به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی مؤسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر، حمید قزوینی پژوهشگر تاریخ شفاهی در صفحه دوم روزنامه ایران مورخ دوشنبه 16 بهمن 1396 درباره ضرورت گفت‌وگوی ملی و بهره‌گیری از روش امام موسی صدر در گفت‌وگو، نوشت. متن این یادداشت را در ادامه می خوانید.

«اینکه چهره‌های شاخص دو جریان سیاسی کشور از ضرورت گفت‌وگو سخن می‌گویند، به این معنی است که اصل گفت‌وگوی ملی مورد پذیرش قرار گرفته و همه روی آن اتفاق نظر دارند. باوجود این پذیرش، گفت‌وگو هنوز در مرحله حرف و سخن باقی مانده و گام عملی برای آن برداشته نشده است.

در این شرایط، نقطه عطف برای تحقق یا وقوع گفت‌وگو، شجاعت است. به این معنی که شخصیت‌های قائل به ضرورت گفت‌وگو، باید خطر یا ریسک پیشگامی برای آن را بپذیرند. این چهره‌ها که هرکدام به نوبه خود از مقبولیت، شأن و جایگاه سیاسی و اجتماعی برخوردارند، باید مستقیم و بی واسطه به سراغ کسانی بروند که گفت‌وگو با آنان را ضروری می‌دانند. در سطحی دیگر این دعوت می‌تواند حزبی هم باشد. به این معنی که یک حزب از یک جریان سیاسی، حزبی دیگر از جریانی دیگر را به گفت‌وگو فرا بخواند.

بنابراین، آنچه اکنون به آن نیاز نداریم، سخن گفتن درباره ضرورت گفت‌وگو است. امروز حوزه اجتماعی و سیاسی ما از این مرحله عبور کرده است. امروز نیازمند کسانی هستیم که آمادگی پرداخت هزینه برای این امر را داشته باشند. به این معنی که به صورت عملی گام بردارند و سراغ مخاطبان خود بروند. هزینه احتمالی این اقدام شاید این باشد که مخاطب، از گفت‌وگو خودداری کند یا دعوت برای گفت‌وگو را رد کند. این امر نه تنها هیچ اشکالی ندارد، بلکه باعث می‌شود جامعه و افکار عمومی به صورت واقعی و عملی دریابد که چه کسانی حاضر به گفت‌وگو نیستند. بیان یک مثال، اهمیت شجاعت در این مرحله را روشن می‌کند.

هنگامی که لبنان در اوج اختلافات و جنگ‌های داخلی گروه‌ها و طوایف مختلف با یکدیگر به سر می‌برد، این امام موسی صدر بود که برای گفت‌وگو پیشگام شد و اساساً گفت‌وگو را در لبنان راه انداخت. او منتظر عادی شدن شرایط نماند یا منتظر نماند که اصل گفت‌وگو مورد پذیرش قرار بگیرد و درباره آن به صورت رسانه‌ای گمانه‌زنی شده و گفت‌وگو شود. بلکه امام موسی، به صورت مستقیم سراغ چهره‌های شاخص جریان‌ها، طوایف و ادیان مختلف می‌رفت و با آنان گفت‌وگو می‌کرد. فرقی نمی‌کرد که این شخصیت، شیعه باشد یا سنی، مسیحی باشد یا دروزی، یا حتی درحال جنگ با گروهی دیگر بوده باشد. شرایط هرچه بود، امام موسی صدر برای گفت‌وگو با او پیشگام می‌شد.

آن تلاش امام موسی صدر سبب شده که اصل گفت‌وگو در لبنان نهادینه شود. به همین دلیل است که باوجود اختلاف‌های سیاسی شدید در این کشور و باوجود ناپایداری طولانی مدت دولت‌ها در لبنان، این کشور سال‌هاست که دیگر جنگی داخلی را تجربه نکرده است.

درس امام موسی صدر برای ما، این است که اولاً، لزومی ندارد منتظر فراهم شدن شرایط گفت‌وگو باشیم. زیرا این امر اساساً گفت‌وگو را بی معنی می‌کند. گفت‌وگو، خود برای بهبود شرایط است، نه اینکه بهبود شرایط پیش نیاز گفت‌وگو باشد. دوماً، او نشان داد که شجاعت، اصلی اساسی برای هر گفت‌وگو در هر زمینه‌ای است. به این معنی که باید به سراغ کسانی برویم که گفت‌وگو با آنان را ضروری می‌دانیم، باید در خانه آنان را به صدا دربیاوریم و بگوییم آمده‌ایم با شما صحبت کنیم. بدترین وضعیت این است که مخاطب ما را به خانه خود راه ندهد، در این صورت این فایده حاصل خواهد شد که جامعه بفهمد چه کسی برای گفت‌وگو آماده نیست.»