به گزارش پایگاه اطلاع رسانی موسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر، در آستانه فرا رسیدن سی و نهمین سالروز ربوده شدن امام موسی صدر و دو همراهش، نشست خبری دکتر خلیل حمدان، عضو هیئت رئیسه جنبش أمل لبنان درباره ابعاد مختلف این قضیه، در دفتر جنبش امل در تهران، برگزار شد. در این نشست حورا صدر دختر امام موسی صدر و همچنین علی الحباب، کاردار سفارت لبنان در ایران حضور داشتند.

در ابتدای این نشست، خلیل حمدان بیانیه دفتر جنبش أمل لبنان در تهران را که به مناسبت سی‌و‌نهمین سالروز ربوده‌شدن امام موسی صدر، صادره شده، قرائت کرد. متن این بیانیه به شرح زیر است:

«سی‌و‌نهمین سالگرد ربودن امام موسی صدر و دو همراهش، شیخ محمد یعقوب و عباس بدرالدین فرا می‌رسد و آنان هنوز در بند زندان و زندان‌بانان هستند، اما در پرتو تحقق یافتن اهدافی که برایش تلاش می‌کرد، روز به روز پررنگ‌تر می‌شود؛ چرا که اهداف او همچون حق، عدالت، آزادی و آزادسازی سرزمین‌ها و مقاومت، استوار و پابرجاست.

حرکت امام صدر از ایران اسلامی آغاز شد و به عراق و لبنان و همه دنیا امتداد یافت. امام صدر یاور انقلاب اسلامی ایران به رهبری امام خمینی (ره) بود.

ایشان مجاهدان و پیشگامان بزرگ انقلاب ایران را می‌شناخت و با تکیه بر جایگاه خود در لبنان در زمینه‌سازی و آمادگی برای یاری انقلابیان مشارکت داشت و با سخنان و موضع‌گیری‌ها و پیگیری‌های جدی خود انقلاب را به جهانیان معرفی می‌کرد و در این راه با امام خمینی(ره) ارتباط داشت.

حضور شهید و مجاهد بزرگ دکتر مصطفی چمران گواه و نشانه خوبی برای این امر بود.  
وی که محرم اسرار امام موسی صدر بود، پس از ربوده شدن ایشان جایگاهی نخست را در رهبری و جهاد جنبش «أمل» در عرصه نظامی و فکری داشت.  
میدان‌های نبرد در جیبل و طیبه در برابر دشمن صهیونیستی و همچنین جلسات آماده‌سازی و سازماندهی گروه‌های مقاومت لبنان (أمل) گواه نقش این شهید است. 

انقلاب ایران جزو نخستین دغدغه‌های امام بود و هر کاری می‌توانست برای آن می‌کرد. نمونه روشن آن آخرین مقاله امام موسی صدر پیش از سفر خود به لیبی در نشریه «لوموند» فرانسه است.  
موضوع این مقاله که با عنوان «ندای انبیا» به چاپ رسید، اهداف انقلاب اسلامی ایران به رهبری امام خمینی (قدس‌سره) در برابر شاه معدوم ایران بود که زشت‌ترین ستم‌ها را در حق علما و بندگان شایسته خدا روا داشت و همه کشور را فرا گرفته بود. 

امام صدر یاور فلسطین نیز بود و با انقلاب فلسطین همبستگی داشت و ضمن تاکید بر این که «اسراییل شر مطلق است»،  فلسطین را مسئله اصلی می‌دانست و رها کردن آن را همچون رهاکردن دین می‌شمرد. 
امام صدر پیش از آنکه اشغالگری اسرائیل منفور آغاز شود، خطر آن را احساس کرد و نخستین جبهه مقاومت پیش از اشغال را تشکیل داد. 

ایشان منادی وحدت و همزیستی است و در ادبیات خود، هم‌زیستی اسلامی و مسیحی را مهر بطلانی بر نژادپرستی اسرائیل می‌داند. 
امام صدر یاور محرومان لبنان بود و محرومیت‌زدایی و رویارویی با تجاوز اسرائیل را مطالبه می‌‌کرد و زمینه‌سازی برای ایستادگی مردم را وظیفه ملی و انسانی می‌خواند و مقاومت در برابر اسرائیل را حتی مقدس می‌شمرد، به خصوص که اسرائیل به گفته امام ما را در برابر دو گزینه قرار داده بود یا شهید شویم یا قربانی، این گونه بود که مقاومت شکل گرفت و ادامه یافت. 

امام صدر موسساتی همچون مدرسه فنی و حرفه‌ای «جبل عامل» را پایه‌گذاری کرد که پایگاهی برای اعضای مقاومت بود و شهید مصطفی چمران آن را اداره می‌کرد. 
امام صدر یاور حق و عدالت در هر کجای دنیا بود و به همبستگی جنبش‌های آزادی‌بخش در همه جای جهان در برابر ستم‌کنندگان به ملت‌های مستضعف دعوت می‌کرد. 

امام صدر توجیه کردن تروریسم را مرگ‌بارتر از خود تروریسم می‌دانست و وقتی دولت‌های بزرگ و روزنامه‌ها و ماهواره‌ها و رسانه‌های خودفروخته، خیانت‌ها و کشتارهای اسرائیل را توجیه می‌کردند، امام صدر این برخورد را همچون بستری مناسب برای پرورش تروریسم خواند، امروز نیز شاهدیم که برخی کشورها تروریسم را در عراق و سوریه و یمن و ایران و لبنان توجیه می‌کنند. 

استمرار غیبت امام صدر و دو همراهش یکی از انواع تروریسم دولتی است و سکوت جامعه بین‌الملل در قبال این جنایت تنها از سر بی‌توجهی نیست، بلکه ناشی از توطئه گسترش تروریسم سازمان یافته است. 

استمرار غیبت امام صدر و دو همراهش محکومیتی روشن برای جامعه بین‌الملل است و موارد زیر را با اهتمام تاکید می‌کنیم: 

اولا، امام موسی صدر عالم و شهروند ایرانی بود همچنان که عالم و شهروند لبنان بود و ما به همکاری مستمر و بیشتری برای آزادسازی امام و دو همراهش امید بسته‌ایم و این یکی از اهداف رهبر فقید ایران امام خمینی (قدس سره) و هدف رهبر کنونی انقلاب اسلامی ایران آیت‌الله خامنه‌ای (حفظه الله) است. 
ما در انتظار عملی هستیم زیرا قویا اعتقاد داریم که امام موسی صدر و دو همراهش زنده هستند و در انتظارند که شرفمندان برای آزاد کردن آن‌ها هر چه توان دارند، تلاش کنند. 

ثانیا، گذر زمان از اهمیت این مسئله نخواهد کاست بلکه هر روز بر آن افزوده می‌شود و مراسم و بزرگداشتی که جنبش أمل روز چهارشنبه در بیروت برگزار خواهد کرد، شاهد زنده‌ای بر وفاداری مردم و اخلاص آنان به رهبرشان است. آنان در انتظار شنیدن سخنی روشن از رئیس جنبش أمل، «نبیه بری» درباره این مسئله هستند. 

ثالثا، مسئولیت جامعه بین‌الملل و هیئت‌ها و سازمان‌های بشردوستانه جهانی در قبال این مسئله مسئولیتی بزرگ است و هر کس آن را نادیده بگیرد، مروج تروریسم است به ویژه آنکه جنایتی که معمر قذافی جنایتکار مرتکب شده بر همگان روشن است. 

رابعا، ما در شورای رهبری جنبش أمل بر این موضع تغییرناپذیر خود تاکید می‌کنیم که دولت کنونی لیبی، مسئول آزادسازی امام و دو همراهش است به همان اندازه که قذافی جنایتکار و نظام سرنگون شده‌اش مسئول ربودن آن‌ها است و روابط با دولت لیبی هر اندازه مهم باشد، ارتقا نخواهد یافت.

در پایان سلام و تحیت جنبش أمل را از زبان ریاست این جنبش جناب «نبیه بری» بپذیرید.

ان‌شاء الله همگی در کنار هم برای آزادی امام و دو همراهش و بازگشت آنان به میدان جهاد و مقاومت هم دعا و هم تلاش می‌کنیم و به یاری خدا امید داریم».


با پدیده دروغ‌گویی معمر قذافی در دوره‌ای روبرو بودیم که کار پیگیری را سخت می‌کرد

پس از قرائت بیانیه، خلیل حمدان عضو هیئت رئیسه جنبش امل گفت: از ابتدای ناپدید شدن امام موسی صدر و از قبل پیروزی انقلاب اسلامی با امام خمینی در ارتباط بودیم و بعد از پیروزی انقلاب هم با مسئولان جمهوری اسلامی برای یافتن امام صدر تماس بودیم. از همان سال‌ها یکی از تاکیدات مهم امام خمینی، پیگیری آزادی امام موسی صدر بود چون امام موسی صدر به آزادی خواهان و جهان اسلام خدمات زیادی کردند و مقاومت را در منطقه احیا کردند.

وی ادامه داد: در شرایط بسیار دشورای جمهوری اسلامی به ما برای یافتن امام موسی صدر کمک می‌کرد. اما ما با پدیده ای چون معمر قذافی روبرو بودیم که با دروغ دیگران را متهم می کرد، گاهی ابونذار را متهم می‌کرد، گاهی می‌گفت که امام موسی صدر به ایتالیا رفتند و در لیبی نیستند و بعد از ادعاهای دروغینی که در این زمینه مطرح کرد در نهایت اعتراف کرد که ممکن است داخل لیبی امام موسی صدر ربوده شده باشد ولی باز هم با ادعای کذب می‌گفت که من از ربوده شدن امام صدر خبر ندارم.

حمدان با اشاره به تلاش‌های مشترک ایران و لبنان برای یافتن امام موسی صدر گفت: در دوره ای ایران با رژیم صدام درگیر جنگ تحمیلی بود و علیرغم تلاش‌های که در تمام این سال‌ها برای یافتن امام صدر صورت گرفته است هنوز نتوانستیم به نتیجه مطلوب و رضایت بخشی در این زمینه برسیم.


کمیته پیگیری پرونده ربودن اطلاعات زیادی از زنده بودن امام به دست آورد

در ادامه نشست یکی از خبرنگاران پرسید با توجه به اینکه در حال حاضر برخی از مسئولان امنیتی قذافی در زندان هستند و اینکه یکی از فرزندان قذافی در لبنان و دیگری در لیبی در زندان هستند، آیا اطلاعات جدیدی در مورد امام موسی صدر بدست آمده است؟ حمدان در پاسخ گفت: برای پیگیری وضعیت ربوده شدن امام موسی صدر کمیته ای تشکیل شد و در سال های 91 و 95 میلادی اطلاعات زیادی به این کمیته رسید که چطور امام موسی صدر از زندانی به زندان دیگر منتقل می شدند. قطع به یقین امام موسی صدر در زمان ناپدید شدن زنده بوده است و این مساله برای ما اثبات شده است. با این حال مساله فوت ایشان برای ما مسجل نشده است و تلاش ها برای دستیابی به آخرین وضعیت امام موسی صدر همچنان ادامه دارد.

وی ادامه داد: ما برای حل و فصل مساله ربوده شدن امام موسی صدر رایزنی های زیادی با مقامات کنونی لیبی انجام داده ایم. در سال2013 میلادی وزیر خارجه لیبی به ما گفت که سه جسد در اطراف زندان طرابلس پیدا شده است و در آن زمان برای انجام آزمایش DNA اجساد را به سارایوو در بوسنی و هرزگوین بردند. در آنجا سازمان ملل متحد و اروپا یک مرکز پیشرفته آزمایش DNA راه اندازی کرده و اجساد بسیاری بعد از جنگ بوسنی در این مرکز شناسایی شدند. با تلاشی که برای شناسایی اجساد صورت گرفت متوجه شدیم که نتیجه آزمایش ها منفی است و سه جسد متعلق به شیخ یعقوب، عباس بدرالدین و امام موسی صدر نیست. بعد از مدتی هم مشخص شد که علت این شایعه فردی در لیبی بوده است که می خواسته جسد اقوام خود را شناسایی کند و این ادعای کذب را برای شناسایی شدن جسدهای خودشان مطرح کرده است.

پسر قذافی اطلاعاتی دارد که مخفی کرده است

حمدان در ادامه گفت: پس از سرنگونی رژیم قذافی، طی دوسال فعالیت پی در پی و همکاری های بیشتری با دولت فعلی لیبی و به ویژه سنوسی انجام دادیم. ما در موریتانی با سنوسی قبل از آنکه به لیبی انتقال بدهند، دیدار کردیم. ایشان اطلاعات کذبی به ما داد و سعی کرد از پاسخ دادن طفره برود. هر چیزی که از طرف حکومت لیبی، در مورد امام موسی صدر گفته شده است ادعاهای بی اساسی بوده است و فقط می خواهند هر چه سریعتر از زیر بار این پرونده خلاص شوند.

عضو هیئت رئیسه جنبش امل در ادامه با اشاره به زندانی شدن یکی از فرزندان قذافی در لبنان گفت: علت اصلی بازداشت پسر قذافی در لبنان این است که مدعی شد اطلاعاتی در زمینه امام موسی صدر دارد ولی او این اطلاعات را مخفی کرده است و می‌گوید که اگر سوار هواپیما شوم این اطلاعات را می دهم و طبق قوانین لبنان اگر کسی اطلاعاتی داشته باشد و آن را مخفی کند باید در بازداشت بماند.

خلیل حمدان در مورد انتظاراتی که از دولت ایران برای یافتن امام موسی صدر دارند گفت: ایران توانمندی بسیاری به لحاظ دیپلماتیک و همچنین کمیته های حقیقت یابی دارد و ما از جمهوری اسلامی ایران بنا به فرموده امام خمینی و امام خامنه ای می‌خواهیم که هر تلاشی که می تواند برای یافتن امام موسی صدر انجام دهد و در تمام دیدارهایی که با مسئولان جمهوری اسلامی داشتیم، اولویت اول مباحث ما مسئله یافتن امام موسی صدر بوده است. ولی همانطور که گفتم علیرغم همه تلاش‌ها هنوز به نتیجه مطلوب نرسیدیم. علت اینکه به نتیجه مطلوب نرسیدم این است که تنش و جنگ داخلی در لیبی همچنان ادامه دارد و دیگر اینکه حکومت لیبی هنوز نتوانسته زمام امور را در تمام مناطق این کشور بدست بگیرد.


لیبی در زمان معمر قذافی یک زندانبان بزرگ در جهان عرب بود

حمدان در پاسخ به سوالی در مورد نقش رژیم صهیونیستی در ناپدیدشدن امام موسی صدر گفت: تنها برنده موضوع ناپدید شدن امام موسی صدر، رژیم صهینونیستی است اما انداختن تمام تقصیرات به گردن این رژیم باعث می‌شود که مسئله ربوده شدن امام موسی صدر رو به زوال برود. نباید فراموش کنیم که مسئول اول و آخر ناپدید شدن امام موسی صدر و دو همراه ایشان فقط و فقط دولت جنایتکار معمر قذافی است.

وی اضافه کرد: ما تاکید داریم که رژیم صهیونیستی، رژیم غاصب و جنایتکار است و کشتارهای جمعی زیاد انجام داده است و افراد زیادی را در مناطق مختلف ربوده است ولی در این زمینه نباید از واقعیت غافل شد. شیوه معمر قذافی این بود که در مورد این مسئله فرافکنی می کرد و ادعاهای بی اساسش را بارها تغییر می داد. لیبی در زمان معمر قذافی یک زندانبان بزرگ در جهان عرب بود و بسیاری از حاکمان عرب هم بر این امر معترف هستند.

خلیل حمدان در ادامه با اشاره به خاطره ای که ژاک شیراک در بخش دوم کتاب « هر قدم هدف است» آورده است می گوید: ژاک شیراک رئیس جمهور اسبق فرانسه می‌گوید زمانی که امام خمینی از عراق به مرز کویت تبعید شده بود و قصد داشت به فرانسه برود صدام به سفیرش در فرانسه تماس می‌گیرد و از می‌خواهد که با مقامات فرانسوی دیدار کند و مانع ورود امام خمینی شود و امام را از فرانسه به لیبی بفرستد. این درخواست درست سی و یک روز بعد از ناپدید شدن امام موسی صدر در لیبی بود. این مسئله نشان دهنده این این است که لیبی و رژیم قذافی مامور شده بودند که افراد را ناپدید و زندانی کنند.


دولت کنونی لیبی مسئول آزادسازی امام صدر و دو همراهش است

وی در بخش دیگری از صحبت‌هایش گفت: ما در جنبش أمل لبنان بر موضع تغییرناپذیر خود تأکید می کنیم که دولت کنونی لیبی مسئول آزادسازی امام صدر و دو همراهش است؛ به همان اندازه که قذافی جنایتکار مسئول ربوده شدن آنها بود. ما همچنان به تلاش ها و رایزنی های بین المللی جهت حل و فصل پرونده ربوده شدن امام موسی صدر ادامه می دهیم.

عضو هیأت رئیسه جنبش أمل لبنان در مورد ادعایی که ممکن است امام موسی صدر به دلیل کهولت سن فوت شده باشند گفت: این مسأله صحیح نیست. اگر بعد زمانی را هم محاسبه کنیم، برادر ایشان یعنی سید علی صدر با وجود اینکه دو سال از وی بزرگتر هستند، همچنان در قید حیات است یا مادر ایشان 103 سال عمر کرد. همچنین احمد سنوسی ازجمله افرادی است که ۳۳ سال در زندان های لیبی به سر می‌بُرد و پس از آزادسازی در سن بالای 90 سال تشکیل حزب داده است. بنابراین، اینکه گفته می شود امام موسی صدر بر اثر مرور زمان جان خود را از دست داده کاملا فرضیه غلطی است.

حمدان همچنین با اشاره به تلاش های این کشور برای یافتن امام موسی صدر، اظهار داشت: واقعیت این است که ما در روند یافتن امام موسی صدر و پی بردن به ابعاد مختلف عملیات ربایش وی، تنها به یک طرف بسنده نکردیم و رایزنی های بین المللی را در این ارتباط انجام دادیم. مثلا ما خواستیم که فرصتی دیدار با احمد سنوسی که سابقه زندانی شدن طی 33 سال را دارند، بدهند؛ ما ابتدا با مخالفت مواجه شدیم و بعد از اینکه توانستیم دیدارهای کوتاهی با او داشته باشیم و اجازه ندادند که سوالات خودمان را از او بپرسیم و پس از مدتی دریافتیم که تمامی اطلاعاتی که سنوسی داد دروغ بوده است.

وی افزود: در حال حاضر فردی به نام غسان سلامه را به عنوان فرستاده سازمان ملل در لیبی حضور دارند و دیدارهایی را با ایشان انجام دادیم و خواستیم که مسئله یافتن امام موسی صدر را اولویت کارهای خودشان انجام دهند.

حمدان در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به نقش افکار و ایدئولوژی امام موسی صدر در ایجاد مقاومت منطقه اظهار داشت: امام موسی صدر مقاومت را بنا نهادند، با مردم فلسطین اعلام همبستگی کردند، سخنگوی انقلاب اسلامی ایران حتی قبل از پیروزی انقلاب بوبند مثلا ایشان مقاله ای با عنوان «ندای پیامبران» در مجله لوموند فرانسه منتشر کردند و به ظلمهای شاه و اهداف انقلاب به رهبری امام خمینی اشاره کرد. پس خیلی ها بودند که از ناپدید شدن امام موسی صدر، استفاده می بردند ولی نباید از جنایتکار اول این قضیه که قذافی است غافل شد.


قذافی کینه زیادی نسبا به امام موسی صدر داشت 

در بخش دیگری از این نشست خبرنگاری از نقش برخی از جنبش‌های داخلی لبنان بر ربوده شدن امام موسی صدر سوال کرد و حمدان در پاسخ گفت: جنبش امل در سال 1974 به اسم جنبش مردمی فعالیت خود را آغاز کرد و با قدرت فعالیت می‌کرد و امام موسی صدر با جبهه قومی، جنبش ملی، رهبران فلسطینی و رهبران لبنانی هماهنگی‌های بسیاری داشت. سخن در این زمینه بسیار است ولی باید در مورد چیزهای صحبت کنیم که ثابت شده است.

وی ادامه داد: آن چیزی که ثابت شده این است که در همان سالی که امام موسی صدر ناپدید شدند، نماینده لیبی 62 روز در لبنان حضور داشتند و با احزاب بزرگ و کوچک فلسطینی و لبنانی و حتی با راستگرایان لبنانی دیدار سری داشتند و تنها با امام موسی صدر دیدار نکرد. قذافی کینه زیادی نسبت به امام موسی صدر داشت چون امام صدر، معتقد به همزیستی مسالمت‌آمیز بین مسیحی‌ها و مسلمانان و حتی فلسطینی ها و سوری ها داشتند. و علت این که امام موسی صدر به لیبی رفتند، این بود که می خواست جنوب لبنان را نجات دهد. ایشان پس از حمله اسرائیل به جنوب لبنان در سال 1978 احساس خطر کرد و تلاش کرد که قطعنامه 425 شورای امنیت را اجرایی کند و یک شور عربی را در این موضوع ایجاد کند. امام موسی صدر با وجود شناخت موضع قذافی نسبت به خودشان، باز هم سراغ او رفت تا فشارها به اسرائیل برای ترک جنوب لبنان بیشتر شود. اما قذافی به خاطر کینه ای که نسبت به امام صدر داشت، باعث ربوده شدن ایشان شد.