حورا صدر، مدیر مؤسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر پیش از ظهر امروز هشتم اردیبهشت ۱۳۹۷ با آیت‌الله سیدمحمد جواد علوی بروجردی، نوه آیت‌الله العظمی بروجردی(ره) و مدیر مدرسه خان دیدار و گفت‌وگو کرد. در این دیدار که در بیت مرحوم آیت‌الله بروجردی برگزار شد یک دوره از مجموعه 12 جلدی «گام به گام با امام» به مؤسسه آیت‌الله بروجردی اهدا شد.
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی مؤسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر، حورا صدر در این دیدار توضیح مختصری درباره چگونگی ترجمه و انتشار مجموعه «
گام به گام با امام» ارائه داد و طلاب حوزه را یکی از گروه مخاطبان اصلی این مجموعه معرفی کرد. آیت‌الله علوی بروجردی نیز در این دیدار به نقش امام موسی صدر در عزت بخشی به هویت شیعه اشاره کرد و همچنین مجموعه 12 جلدی «گام به گام با امام» را غنیمتی مهم برای فارسی‌زبان‌ها دانست. مشروح سخنان آیت الله علوی بروجردی را در ادامه می‌خوانید.
حوزه به تربیت چهره‌هایی مانند امام موسی صدر نیاز دارد
مجموعه مهم «گام به گام با امام» غنیمت بسیار مهمی برای فارسی‌زبان‌هاست. مخاطبان عرب که پیشتر این مجموعه را در اختیار داشتند. عمده مخاطبان این مجموعه روحانیون و طلاب حوزه‌های علمیه هستند. طلاب به ویژه باید از این کتاب بسیار بیاموزند. حوزه به تربیت چهره‌هایی مانند امام موسی صدر نیاز بسیار دارد، بنابراین باید «گام به گام با امام» به یکی از منابع اصلی مطالعاتی طلاب تبدیل شود.
ما این آمادگی را داریم تا در کتابخانه آیت‌الله بروجردی جلساتی را مرتبط با این کتاب و شخصیت امام صدر برگزار کنیم تا ان‌شالله شناخت شخصیت‌های امروز حوزوی نسبت به منظومه فکری امام صدر بیشتر شود. کتابخانه آیت‌الله بروجردی سه سالن مجزا دارد: سالنی ویژه محققان، سالنی ویژه بانوان و سالن عمومی و در همه این سالن‌ها باید یک دوره از «گام به گام» وجود داشته باشد.
اخلاص آیت‌الله سیدصدرالدین صدر او را ماندگار کردمرحوم آیت‌الله سیدصدرالدین صدر ارتباط تنگاتنگی با آیت‌الله بروجردی داشت. با پدر من (داماد آیت‌الله بروجردی) نیز بسیار نزدیک بود. ما وابسته و وامدار بیت آیت‌الله صدر هستیم. مرحوم آیت‌الله بروجردی به آیت‌الله صدرالدین صدر ارادت ویژه داشت و آقای صدر هم هرچه داشت در راه آقای بروجردی ریخت و همین اخلاص‌ها حوزه علمیه قم را زنده نگه داشت. مرحوم آیت‌الله صدر در جای مرحوم آیت‌الله شیخ عبدالکریم حائری نماز می‌خواند، اما خود اصرار کرد که آیت‌الله بروجردی در آن مکان نماز بخوانند. این هنر شیعه بود و آیت‌الله سیدصدرالدین صدر را ماندگار کرد.
در زمانی که مرحوم شیخ عبدالکریم حائری به رحمت خدا می‌رود، رضا خان حکومت می‌کرد و حوزه علمیه در فشار بود. در آن زمان آیت‌الله سیدابوالحسن صدر مرجع عراق بود و از حوزه قم حمایت می‌کرد و اجازه صرف وجوهات را می‌داد. پس از رفتن رضاخان حوزه شلوغ شد و تعداد طلاب به بیش از هزار نفر رسید. عده‌ای شیطنت کردند و باعث شدند تا آیت‌الله ابوالحسن صدر اجازه‌اش را پس بگیرد. همین نکته باعث شد تا پرداخت شهریه‌ها با مشکل مواجه شود. آیات عظام سیدصدرالدین صدر، محمدتقی خوانساری و محمدحجت کوه‌کمره‌ای جلسه‌ای تشکیل دادند. در آن جلسه آیت‌الله صدر گفتند ما باید کسی هم‌سنگ آیت‌الله سیدابوالحسن صدر را به قم بیاوریم که تنها آیت‌الله بروجردی این مقام را دارد.
آقای حجت گفتند که من را جمعی از ترک‌ها حفظ خواهند کرد، اما آمدن آقای بروجردی باعث می‌شود تا شما (یعنی آقای صدر و آقای خوانساری) ساقط شوید. آیت‌الله سیدصدرالدین صدر در جواب می‌گوید که آقا من می‌خواهم حوزه امام زمان حفظ شود چه اهمیتی دارد که من ساقط شوم؟ آقای بروجردی هم تا چند سال پس از این دعوت به دلیل احترام به این مراجع عظام به قم نمی‌آمد. متاسفانه اکنون در قم اهمیت و نقش آیت‌الله سیدصدرالدین صدر چندان مشخص نیست و شما در مؤسسه امام موسی صدر باید روی این موضوع کار کنید. نسل جدید نمی‌دانند که امام موسی صدر چه ریشه‌ای دارد. در اصل درخشش ایشان حاصل یک عمر تجربه این بیت رفیع است.
شیعه وامدار و مدیون خاندان صدر است و من امیدوارم که ما قدردان نعمت خاندان صدر باشیم. متاسفم که ارتباط بین بیوت مراجع ادامه پیدا نکرد. به قول مولوی «مادح خورشید مداح خداست» یعنی ما اگر از خاندان صدر و امام موسی صدر تعریف می‌کنیم، در اصل از خودمان هم تعریف کرده‌ایم، چرا که اینقدر درک داشته‌ایم که امام صدر را بفهمیم.
امام موسی صدر برای هویت بخشی به شیعیان بسیار تلاش میکردزحمات و تلاش‌های مؤسسه امام موسی صدر نتایج خوبی به همراه داشته است. ما هرچه تلاش کردیم تا به دیگران بفهمانیم که در آن دوران چه بر سر امام موسی صدر آوردند، کسی باور نمی‌کرد، اما حرف‌هایی که اخیرا درباره ایشان از سوی معاندین ایرانی‌اش مطرح شد، اصل جریان را مطرح کرد. شخصیت مظلوم امام صدر این‌گونه جلوه‌گری می‌کند.
اگر بخواهیم 10 الگو از روحانیت شیعه را در سطح عام، نام ببریم قطعا یکی از آنها امام موسی صدر است. جنبش حزب‌الله لبنان و قدرتی که امروزه دارد به دلیل هویت‌شناسی شیعه بود که امام صدر آن را به انجام رساند. امیدوارم ایشان اکنون در قید حیات باشند که حیات این مردان بزرگ هر لحظه‌اش بسیار قیمت دارد.
حضور امام موسی صدر در لبنان بسیار قوی بود. کسانی که در آن دوران با قذافی بودند به اسم مبارزه با اسرائیل تمام تلاش خود را روی طرفداری از فلسطین به خرج می‌دادند. امام صدر هرچند که از فلسطین جانبداری می‌کند، اما اساس کار خود را روی هویت‌شناسی شیعه می‌گذارد. اکنون مشخص شده که شیعه چیست؟ در هیچ‌کدام از دوره‌های تاریخی لبنان، شیعه وضعیت فعلی را نداشته است. امام صدر مسئله اولش شیعه بود. همه ما شاهد بودیم که او با چه جان کندنی افراد و سرمایه را از ایران، آفریقا و دیگر کشورها به لبنان می‌کشاند تا بتواند کارهای عمرانی خود را به سرانجام برساند.
راهی که مرحوم علامه شرف‌الدین در مدرسه‌سازی برای شیعیان در لبنان شروع کرد، امام صدر آن را به اوج رساند و با این کار فرزندان شیعیان توانستند در مدارس اوج یابند.
هنر آیت الله بروجردی و امام صدر در تقریب و حفظ وحدت ادیان استنظر جامع و جهان‌بینی امام موسی صدر برای کشیش‌ها و مسیحیان لبنان هم جلوه‌گری داشت. او به مسیحیان می‌گفت که همه به نام خدا زندگی می‌کنند و همه دین ابراهیمی دارند. امام صدر با همین تفکرات وحدتی در لبنان و حتی در میان کشورهای مسلمان برقرار کرده بود که کار برخی از آقایان باعث برهم خوردن آن وحدت شد.
همه ما می‌دانستیم که هواپیماهای دربستی که از بیروت به بنغازی می‌روند، تجهیزات و سلاح به لبنان می‌آوردند که البته برای مقابله با اسرائیل نبود. بلکه آن تجهیزات و سلاح علیه امام موسی صدر و شیعه به کار می‌رفت و باعث نابودی وحدت می‌شد.
روش امام موسی صدر در وحدت شیعه و سنی و مسیحی‌ها بسیار فوق‌العاده بود. مرحوم آیت‌الله بروجردی نیز هنرش این بود که شخصی مانند حسن البنا را عضو مجلس تقریب کرد.
روش امام موسی صدر آنقدر عالی بود که امروزه بعد از گذشت 40 سال از جمهوری اسلامی باید با چراغ به دنبال ایشان بگردیم. هویتی که امام صدر به شیعیان داد در کنار محبوبیتی بود که خود در میان سران عرب داشت. سران عرب در آن دوران از شیعه خوششان نمی‌آمد. امام صدر با رفاقتی که با همه سران عرب داشت، این وضعیت را تغییر داد. جمال عبدالناصر که شیعه را به حساب نمی‌آورد، چه برسد به روحانیت شیعی، پس از یک سخنرانی امام صدر، با او ارتباط دیگری پیدا می‌کند. این عظمت شیعه است و باید اینها را در این دوره که در آتش اختلاف می‌سوزیم، برجسته کرد.
سیاست امام صدر را برای حل اختلافات میان امت اسلامی به کار ببریمدیگران باعث اختلافات امروز در میان امت اسلامی شده‌اند. همه مراجع امور اختلافی خود با دیگران را از طریق سیاستمداری حل می‌کردند. با جنگ و جدل نمی‌توان اهداف را به پیش برد. باید در مقابل ابرقدرت‌ها نیز با سیاست عمل کرد. اوج سیاستمداری بر اساس اصول شیعی در سیره امام موسی صدر است. بجز سیاست در روش طلبگی نیز امام صدر باید الگوی ما باشد.
امام صدر پدر شیعیان لبنان بود، همان‌گونه که مرجعیت همیشه پدر بوده است. مرحوم آیت‌الله بروجردی همیشه این تعبیر را به کار می‌برد که نسبت روحانیت به مردم مثل نسبت آب به ماهی است. ما بدون مردم ماهیت نداریم. این نگاه در شخصیت امام موسی صدر بروز یافته است.
زحمتی که شما در مؤسسه امام موسی صدر برای احیای نام ایشان می‌کشید، عبادت است و امری شخصی نیست. این کار شما در اصل به اعتلای نام شیعه و میراث‌داران شیعه کمک می‌کند.
نسبت به امام صدر بسیار جفا شدنسبت به امام موسی صدر بسیار جفا شده است. ما در همان ابتدای امر که ربودن اتفاق افتاد، کارهای بسیاری می‌توانستیم انجام دهیم که ندادیم. متاسفانه اقدام مناسبی برای آزادی ایشان انجام نشد. از بخت بد بلافاصله پس از انقلاب جنگ تحمیلی شروع شد و کشور نیازهای تسلیحاتی داشت. مردم لبنان این شرف را داشتند که نگذارند قذافی پایش را به لبنان بگذارد. یاسر عرفات تلاش بسیاری کرد تا قذافی به لبنان برود، اما نشد. حتی یاسر عرفات هم در این زمینه بسیار تلاش کرد.
همه ما می‌دانیم که امام صدر عمرش را گذاشت تا لبنان را بسازد و شیعه در این کشور تبدیل به جمعیتی قابل اعتنا شود. جمعیتی که در سیاست کشور و منظقه تاثیرگذار باشند. وضعیت امروز شیعه در لبنان که عربستان هم ناچار است آنها را به حساب بیاورد، میراث عملی امام موسی صدر و تلاش‌های او برای اعتلای هویت شیعی است. خداوند وقتی بخواهد کسی را بزرگ کند، هیچ‌کس نمی‌تواند در مقابل امر خدا بایستد. همه کسانی که امام صدر را آزار و اذیت کردند همه زمین خوردند و خداوند به نام امام موسی صدر عزت داد.