فاطمه صدرعاملی در نشست «گفتوگو و بحران آب» گفت: گفتوگو انواع مختلف دارد که یکی از مهم‌ترین آنها گفتوگو با طبیعت و آب است.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی موسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر، نشست کانون گفتوگوی موسسه امام موسی صدر به مناسبت روز ملی گفتوگو، با موضوع «گفتوگو و بحران آب» صبح امروز، ۲۲ تیر ۱۳۹۶ در تالار ایوان شمس برگزار شد.
در این نشست فاطمه صدرعاملی، عضو هیات مدیره کانون گفتوگو و دکتر انوش اسفندیاری، عضو اندیشکده تدبیر آب سخنرانی کردند. همچنین قسمت‌هایی از فیلم مستند «از بالادست تا پایین دست» با موضوع تغییر اکوسیستم آبی تالاب گاوخونی، پخش شد.
گفتوگو با آب، گفتوگو با طبیعت
فاطمه صدرعاملی، اولین سخنران نشست در ابتدای سخنانش درباره چگونگی تاسیس کانون گفتوگو، گفت: کانون گفتوگو در سال ۱۳۸۲ زیر مجموعه موسسه امام موسی صدر تأسیس شد. امام صدر در لبنان نمادی از گفتوگوی بین ادیان است و همین موضوع، مهم‌ترین دلیل برای شکل‌گیری ایده تاسیس کانون گفتوگو بود. در آن سال‌هایی که به تازگی کانون را تاسیس کرده بودیم، بسیاری مقصود ما از مفهوم گفتوگو را درک نمی‌کردند، اما با تلاش‌های اعضای کانون خوشبختانه این امر اکنون جا افتاده است.
وی افزود: متاسفانه در جامعه ما نارسایی‌ها و مشکلات بسیاری وجود دارد که به علت عدم تبیین مفهوم گفتوگو، راه‌حلی برای آنها وجود ندارد. اگر گفتوگو در میان مردم ما شکل نگیرد، نمی‌توانیم احساس کنیم که به یک جامعه تعلق داریم.
صدرعاملی درباره فواید ترویج گفتوگو در جامعه عنوان کرد: گفتوگو صرفاً رد و بدل کردن اطلاعات با یکدیگر نیست. گفتوگو فواید بسیاری از جمله تفاهم، همدلی، تلاش برای شناخت ساختارهای ذهنی و ریشه‌ای یکدیگر و... دارد. در قرآن کریم، پیامبران با خدا گفتوگو می‌کردند. برای مثال حضرت موسی (ع) بسیار با خداوند سخن می‌گفت و به این امر مشهور بود.
عضو هیات مدیره کانون گفتوگو همچنین درباره انواع گفتوگو، گفت: گفتوگو به چهار نوع «گفتوگو با خدا»، «گفتوگو با خود»، «گفتوگو با دیگران» و «گفتوگو با طبیعت» تقسیم می‌شود. گفتوگو پیرامون آب هم بخشی از گفتوگو با طبیعت است. صحبت درباره طبیعت برای حفاظت از منابع طبیعی و محیط زیست، زمینه توسعه و پیشرفت و آرامش و صلح است.
وی ادامه داد: اساساً هر نوع فعالیت مدنی، بدون گفتوگو بی‌سرانجام است. کارگاه‌های گفتوگو در موسسه امام موسی صدر زمینه ساز ایجاد تحول و تغییر عادات است و ما در کارگاه‌ها، به کاربرد گفتوگو توجه می‌کنیم.
تشکیل خانواده آب برای گفتوگو درباره آن
انوش اسفندیاری دیگر سخنران این نشست درباره جایگاه آب در فرهنگ کهن ایران گفت: در فرهنگ ما آب جایگاه ویژه‌ای دارد. مولوی در یکی از غزلیات خود چنین سروده است: «باران که شدى مپرس، این خانه‌ی کیست/ سقف حرم و مسجد و میخانه یکیست/ باران که شدى، پیاله‌ها را نشمار/ جام و قدح و کاسه و پیمانه یکیست».
وی افزود: گفتوگو درباره آب فراتر از صرفه‌جویی آب در منازل است و اندیشکده تدبیر آب، به دلیل اهمیت و دشواری گفتوگو درمورد مسئله آب، به تشکیل خانواده آب اقدام کرد. شعار این خانواده نیز این جمله انتخاب شد که: «مردم تا مطلع نشوند، مشارکت نمی‌کنند.» اندیشکده تدبیر آب، تلاش می‌کند تا با چنین فعالیت‌هایی تعاملی میان فعالان، کنشگران و سیاست گذاران این حوزه پدید آورد.
اسفندیاری همچنین با هشدار درباره کاهش منابع تجدیدشونده آب در ایران گفت: در بحث‌های مدیریتی، منابع آب تجدیدشونده اهمیت بسیار بالایی دارند که متاسفانه در ۱۵ سال گذشته، میزان این منابع در کشور ما به شدت کاهش پیدا کرده است. استفاده از آب‌های زیرزمینی، تعادل طبیعت را برهم زده و باعث ایجاد معضلات و مشکلاتی مانند نشست زمین می‌شود. امروزه بسیاری از مناطق مسکونی کشور دچار معضل نشست زمین هستند.
این عضو اندیشکده تدبیر آب ادامه داد: در کشور ما حاشیه‌های امن منابع آبی از بین رفته است و متاسفانه از خط قرمزها عبور کرده‌ایم. سرانه مصرفی بخش کشاورزی در کشور ما حدود ۹۲ درصد است، در حالی که میزان استاندارد جهانی آن در حدود ۷۰ درصد است.
نقش زنان در مدیریت منابع آب
وی همچنین به نقش زنان در موضوع مدیریت آب اشاره کرد و گفت: در سال ۱۹۹۲ در مجامع آکادمیک چهار اصل مدیریت آب در جهان مطرح شد که یکی از آن اصول، مشارکت زنان در مدیریت منابع آب بود. این اصل به واسطه نقش مهمی که زنان در مدیریت منابع آبی دارند مطرح شده است و باید در کشور ما نیز به این موضوع توجه شده و آموزش‌های لازم به زنان به ویژه در حوزه کشاورزی داده شود.
اسفندیاری اضافه کرد: موضوع بحران آب بسیار خزنده و آهسته خود را نشان می‌دهد و بسیاری از مشکلات ما، به دلیل تصمیمات و اشتباهات پیشینیان است. امروزه ما در ۳۰۰ شهر در نقاط مختلف کشور با بحران آب روبه‌رو هستیم. به طور کلی تهدیدهای منابع آبی کشور ما عبارتند از: نابودی مهم‌ترین اکوسیستم‌های آبی کشور؛ تحمیل اضافه برداشت بر منابع آبی زیرزمینی؛ کاهش رطوبت آب و تشدید بیابان‌زایی؛ ناتوانی نظام تخصیص آب برای جلوگیری از برداشت بیش از حد؛ آلودگی و کاهش کیفیت آب؛ بحران مهاجرت و توسعه ناهمگون کلان‌شهرها.
وی در پایان گفت: اندیشکده تدبیر آب برنامه‌ای با همکاری خانه اندیشمندان علوم انسانی با موضوعات آب و هنر؛ آب و تجربه؛ دانش بومی؛ تسهیل‌گران اجتماعی و مدیریت محلی آب تدوین کرده است که به اهمیت نقش استفاده از هنرمندان حوزه‌های مختلف هنری، استفاده از تجربه و دانش بومی افراد، میانجی‌گران اجتماعی و بکارگیری جوامع محلی در مدیریت آب تأکید دارد.
در پایان نشست «گفتوگو و بحران آب» به پیشنهاد پروین داعی‌پور، عضو هیات مدیره و مسئول گروه راهنمایان کانون گفتوگوی موسسۀ امام موسی صدر، کارگاه گفتوگویی با موضوع آب برگزار شد که در این کارگاه، تمامی اعضای شرکت‌کننده در نشست به گفتوگو و طرح دیدگاه‌های خود پیرامون مبحث بحران آب در کشور پرداختند.