امام موسی صدر با هدف انسانسازی به تاسیس نهادهایی برای تربیت کودکان فکر کرد که پس از ربودنش به همت رباب صدر توسعه و ادامه یافت.
به گزارش پایگاه اطلاعرسانی موسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر، مقوله «تربیت» انسانها به ویژه کودکان در منظومه فکری و سیره عملی امام صدر نقشی اساسی دارد.
او در یکی از مقالههای خود با عنوان
«اسلام و خانواده در جامعه پیشرفته» که در همایش «اسلام و تنظیم خانواده» در کشور مغرب ارائه شد، نهادهای خانواده و جامعه را دارای تاثیر متقابل بر هم دانسته و بیان میکند که تربیت کودک با رسالت انسان در زندگی برابری میکند. زیرا فرد از طریق تربیت فرزند خویش، نمونه اى از خود می سازد تا تحقق رسالت را بر عهده گیرد.
اندیشههای امام موسی صدر درباره تربیت کودکان نیز مانند دیگر وجوه منظومه فکریاش به بیان مباحث تئوریک محدود نشده است. امام پس از حضور در لبنان و آغاز فعالیتهای عملیاش برای بهبود وضعیت معیشتی محرومان، توجه به کودکان را نیز در اولویت کارهایش قرار می دهد. امام صدر کودکستانی را در لبنان تاسیس می کند که بعدها توسعه یافته و تبدیل به مدرسه «هدی» شد.
نهادهایی که امام صدر برای ساماندهی به اوضاع محرومان لبنان تاسیس کرد، سنگبنایی برای تشکیل جمعیت موسسات امام موسی صدر در شهر صور شد. این جمعیت غیردولتی، غیرانتفاعی از اوایل دهۀ شصت میلادی خدمات اجتماعی و فرهنگی خود را آغاز کرده است. در سال 1979، یک سال پس از ربودن و ناپدیدسازی اجباری امام صدر، برای مدتی فعالیت این جمعیت متوقف شد، اما بعدها به صورت رسمی با نام «
مؤسسات امام موسی صدر» با مدیریت رباب صدر، خواهر امام موسی صدر، کار خود را ادامه داد.
فعالیتهای این موسسات برای کودکان نیز ویژه و تخصصی است که به بهانه 16 مهر، روز جهانی کودک به تعدادی از آنها در ادامه اشاره میشود:
مهدکودک در سال 1969 میلادی تاسیس شد. این مرکز، آموزش تخصصیِ تربیت دختر و پسرهای سه تا پنج ساله از گروههای مختلف اجتماعی را بر عهده دارد. در این مهد تلاش میکنند استعدادهای کودکان را رشد داده و مهارتها و تواناییهایشان را افزایش دهند. مهدکودک موسسات امام صدر همواره از جدیدترین نوآوریهای علمی، تربیتی و فنی استفاده میکند.
بخش آموزش پایه در سال 1981 تاسیس شد. دانشآموزان دختر مدرسه خیریه «رحاب الزهرا(س)» و باقی دختران دانش آموز قشرهای آسیب پذیر زیر پوشش این آموزشها قرار دارند. هدف این بخش رشد دادن همه ابعاد جسمی، احساسی، عقلی، روانی و اجتماعی دانش آموزان با شیوههای آموزشی نو و هماهنگ با نظام رسمی آموزش در کشور لبنان است. این مرکز همچنین تلاش میکند از فشارهای اجتماعی که دختران از آن رنج میبرند، بکاهد و کمک کند که آنها از حق آموختن و رشد اجتماعی در محیطی اسلامی، آرام و پیشرفته بهره ببرند تا بتوانند در آینده نقشی فعال در جامعه داشته باشند.
بخش آموزش استثنایی در سال 1997 راهاندازی شد و هدف از آن، ارائه برنامههایی ویژه برای کودکان پنج تا 12 سال دختر و پسر است که به آموزشهای ویژه نیاز دارند تا بتوانند بر دشواریها و اختلالهای ذهنی و نابسامانیهای جسمی یا رفتاریشان مسلط شوند. این بخش همچنین خانوادهها را آموزش میدهد و از وضع فرزندانشان آگاه میکند تا این دانش آموزان آینده مستقلی داشته باشند و به حق طبیعی خود در برخورداری از حمایت و آموزش دست یابند.
مرکز مداخله زودهنگام (اسیل) به کودکانی که تا پیش از سه سالگی مراقبت خاص میخواهند، کمک میکند. هدف این مرکز مهیا کردن زمینه برخورداری این کودکان از زندگی شرافتمندانه و کاهش بار سنگین مراقبت خانواده و جامعه از این کودکان است. راهکارش درمان فردی با کمک و مشارکت خانواده کودک است.
سرپرستی از کودکان یتیم موسسات امام موسی صدر همچنین برنامههایی را برای بهبود وضعیت کودکان از سالها پیش در دستور کار خود قرار داده است. سرپرستی از دختران یتیم و رسیدگی به وضعیتهای ویژه اجتماعی یکی از این برنامههاست که از سال 1977 کار خود را آغاز کرده است. هدف این برنامه ایجاد روحیه با نشاط در کودک یتیم است تا رفتاری استوار و توانا برای گذار از گذشته بیابد. این برنامه فراگیر است یعنی همه مراحل زندگی یتیمان تا دانشگاه را دربر میگیرد. هر ساله حدود 400 دختر در این برنامه ثبتنام میکنند. دختران یتیم در پنج سالگی پذیرفته میشوند و تحت سرپرستی قرار میگیرند و همه نیازهای خوراکی، بهداشتی، آموزشی، پرورشی و اجتماعی آنها تا مقطع دانشگاه، از جمله ازدواج و کار برآورده میشود.
طرح رسیدگی به فرزندان مادران شاغل نیز از سال 1990 به مرحله اجرا رسیده است. در این طرح گروهی از فرزندان مادرانی که در مجتمع فرهنگی موسسات در شهر صور کار میکنند، مراقبت می شود تا آن مادران هنگام کار آسوده خاطر باشند.
سرپرستی دختران در خانواده نیز یکی دیگر از برنامههای جمعیت موسسات امام موسی صدر است که از سال 2002 میلادی عملیاتی شد. در این برنامه دختران از همه خدمات و امتیازهای مدرسه شبانهروزی برخوردارند ولی پس از پایان هر روز درسی به خانه باز میگردند. این طرح اجازه گسترش دایره استفاده کنندگان از برنامه سرپرستی و خدمات گوناگون را میدهد و همچنین پدران و مادران را نیز تحت پوشش خود میگیرد.