قدرت می‌بینند و همه جا خود را دارای نقش و تاثیر می‌دانند؛ آن‌ها قدرتشان ناشی از قدرت اقتصادی، سیاسی و نظامی است؛ اما گروه دوم کشورهایی هستند که در تبعیت از اعضای باشگاه‌های قدرت جهانی هستند در تصمیم‌سازی اراده‌ای از خود ندارند و در وابستگی به آن قدرت‌ها موجودیت خود را حفظ می‌کنند و در تعبیری ترجمه‌کنندگان مواضع آن قدرت‌ها هستند. دسته سوم کشورهایی هستند که خارج از اراده گروه اول و به دور از تسلیم‌پذیری گروه دوم می‌خواهند سخن و مواضع مستقل خود را داشته باشند و در مقابل هجمه‌ها ایستادگی می‌کنند و استقلال و عزتشان را حفظ می‌کنند که در این دسته‌بندی ایران نیز قرار دارد.
متکی در نقل و قولی از «سید قطب» گفت: ما نه بلوک غرب و نه شرق هستیم، ما بلوک سوم را تشکیل می‌دهیم. وی ادامه داد: اینکه ما درک کنیم برای حفظ استقلال باید بهایی پرداخت، افزود: در یک راهکار عقلانی، شعارهای خود را پیش ببریم و نگاهی ژرف‌اندیشانه و جامعه‌نگرانه داشته باشیم. ما با این نگاه بعد از انقلاب رویکردهای متفاوتی را داشتیم. او گفت: بعد از انقلاب هدف این بود که در اتخاذ این رویکردهای متفاوت، هر چه بیشتر مواضعمان را مطرح کنیم و منافعمان را به دست آوریم.
متکی با بیان اینکه مجموعهٔ غرب و به طور مشخص آمریکا در تعاملش با ایران از سپیده دم پیروزی انقلاب اسلامی شعار‌ها، ابزار‌ها و بهانه‌هایی را با یک سلسله اهداف سیاسی علیه ایران به کار گرفته است، گفت: آمریکا در این سال‌ها در محورهایی که علیه ایران عمل کرده است تغییری به وجود نیاورده است. وزیر امور خارجه با اشاره به مسائلی که آمریکا در زمینه خاورمیانه، حقوق بشر، ترورسیم و سلاح کشتار جمعی علیه ایران مطرح می‌کند، افزود: در مجموعهٔ تحولات در منطقه ما، باید بگوییم که شرایط به گونه‌ای است که برای آن‌ها هر روز دشوار‌تر می‌شود. اگر به ۴۰ سال گذشته برگردید می‌بینید که نسل جوان خاورمیانه‌ای دیگر از غرب و فرهنگ غربی الگوبرداری نمی‌کند و این در نظرسنجی‌هایی که خود آن‌ها انجام می‌دهند مشخص است.
او گفت: ما در دولت نهم نکاتی را در سیاست خارجی مطرح کردیم؛ سیاست خارجی فعال، تهاجمی، نرم‌افزارانه و حرکت از جایگاه متهم به جایگاه مدعی از جمله رویکردهایی بوده است که ما اتخاذ کردیم. معتقدیم در حدود سه سال پیش اتفاقی بر انتخابات مجلس و شورا‌ها روی داد که مردم رویکردی جدیدی را در زمینه‌های مختلف از جمله در حوزه روابط خارجی از خود بروز دادند.
وی ادامه داد: مردم ما در این چند انتخابات اخیر، یک پیام روشن به اصلیترین هدف‌های ما یعنی حوزهٔ غرب دادند و آن این است که مردم ما اعتمادشان را نسبت به غرب در تعامل با ایران و انقلاب اسلامی از دست داده‌اند. متکی ادامه داد: آن‌ها تصور می‌کردند که ایران ناگریز از همراهی و تبعیت از آن‌هاست. در مقاطعی به همان میزبان لبخند می‌زنند و خوش‌رویی می‌کردند؛ اما خواسته‌ها و ادعا‌هایشان تغییری نمی‌کرد. غرب معتقد است لیبرال دموکراسی به عنوان یک قالب و محتوای مسلط باید به عنوان یک مجموعه به همه جا تسری یابد.
رییس دستگاه سیاست خارجی ایران گفت: عدالت باید اساس تعامل ما در روابط خارجی باشد. اعتمادسازی در مقولات بین‌المللی حتما مساله مهمی است اما باید دوسویه باشد. وی ادامه داد: حقوق بشر حتما یک مساله مهم است؛ اما یک امر نسبی است و باید مقیاس و اندازه‌گیری‌اش مشخص شود. برخوردهای آن‌ها در مساله حقوق بشر و دموکراسی دوگانه و تبعیض‌آمیزانه است در جایی که نظر مردم مطابق خواست آن‌ها نباشد به راحتی آن را به چالش می‌کشند.
او تصریح کرد: تکلیف ما این است که بیاستیم و تا جایی که صدایمان می‌رسد نسبت به این نظام‌های این چنین در دنیا اعتراض کنیم. وزیر امور خارجه گفت: ما فتنه‌یی که شصت سال در خاورمیانه ریشه داده و هنوز ادامه دارد را ریشه‌یابی کرده‌ایم. آن‌ها سعی دارند ساختار‌ها را در نقاط مختلف دنیا تغییر داده و یا از نو شکل دهند. مثل بحران یوگسلاوی و آنچه بر سر بوسنی آمد. وی با بیان اینکه امروزه حفظ استقلال در عرصه متلاطم محیط بین‌الملل کار آسانی نیست؛ اما اگر ملتی مصمم باشد شدنی است، ادامه داد: ما در وزارت امور خارجه سعی کردیم این رویکرد‌ها را تبیین کنیم و مجموعهٔ کادر وزارت خارجه را با این رویکرد تطبیق دهیم و روابط خارجی را به یک کل منسجم تبدیل کنیم. در این راستا سعی شد روابط اقتصادی، زمینه‌ساز مناسبات سیاسی خوب باشد و بالعکس.
امروز خوشحالیم که طی حدود دو سال پیش شرکت‌های ایرانی دولتی وخصوص در اعماق اقیانوس هند به اکتشاف و استخراج نفت مشغولند و در سایر زمینه‌ها از جمله انرژی، سدسازی، نیروگاه‌سازی نیز این فعالیت‌ها گسترش یافته است. البته هنوز تعاملات اقتصادیمان در مقایسه با ظرفیت‌های داخلی کافی نیست. ما در سال ۸۵ و ۸۶ رقم صادرات غیرنفتیمان از هفت میلیارد دلار به چهارده میلیارد دلار و سپس بیست میلیارد دلار رسید. به گزارش ایسنا، متکی در ادامه به سوالات دانشجویان پاسخ داد، یکی از دانشجویان از وی پرسید: بر اساس طبقه‌بندی شما که ایران را در دسته سوم قرار داده‌اید چه کشورهای دیگری در این دسته قرار می‌گیرند آیا تعدادشان انگشت‌شمار نیست؟ که متکی پاسخ داد: ما کشورهایی مثل هند، برزیل، آفریقای جنوبی، سوریه، کوبا، ونزوئلا و نیز در حوزه آسیا برخی کشور‌ها را داریم.
اما تقسیم‌بندی این کشور‌ها نسبی است یعنی هر کشوری بر اساس اولویت خود به افزایش روابط دست می‌زند. او در پاسخ به این سوال که حضور شرکت‌های آمریکایی در حوزه نفت و انرژی عربستان را چگونه می‌بینید؟ گفت: آمریکا یک هدف عام را دنبال می‌کند و آن سلطهٔ انحصاری بر منابع انرژی جهان است. در خلیج‌فارس به غیر از ما بر عراق نیز سعی دارد سلطه خود را افزایش دهد. در حال حاضر شاهد هستیم که در عراق شرکت‌های آمریکایی به شدت فعال هستند؛ البته این نگرش آمریکا بیشتر برای مطرح کنندگان انرژی در منطقه یک تهدید است، یعنی برای چین، هند، کره‌جنوبی، ژاپن، مالزی و اندونزی. اینکه در حوزهٔ گاز طبیعی این کشور‌ها اصرار دارند با ایران قرارداد امضاء کنند به خاطر آن است که ایران برای انرژی (نفت و گاز) خودش تصمیم می‌گیرد؛ بنابراین سرمایه‌گذاری آمریکا در منطقه فی‌نفسه برای ما تهدید نیست اما در نگاه درازمدت برای مصرف کنندگان انرژی در منطقه تهدید‌آمیز است.
متکی گفت: چین و مالزی در حال حاضر به آفریقا رفتند تا در آنجا در بخش نفت سرمایه‌گذاری کنند. وزیر امور خارجه کشورمان در ادامهٔ این نشست که به دعوت بسیج دانشجویی دانشگاه شهید بهشتی برگزار شده بود در پاسخ به سوالی در مورد تکلیف سهم ایران از دریای خزر گفت: امروز ما به عنوان یکی از ۵ کشور ساحلی دریای خزر حق قانونی و قطعی خودمان را از این دریا خواهیم داشت و در این مورد رویکردهای پهلوی و قاجاریه را به کناری گذاشته‌ایم. متکی با اشاره به بحثی که پیرامون تهدید حدود یا تقسیم خزر صحبت می‌شود، گفت: تقسیم دریا نیست بلکه حدود بهره‌برداری از منابع زیربستر است. به گفتهٔ متکی، تصمیم‌سازی‌ها در مورد خزر به مراتب متفاوت‌تر از گذشته و در چارچوب حقوق کشور است.
وی ادامه داد: ما به دنبال استیفای حقوق ایران مبتنی بر نگاه عادلانه و همکاری با کشور‌ها هستیم. دانشجویی از متکی در مورد تعیین تکلیف باغ قلهک پرسید که وی در پاسخ اظهار کرد: شکایت‌هایی در قوهٔ قضاییه مطرح است و وزارت امور خارجه در جایگاه ارایه نظر نیست. مبنای قضاوت نظر قوهٔ قضاییه است.
متکی در پاسخ به این پرسش که چرا به خاطر نام یک خیابان روابط مصر با ایران بدین شکل درآمده است؟ افزود: مساله ایران و مصر، مساله یک خیابان نیست. مصر کشور مهمی است و به طرق مختلف به ایران پیام می‌دادند که خواهان رابطه با ایران هستند و رییس‌جمهور در سفری که به ابوظبی داشت برای اینکه این زمینه را فراهم کرده باشد آمادگی ایران برای برقراری رابطه با مصر را اعلام کرد.
وی ادامه داد: هم‌اکنون طرف مصری است که بررسی‌های لازم را انجام می‌دهد. ما خواستیم به افکار عمومی مصر آمادگی خود را اعلام کنیم. سوال دیگر مطرح شده از متکی در مورد سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در قبال مبارزه با مساله تروریسم بود، که وی در پاسخ گفت: ما با تروریسم مخالفیم و آن را محکوم می‌کنیم. همچنین با اقداماتی که در قالب‌های دولتی به ترور دامن می‌زند و در شعار با آن مخالفت می‌کند اما به تروریست‌ها ماوا و امکانات می‌دهد نیز محکوم می‌کنیم.
او در عین حال بین مبارزات آزادی‌بخش و تروریسم تفاوت قایل شد و گفت: آنچه که غربی‌ها می‌خواهند در این خصوص سوء تفاهم ایجاد کنند تفاوت این دو مساله است. ملت فلسطین برای حقوق خود مبارزه می‌کند که این به معنای تروریسم نیست. همچنین در این مساله مقاومت لبنان نیز باید مدنظر قرار گیرد. باید بین این دو مساله تفکیک قایل شویم.
مذاکره با آمریکا بر سر موضوع عراق از دیگر موضوعاتی بود که دانشجویی از متکی پرسید و وی در پاسخ تصریح کرد: در حال حاضر هیچ گفت‌وگوی دوجانبه‌ای با آمریکا در دستور کار قرار ندارد. شرایط زمانی و رصد کردن رویکردهای آمریکا واجد تصمیم‌گیری برای برقراری مذاکره با آمریکا نیست. البته ممکن است گفت‌وگوهای دوجانبه یک زمانی محقق شود اما زمان آن هم‌اکنون نرسیده است. متکی درباره مذاکره ایران و آمریکا بر سر موضوع عراق نیز اظهار کرد: وقتی می‌گوییم ثبات عراق برای ما مهم است دلیل آن این است که ثبات آن بر ثبات ما اثر می‌گذارد. اگر به ثبات این کشور کمک کنیم در واقع ثبات خودمان را مدنظر داریم. آمریکایی‌ها مدعی بازگرداندن ثبات به عراق بودند اما سیاست‌های آن‌ها درست نبود. او ادامه داد: ما به روند دولت‌سازی و توسعهٔ سیاسی در عراق کمک کردیم. چون این مسایل به ثبات و آرامش در عراق کمک می‌کرد. در عوض برخی دیگر سیاست‌هایی خلاف داشتند که در تلاشند آن‌ها را تغییر دهند و ما از آن‌ها استقبال می‌کنیم.
متکی با اشاره به اینکه، با این رویکرد و برای اینکه آمریکایی‌ها را متوجه بخش‌های اشکال‌دار سیاستشان بکنیم قبول کردیم به خاطر ثبات عراق مذاکره کنیم، ادامه داد: سه دور مذاکر کردیم و به آمریکایی‌ها گفتیم که چرا سیاست‌هایشان شکست خورده است؛ اما آمریکایی‌ها مانند خان‌های قدیمی که خود را یک سر وگردن بزرگ‌تر و بالا‌تر می‌دانند عملکرد مثبتی نداشتند. به گفتهٔ متکی، عراقی‌ها خود از این مذاکرات راضی بودند و ما بسیاری از مسایل را برای آمریکایی‌ها روشن کردیم اما هم‌اکنون می‌خواهند فرافکنی کنند.
متکی ادامه داد: هم‌اکنون در آمریکا و بعد از انتخابات کنگره خلإ تصمیم‌سازی به وجود آمده است و مسالهٔ عراق و افغانستان برای دومین‌بار در انتخابات ریاست جمهوری اثر می‌گذارد. وزیر امور خارجه در ادامه با یادآوری این نکته که، ما اسراییل را به رسمیت نمی‌شناسیم، معطوف کردن گفت‌وگوی بین ایران و آمریکا به گفت‌وگوی بین ایران و رژیم صهیونیستی را به طور کامل رد کرد. چرا که فلسفهٔ وجودی این رژیم از ابتدا غلط است. وی همچنین درباره پیگیری‌های انجام شده برای ممانعت از فعالیت شرکت‌های حامی رژیم صهیونیستی و مرتبط با این رژیم گفت: کمیتهای متشکل از مجلس، وزارت امور خارجه و یک نهاد دیگر مسایل مربوط به این شرکت‌ها را دنبال می‌کنند.
او تصریح کرد: این کمیته با ادامه فعالیت هر شرکتی که به نتیجه برسد با رژیم صهیونیستی ارتباط دارد مخالفت خواهد کرد. مسوول دستگاه دیپلماسی کشورمان در ادامه در پاسخ به سوالی در مورد شایعهٔ برکناریش تصریح کرد که چنین شایعه‌ای را نشنیده است.
وی در پاسخ به این سوال که وزارت امور خارجه تا چه حد دارای استقلال رای است و در دولت نهم آیا تضعیف و یا تقویت شده است؟ گفت: در وزارت امور خارجه اقدامات جدیدی برای روند تصمیم‌سازی انجام شده است. در کنار شورای معاونان برای اولین‌بار در وزارت امور خارجه شورای مدیران‌کل را تشکیل دادیم که هر دو هفته یک بار با مرور مسایل موضوعات را به بحث می‌گذارد. او تاکیدکرد: سیاست خارجه حاصل جمع تصمیم‌سازی نظام است. برخی تصور می‌کنند که ما برخورد تندی را در دنیا به راه انداختیم که ممکن است منطق و جوانب آن در نظر گرفته نشده است. مواضع منطقی و قاطع ایران در این دولت مدافعان و شنونده‌های شما (ملت ایران) را بیشتر کرده است. مخالفان نیز حتی می‌گویند باید حرف‌های ایران را بشنویم.
وی تاکید کرد: در دنیا همه می‌گویند ایران از یک طرف بسته می‌دهد و همهٔ بازیگران قدرت از طرف دیگر دسته می‌دهند. این تلاش‌ها نگاه‌های جدیدی ایجاد کرده است. به اعتقاد متکی هر دولتمردی باید به ادارهٔ هوشمندانهٔ مملکت و معامله نکردن بر سر حقوق ملت را از جمله تعهدات هر دولت مردی برشمرد و گفت: امروز در دنیا صلابت و ظرفیت جدید ایجاد کرده‌ایم و توانسته‌ایم توان اثرگذاری بیشتری پیدا کنیم.
وزیر امور خارجه در ادامهٔ پرسش و پاسخ در دانشگاه شهید بهشتی در پاسخ به این پرسش که، منظور از «بسته» چیست؟ با تاکید بر اینکه این کلمه ترجمهٔ کلمهٔ «پکیج» است که در نگاه موضوعی و یا فیزیکی به یک سلسله و یا به یک تعداد از موضوعات و اشیا اطلاق می‌شود، گفت: بسته در مسایل بین‌المللی حاصل بررسی‌ها در قالب یک پکیج است. در سابقهٔ دیپلماسی ایران کلمه «بسته» در چند سال اخیر مطرح شده که اولین آن در سال ۲۰۰۵، دومی ۲۰۰۶ و سومین آن در ۲۰۰۸ بود.
متکی با اشاره به رد بستهٔ مطرح شده در سال ۸۴ توسط غرب گفت: دلیل رد شدن آن این بود که این بسته به موضوع هسته‌یی ایران از زاویهٔ منافع ما نگاه نکرده بود. بستهٔ دوم نیز در سال ۲۰۰۶ به این مساله اشاراتی داشت اما در این بسته نیز حوزهٔ ایجابی حقوق ما روشن نبود اما در حوزهٔ سلبی مواردی بود که قابل پذیرش نبودند.
او با اشاره به ارایه بستهٔ جمهوری اسلامی ایران گفت: در برخورد دومی که ما با آن‌ها داشتیم بستهٔ متقابل که هم پاسخگویی و هم راهگشایی داشت به طرف مقابل دادیم اما آن‌ها پاسخی ندادند. تا چندی قبل ما خودمان به صرافت افتادیم و فکر کردیم که با توجه به مسایل هسته‌یی و بحران‌های موجود بسته‌ای متشکل از ملاحظات و نظراتمان ارایه کنیم. وی هدف ارایه این بسته را نگاه نسبت به مسایل و اعلام ارادهٔ کشور برای حل این مسایل عنوان کرد و افزود: ما قصد داشتیم به کسانی که در بن‌بست گیر کرده بودند و فشار وارد می‌کردند اراده‌مان را برای حل مساله اعلام کنیم. اما تاکید کردیم که ایران از حق خودش نیز عدول نمی‌کند.
وی ادامه داد: آن‌ها متقابلا گفتند که بستهٔ جدیدی می‌خواهند ارایه دهند و در حال تنظیم وقت برای ارایهٔ آن هستند و ما فعلا در مورد پاسخ به آن چیزی نمی‌توانیم بگوییم؛ اما دو مساله واضح است که، اول ایران به شکلی با بستهٔ آن‌ها تعامل و برخورد می‌کند که آن‌ها با بستهٔ ایران برخورد کنند و دوم اینکه در هر دو بسته ممکن است زمینه‌های مشترکی باشد که میتواند مورد توجه قرار گیرد. وزیر امور خارجه کشورمان سپس در پاسخ به این سوال که تحریم‌ها تا چه حد بر مسایل اقتصادی تاثیر گذار بوده است، با تاکید بر اینکه بحث تحریم‌ها مربوط به دهه‌های ۶۰ و ۷۰ قرن بیستم میلادی است، خاطرنشان کرد: در مناسبات امروز دنیا تحریم‌ها نقش‌آفرینی‌های گذشته خود را ندارد. ما هرگز به دنبال تحریم نیستم و در تلاشیم که حتی قطعنامهای صادر نشود اما اگر دشمن گمان کرد که به واسطهٔ همین لولویی که درست کرده‌اند ما را می‌توانند وادار کنند از حقوقمان دست برداریم، خیالشان را تخت کردیم که این‌طور نیست.
وی با اشاره به وسعت ایران و موقعیت استراتژیک آن گفت: کشوری که ۱۵ کشور همسایه دارد و با مبالغ مختلف پروژه امضا می‌کند، قابل تحریم نیست. او در عین حال خاطرنشان کرد: برای این مساله طراحی‌ها و برنامه‌ریزی‌های مناسب نیز انجام گرفته است.
متکی یادآور شد: بسیاری سعی دارند بحث تحریم‌ها را به وضعیت اقتصادی ایران گره بزنند در حالی که این مساله کمترین اتصال را با تحریم‌ها دارد اما شرایط جهانی بر وضعیت اقتصاد ما تاثیر می‌گذارد که باید سعی کنیم مدیریت شود. موضوع دیگری که در ادامهٔ این نشست با دانشجویان مطرح شد در مورد بحث لبنان و ارتباط ایران با حزب‌الله بود که متکی در پاسخ گفت: ما از ابتدا می‌گفتیم که راه حل نهایی بحران لبنان آن است که گروههای لبنانی بر سر مساله‌ای توافق کنند که دیدیم این مساله در دوحه محقق شد و توافق کردند.
وی خاطرنشان کرد: انبوه تبلیغات نباید این تلقی را ایجاد کند که ما در لبنان و جهان دخالت می‌کنیم. او همچنین از سفر هیاتی از جمهوری اسلامی ایران برای شرکت در مراسم تحلیف ریاست جمهوری لبنان خبر داد. آخرین سوال مطرح شده از متکی درباره روابط ایران با لیبی با وجود تعیین نشدن وضعیت امام موسی صدر بود که وی در پاسخ گفت: یکی از موضوعاتی که بین ایران و لیبی مطرح است بحث بر سر سرنوشت امام موسی صدر و توضیح پیرامون آن و کمک به روشن شدن آن است. هم برای ما و هم برای لبنان این مساله مهم است.
وی ادامه داد: تا سال ۱۳۶۸ و در طول حیات امام (ره) روابط گسترده‌ای با لیبی داشتیم، بعد از آن روابط کاهش داشت که هم‌اکنون هم در حد معمولی است و روابط ویژه‌ای با لیبی نداریم. به گفتهٔ متکی نبیه بری در لبنان و خانوادهٔ امام موسی صدر و کمیتهای در ایران پیگیر مساله امام موسی صدر هستند اما هنوز تلاش‌ها به نتیجه نرسیده است. http: //asriran. com/view. php؟ id=۴۳۵۴۹پاسخ به پرسش‌های دانشجویانمنوچهر متکیعصرایران - وزیر خارجه کشورمان با تاکید بر اینکه ما در لبنان و عراق دخالت نکرده، بلکه روند ثبات سازی را دنبال می‌کنیم، گفت: مواضع ایران اصولیترین، عادلانه‌ترین و غیرمداخله جویانه‌ترین موضع درباره لبنان بود.
منوچهر متکی وزیر امورخارجه کشورمان طی سخنانی در دانشگاه شهید بهشتی که به دعوت بسیج دانشجویی این دانشگاه برگزار شد، تصریح کرد: باید درک کنیم که برای حفظ استقلال باید بها بپردازیم و در یک رهیافت عقلانی، منطقی و عادلانه شعارهای خود را به پیش ببریم که این مسیر نیازمند ژرف‌نگری از یک سو و جامعه‌نگری از سوی دیگر است. وزیر خارجه کشورمان در ادامه سخنان خود با اشاره به سیاست خارجی اتخاذ شده در دولت نهم تاکید کرد: سیاست خارجی دولت نهم فعال، تهاجمی، نرم‌افزارانه و دیپلماتیک و حرکت از جایگاه متهم به جایگاه مدعی بود.
وزیر خارجه کشورمان در ادامه سخنان خود با اشاره به اینکه رویکردهایی که در گذشته تلاش می‌شد طی آن غرب حقوق ما را در فضایی مبتنی بر هم‌نوایی و همراهی پذیرا باشد، پاسخ نداده، خاطر نشان کرد: غرب تصور می‌کرد ایران ناگزیر از تبعیت و همراهی است و به عبارت دیگر گمان می‌کرد مصداق این شعر است: که گر یار ناز کند، تو نیاز کن. متکی با اشاره به اینکه غرب معتقد است همه جهان باید پذیرای لیبرال دموکراسی باشند، افزود: علیرغم رویکردهای مبتنی بر تعامل و همراهی که از سوی ایران در دوره گذشته اتخاذ شد بهانه‌های اصلی که غرب علیه ما مطرح می‌کرد هیچ کدام از بین نرفته و در جای خود باقی است. وی با تاکید بر اینکه عدالت بایستی اساس تعامل ما با دیگران باشد، تصریح کرد: اعتمادسازی حتما امر درستی است اما باید دو سویه باشد و هر چند حقوق بشر کاملا درست است اما نقدهای جدی ما در بحث حقوق بشر باید در نظر گرفته شود.
سهم ایران از خزر منوچهر متکی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه بالاخره سهم ایران از دریای خزر چقدر است، گفت: انقلاب اسلامی آثار قراردادهای ناعادلانه گذشته را از بین برد. امروز ما یکی از ۵ کشور ساحلی دریای خزر هستیم و حق قانونی و قطعی خود را از این دریا خواهیم داشت. وی افزود: بحث تعیین حدود، تقسیم دریا نیست بلکه حدود بهره‌برداری از منابع عمق بستر است که عمدتا شامل انرژی است. اجازه دهید تا پایان مذاکرات از عدد و رقم سخن نگویم؛ ما نگاه دوره قاجار و پهلوی را در خصوص دریای خزر کنار گذاشته‌ایم.
باغ قلهکمنوچهر متکی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه ماجرای باغ قلهک به کجا رسیده است، گفت: درباره باغ قلهک شکایتی در قوه قضائیه مطرح شده است که هم اکنون در دست بررسی است و هر چه در این خصوص قوه قضائیه تصمیم بگیرد برای ما محترم است. مذاکره با آمریکا درباره عراق وزیر امور خارجه به سئوالات دانشجویان در خصوص عملکرد دستگاه دیپلماسی در عرصه بین الملل پاسخ داد و گفت: قصد ما در مذاکره با آمریکا درباره عراق، برقراری روابط دو جانبه نیست که در چارچوب تناقض‌های ایدئولوژیکی قرار بگیرد. متکی که به سئوالی مبنی بر مذاکره با آمریکا در مورد امنیت عراق پاسخ می‌داد، افزود: یکی از کارکردهای ایدئولوژی، حفظ منافع ملی است و این دو موضوع با هم در تعارض نیستند.
در مذاکره با آمریکا قصد ما برقراری روابط دو جانبه نیست که این مسئله در چارچوب تناقض‌های ایدئولوژیکی قرار داشته باشد بلکه هر چند ما با آمریکا قطع رابطه کرده‌ایم اما این مسئله مانع گفتگوی ما در موضوع امنیت عراق نیست. متکی در توضیح این مطلب افزود: مذاکره با امریکا هم در موضوع منافع ملی و هم ایدئولوژی اهمیت دارد. ثبات یک کشور همسایه بر ثبات در کشور ما هم اثر می‌گذارد بنابراین اگر ما به ثبات عراق کمک کنیم، به ثبات کشور خودمان کمک کرده‌ایم.
وزیر خارجه یادآور شد: آمریکایی‌ها ادعای بازگشت دموکراسی را به عراق داشتند اما سیاست‌های آنان در ۶ سال گذشته درست نبود و نتیجه آن شد که صد‌ها هزار نفر از مردم این کشور بعد از سقوط صدام کشته شدند. روابط ایران و مصروی در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه چرا برقراری رابطه با کشور اسلامی و با اهمیتی مانند مصر فدای نام یک خیابان می‌شود، گفت: مسئله ایران و مصر مسئله نام این خیابان نیست، مردم مصر از مدت‌ها پیش به مسئولین ما پیام می‌دادند که خواهان رابطه با ایران هستیم. رئیس‌جمهور برای فراهم کردن بستر این رابطه اعلام کرد و ما آمادگی داریم هر زمانی که مصر اعلام کند روابطمان را با آن‌ها از سر بگیریم، اکنون مصری‌ها هستند که باید زمان آغاز رابطه را اعلام کنند. وی تصریح کرد: بحث ایران و مصر به نام یک خیابان ارتباط ندارد و این یک موضوع پایان یافته است.
متکی با اشاره به ادعای کشورهای غربی در مورد مبارزه با تروریست گفت: ما هم با تروریست مخالفیم و آنرا محکوم می‌کنیم، ما کسانی را که در قالب تروریست دولتی فعالیت می‌کنند و دولت‌هایی را که امکانات در اختیار آن‌ها می‌گذارند را نیز محکوم می‌کنیم. مذاکره با رژیم صهیونیستی؟ متکی در ادامه در پاسخ به سوال دانشجویی مبنی بر اینکه آیا می‌توان با رژیم صهیونیستی نیز مذاکره کرد، با تاکید بر اینکه ما اصلا این رژیم را مشروع نمی‌دانیم، گفت: ما همه ساله در سازمان ملل متحد در هنگام مطرح شدن بحث اعتبارنامه‌ها نسبت به اعتبارنامه رژیم صهیونیستی حق تحفظ (حق شرط) اعلام می‌کنیم. وی با اشاره به اینکه فلسفه وجودی که در زمان جان اف کندی رئیس جمهور اسبق آمریکا برای تاسیس این رژیم مطرح شد، مردم بدون سرزمین و سرزمین بدون مردم بود، خاطرنشان کرد: این در حالی است که هر دو سوی این معادله کاملا غلط است چراکه نه سرزمین فلسطین بدون مردم بود و نه یهودی‌ها بدون سرزمین، بلکه همه آن‌ها شهروندان اروپایی بودند.
وزیر امورخارجه کشورمان با اشاره به مطرح شدن سوالاتی از سوی رئیس جمهور در خصوص ماهیت رژیم صهیونیستی تاکید کرد: سوالات رئیس جمهور کاملا روشن است چراکه اگر این جنایت توسط یک کشور اروپایی اتفاق افتاده و به فرض، جمعیت مورد ادعای آن‌ها کشته شده‌اند چرا مسلمانان در خاورمیانه باید تاوان آن جنایت را بپردازند. کالاهای صهیونیستی در ایران؟ وی در ادامه در پاسخ به اظهارات دانشجویی که از متکی گزارشی در خصوص اقدامات کشور ما در خصوص کالاهای صهونیستی و بخصوص شرکت نستله درخواست کرده بود، اظهار داشت: متاسفانه در حال حاضر جوابی برای این سوال ندارم اما کمیتهای از سوی مجلس، وزارت خارجه و یک نهاد دیگر در این باره تشکیل شده است و دیروز نیز فهرستی از کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی در زمینه شرکت‌های مرتبط با رژیم صهیونیستی دریافت کردیم. متکی افزود: به زودی سخنگوی وزارت خارجه در این باره گزارشی ارائه خواهد کرد.
هرطور با بسته ایران رفتار کنند با بسته‌شان تعامل خواهیم کردوزیرخارجه کشورمان در ادامه نشست خود با دانشجویان دانشگاه شهید بهشتی اعلام کرد: به هر شکلی که ارائه‌کنندگان بسته جدید با بسته پیشنهادی ایران تعامل کنند، با بسته آن‌ها رفتار خواهیم کرد. متکی افزود: آمریکایی‌های مانند خان‌های قدیمی روستایی دست خود را به کمر گذاشته و خود را قوی‌تر و بزرگ‌تر از دیگران احساس می‌کنند. وی با اشاره به انجام سه دور مذاکره با آمریکایی‌ها در خصوص عراق، این مذاکرات را برای عراقی‌ها راضی کننده دانست و گفت: با این وجود آمریکایی‌ها برای فرافکنی مشکلات و ضعف‌های خود در عراق نیاز به تبلیغات علیه ایران دارند.
وزیر امور خارجه کشورمان تصریح کرد: بعد از شکست نومحافظه کاران در انتخابات آمریکا، دولتمردان این کشور در عرصه سیاست خارجی با مشکل تصمیم سازی روبرو هستند. وزیر خارجه کشورمان در پاسخ به سوال دانشجوی دیگر مبنی بر اینکه بسته پیشنهادی ایران به دنیا چیست و چه معنایی دارد، گفت: بسته به معنای پکیج و مجموعه‌ای از مسائل است و در مسائل بین‌المللی کسانی که موضوعی را از ابعاد مختلف بررسی می‌کنند حاصل بررسی‌‌هایشان در قالب یک بسته مطرح می‌شود. متکی با بیان اینکه این کلمه در سابق دیپلماسی کشور ما طی چند سال اخیر مطرح شده که اولین آن در سال ۲۰۰۵، مورد دوم در سال ۲۰۰۶ و نهایت آخرین مورد در سال ۲۰۰۸ است، افزود: در موضوع بسته اول که در سال ۸۴ از سوی غربی‌ها به ایران پیشنهاد شد همان جا رد شد و دلیلش هم این بود که به هیچ وجه به موضوع هسته‌ای ایران از زاویه منافع ما نگاه نکرده بود. وزیر خارجه تصریح کرد: بسته دوم که در سال ۲۰۰۶ به ما داده شد به اینکه ایران چگونه میتواند سوخت هسته‌ای داشته باشد، اشاره شده بود اما اولا در حوزه ایجابی حقوق ما روشن نبود و دوما در حوزه سلبی مواردی مطرح شده بود که قابل پذیرش نبود.
متکی با اشاره به اینکه برخورد ما با بسته دوم متفاوت با برخورد با بسته اول بود، تصریح کرد: در ازای این بسته دوم ما نیز متقابلا بسته‌ای که هم در آن پاسخگویی وجود داشت و هم راهگشایی، به طرف مقابل ارائه کردیم اما پاسخی به ما داده نشد. تا چندی قبل که خودمان به تکاپو افتادیم و فکر کردیم که بحث‌های مربوط به موضوع هسته‌ای، بحران‌های منطقه‌ای و مسائل مرتبط با اقتصاد چارچوبی را به عنوان یک بسته به عنوان ملاحظات و نظرات به کشورهای غربی ارائه کنیم.
وی با بیان اینکه هدف ما از ارائه این بسته مطرح کردن نوع نگاه‌مان نسبت به مسائل مختلف و تاکید بر اراده ما برای یک همکاری سازنده بود، خاطرنشان کرد: در عین حال می‌خواستیم با ارائه این بسته، کشورهایی که در بن بست قطعنامه‌ها و غیره گیر کرده بودند را به نوعی از این بن‌بست خلاص کنیم. وزیرخارجه کشورمان با اشاره به اینکه در ازای ارائه بسته از سوی کشور ما آن‌ها نیز متقابلا گفتند که بسته جدیدی را برای ارائه به ایران آماده می‌کنیم، افزود: در حال حاضر نمی‌توان در مورد پاسخی که به بسته آن‌ها خواهیم داد، نظریه ارائه کنیم اما دو نکته قابل ذکر در این زمینه آن است که اولا ما به شکلی که آن‌ها با بسته پیشنهادی ایران تعامل کنند با بسته آن‌ها تعامل خواهیم کرد. ضمن اینکه ممکن است در دو بسته زمینه‌ها و مرزهای مشترکی موجود باشد که این خود میتواند خالق یک طرح، ابتکار و یا بسته جدید باشد.
تحریم هامتکی در پاسخ به پرسش دیگری درباره ارتباط تحریم‌ها با تورم در کشور گفت: تحریم ادبیات سال ۱۹۶۰ تا ۱۹۷۰ است اما در مناسبات امروز دنیا، تحریم نقش آفرینی‌های گذشته را ندارد. وی تاکید کرد: ما هرگز به دنبال تحریم نبوده‌ایم و تلاش داریم هیچ قطعنامهای علیه کشورمان به تصویب نرسد اما اگر دشمن گمان می‌کند که به واسطه همین لولو میتواند ما را به تسلیم وا دارد خیالشان را تخت کرده‌ایم که این گونه نیست. وزیر خارجه کشورمان با اشاره به اینکه تحریم‌ها در مورد کشوری که ۱۵ همسایه داشته و هر روز قراردادهای ۱۰ میلیاردی امضا می‌کند زیاد تاثیر ندارد، خاطرنشان کرد: در بخش تحریم‌ها، طراحی‌ها و برنامه‌ریزی‌هایی در کشور صورت گرفته است. ضمن اینکه امروز شرایط اقتصاد جهانی به هم ریخته و آن اقتصادی که با حرکت یک ناو آمریکایی از یک سمت به سمت دیگر به طور کامل متحول می‌شد، تغییر یافته است.
متکی افزود: وقتی غربی‌ها دیدند که تحریم‌ها تاثیر زیادی در موضع گیری ایران ندارد، اعلام کردند که ایران پولشویی می‌کند چراکه شاهد بودند ما یک اقتصاد ۱۲۰ میلیارد دلاری را اداره می‌کنیم که هر چند کار آسانی نیست اما به لطف خدا توانسته‌ایم به خوبی به پیش برویم. وی با تاکید بر اینکه که تحریم، کمترین اتصال را با مشکلات که ما با آن مواجهیم دارد، افزود: البته باید در داخل کشور مدبرانه عمل کرده و تورم را مدیریت کنیم. ایران و لبنانوی در پاسخ به به سوال دیگری در خصوص وقایع لبنان و همچنین ارتباط کشورمان با حزب الله لبنان گفت: در ۱۹ ماهی که اختلافات در لبنان ساری و جاری بود تلاش‌های صورت گرفت تا مشکلات لبنان حل شود اما در این میان هر کشوری اعم از فرانسه، آمریکا، عربستان صعودی، اتحادیه عرب و ایران از ظن خود این مسئله را نگاه می‌کرد. وزیر خارجه کشورمان با اشاره به اینکه ما از ابتدا ۲ شعار را در بحث لبنان مطرح کردیم، تصریح کرد: دو شعار ما این بود که اولا راه حل نهایی لبنان آن است که گروهای لبنانی روی آن اتفاق می‌کنند و دوما کسانی از بیرون تصور نکنند که باید به جای لبنانی‌ها تصمیم بگیرند اما این افراد می‌توانند برای نزدیک شدن گروههای لبنانی به یکدیگر تلاش کنند که سیاست ما هم همان بود.
متکی با اشاره به اینکه بحث ما در خصوص اتفاق نظر گروههای لبنانی بر روی یک راه حل نهایی در دوحه محقق شد، افزود: مواضع ما اصولیترین، عادلانه‌ترین و غیرمداخله جویانه‌ترین موضع بود. وی در پایان این قسمت از سخنان خود با تاکید بر اینکه ما در لبنان و عراق دخالت نکرده، بلکه روند ثبات سازی را دنبال می‌کنیم، افزود: فردا یکشنبه در کنار کشورهای عربی، هیئتی از ایران در مراسم تحلیف ریاست جمهوری لبنان شرکت خواهد کرد. شایعه برکناریوی در پاسخ به سوال دانشجوی دیگری در مورد شایعه برکناری خود از دولت نهم گفت: من تاکنون چنین خبری را نشنیدم. لیبی و امام موسی صدرمنوچهر متکی در مورد برقراری رابطه با کشور لیبی علیرغم دستور صریح امام مبنی بر اینکه تا زمان مشخص نشدن سرنوشت امام موسی صدر با کشور لیبی رابطه برقرار نمی‌کنیم، گفت: توضیح و کمک برای روشن شدن سرنوشت امام موسی صدر برای ما خیلی مهم است.
ما در ملاقات با مسئولین لیبی این مسئله را همیشه به آن‌ها یادآور می‌شویم البته در زمان حضرت امام ما روابط گسترده‌ای با لیبی داشتیم و اکنون این روابط به سطح پایین‌تری کاهش یافته است. شورای راهبردیمتکی با اشاره به تشکیل شوراهای راهبردی و کاربردی در وزارتخارجه یادآور شد در برنامه‌ای که من برای کسب رای اعتماد از مجلس ارایه کردم یکی تشکیل شورای راهبردی متشکل از مدیران برجسته وزارت خارجه بود. ما همچنین برای اولین بار شورای مدیران کل وزارت خارجه را تشکیل دادیم که به مرور به آخرین تحولات در این شورا موضوعات را به بحث می‌گذارند و هر اداره کل برنامه عملی خود را مطرح می‌کنند.
وی تصریح کرد: سیاست خارجی بحث حساسی است اما ممکن است وزارت خارجه در مورد یک موضوع نظری متفاوت از رئیس جمهور داشته باشد اما موضع‌گیری سیاست خارجی حاصل تصمیم‌سازی مجموعه نظام است. وزیر امور خارجه یادآور شد: برخی فکر می‌کنند ما یک بحث تندی را در جهان راه انداخته‌ایم که منطق بر آن حاکم نیست و بحث کار‌شناسی روی آن صورت نگرفته است در حالی که این بحث‌ها شنوندگان و مخاطبین ما را در عرصه جهانی بیشتر کرده است. الان حتی مخالفین ما هم می‌گویند که باید حرف‌های ایران را بشنویم.