به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی مؤسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر، 19 فروردین سالروز شهادت آیت‌الله سیدمحمدباقر صدر و خواهرش بنت‌الهدی صدر به دست رژیم بعث عراق است. 

آیت‌الله سید محمدباقر صدر از علمای برجسته خاندان صدر است که تاثیر مهمی بر بسیاری از اندیشمندان پس از خود گذاشته است و بیشتر کتاب‌های او در قالب منابع مطالعاتی حوزه‌های مختلف تفکر اسلامی در حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌ها مطالعه و بررسی می‌شود. 

به مناسبت سی‌وهشتمین سالگرد شهادت آیت الله صدر و خواهرش مروری کوتاه بر زندگی و آثار این دو عالم و نویسنده تاثیرگذار خواهیم داشت.

سیدمحمدباقر صدر در سال 1313 شمسی در کاظمین به‌دنیا آمد. نخستین استادش در دروس حوزوی برادرش سیداسماعیل صدر بود که نزد او «منطق مظفر» و «معالم الاصول» را آموخت. صدرا بادکوبه‌ای و سیدمحمد روحانی دیگر اساتید دوره سطح او هستند. پس از آن در دروس خارج فقه آیت‌الله العظمی سیدابوالقاسم خوئی و شیخ محمدرضا آل‌یاسین شرکت کرد.

آیت‌الله صدر از سن 20 سالگی به تدریس پرداخت و چند سال بعد از آن نیز (تا پیش از 30 سالگی) تدریس دروس خارج اصول و خارج فقه را آغاز کرد. آیات سیدمحمدباقر حکیم، سیدکمال حیدری، سیدمحمود هاشمی شاهرودی، محمدباقر ایروانی، سیدمحمد غروی و... از جمله شاگردان آیت‌الله صدر هستند.

مشهورترین تالیفات شهید آیت‌الله محمدباقر صدر آثاری چون «فلسفتنا» و «اقتصادنا» هستند، اما شاید مهم‌ترین تالیف او کتاب «الاسلام یقود الحیات» یا «اسلام راهبر زندگی» باشد که سه بخش مهم از این کتاب به عنوان مقدمه‌ای بر قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در نظر گرفته شد.

درباره سبب نگارش «الاسلام یقود الحیات» نوشته‌اند که در منظومه فکری شهید صدر، وجود دولت ضرورتی اجتماعی و مبتنی بر فطرت انسان است. او بر پایه این مبنا، وجود حکومت اسلامی را نیز امری ضروری دانسته و نوشته است که دولت اسلامی صرفا یک ضرورت دینی نیست، بلکه ضرورت تمدن بشری است، زیرا تنها راهی است که باعث شکوفایی استعدادهای انسان می‌شود. به همین سبب او از همان آغاز از حرکت انقلابی امام خمینی حمایت کرد و بعد از پیروزی انقلاب کتاب 6 جلدی «الاسلام یقود الحیات» را برای راهنمایی انقلابیون در راه تشکیل دولت نوشت.

کتاب‌های شهید آیت‌الله صدر به همت پژوهشگاه علمی تخصصی شهید صدر (انتشارات دارالصدر) در ایران منتشر می‌شوند. این انتشارات ترجمه فارسی آثار را نیز عرضه می‌کند. «موسوعة الامام شهید السید محمد باقر صدر» در 21 مجلد، «مدرسةالاسلامیه» در 10 مجلد و همچنین 9 جلد از مجموعه آثار فارسی، از جمله کتاب‌هایی هستند که تاکنون منتشر شده است. 

«فلسفه ما»، «گفتارهای بنیادین» و «فدک در تاریخ، پژوهشی درباره ولایت و پژوهشی درباره امام مهدی علیه‌السلام» با ترجمه سیدابوالقاسم حسینی (ژرفا)، «اقصاد ما» با ترجمه محمدمهدی برهانی و سیدابوالقاسم حسینی (ژرفا)، «پژوهش‌های قرآنی» با ترجمه سیدجلال میرآقایی، «امامان اهل بیت؛ مرزبانان حریم اسلام» با ترجمه رضا ناظمیان و حسام حاج مومن، «بارقه‌ها» با ترجمه سیدامید موذنی و «اسلام راهبر زندگی، مکتب اسلام و رسالت» با ترجمه سیدمهدی زندیه، عناوین برخی از کتاب‌های فارسی منتشر شده از آثار شهید صدر است.

بنت الهدی صدر در سال 1316 شمسی در کاظمین به دنیا آمد. او در سن 11 سالگی به همراه برادران خود سیداسماعیل و سیدمحمدباقر برای کسب علم به نجف اشرف مهاجرت کرد و در زمینه‌های فقه، حدیث، اخلاق و تفسیر به تحصیل پرداخت و به درجه اجتهاد رسید. مهم‌ترین استاد او در نجف برادرش، آیت‌الله سیدمحمدباقر صدر بود.

بنت‌الهدی صدر پس از پایان تحصیلات برای احیاء فرهنگ غنی اسلامی به تربیت دختران و زنان مسلمان مشغول شد و مدیریت مدارسی به نام الزهرا را در شهرهای بغداد و کاظمین بر عهده گرفت و با برگزاری جلسات فکری و مذهبی مختلف به تهیه مقالات و ایراد سخنرانی در زمینه‌های گوناگون اسلامی پرداخت.

بسیاری از پژوهشگران بر این عقیده‌اند که او نخستین بانوی شیعه بود که برای تربیت زنان و دختران عراقی وارد عرصه داستان‌نویسی شد. داستان‌ها و مقالات بنت الهدی در راستای احقاق حقوق زن مسلمان و شیعه جدال‌های بسیاری برانگیخت و در کمترین حالت باعث شد تا مردانی که حقوق دختران و همسران خود را تضییع می‌کردند، دیگر نتوانند رفتار استبدادی خود را به اسلام نسبت دهند. او مانند دیگر مشاهیر خاندان صدر به مشکلات جهان اسلام (و نه صرفا محل زندگی خود) توجه داشت. به طور مثال شخصیت محوری داستان «آخرین هدیه» زنی است که همسرش در جنگ کرامه به دست صهیونیست‌ها شهید شده است.

بنت‌الهدی صدر تحقیقات بسیاری نیز درباره مهم‌ترین زنان تاریخ تشیع داشت و «زن در زندگی پیامبر اکرم(ص)» مهم‌ترین اثر پژوهشی‌ اوست. زندگی عملی او نیز مانند حضرت زینب کبری (س) بود. پس از دستگیری برادر و استادش آیت‌الله سیدمحمدباقر صدر، بنت الهدی فعالیت‌های علنی شدیدی را بر علیه رژیم بعث عراق آغاز کرد که منجر به دستگیری‌اش شد.

ترجمه فارسی مجموعه آثار داستانی بنت الهدی صدر در ایران به همت انتشارات موسسه امام موسی صدر منتشر شده که «تولد دوباره»، «دیدار در بیمارستان»، «دو زن و یک مرد»، «آخرین هدیه»، «نبرد با زندگی»، «در جست‌وجوی حقیقت» و «دیدار عروس» عناوین این مجموعه است. این انتشارات همچنین سفرنامه «بر بلندی‌های مکه» و مجموعه مقالات «جایگاه زن در اسلام» را از او منتشر کرده است.

برای آشنایی با آثار بنت‌الهدی صدر اینجا را کلیک کنید.