دکتر حسین آجورلو، نویسنده و پژوهشگر مسائل خاورمیانه در نشستی در دانشگاه تهران، سیاست‌ها و استراتژی‌های امام موسی صدر برای مقابله با رژیم صهیونیستی را تشریح کرد.
به گزارش روابط عمومی موسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر، حسین آجرلو، سال ۲۰۱۴ در تز رساله دکترایش موضوع «سیاست امام موسی صدر در قبال اسرائیل و تاثیر آن بر اوضاع کنونی مقاومت» را بررسی کرده و به زمینه‌های فکری و عملی امام صدر برای مقابله با رژیم صهیونیستی پرداخته است.
او در این نشست که هفتم اسفند ماه به همت گروه مطالعات غرب آسیا و با همکاری انجمن مطالعات جهان در دانشگاه تهران برگزار شد به استراتژی‌های امام موسی صدر در محور مقاومت اشاره کرد. مشروح سخنان دکتر آجورلو را در ادامه می‌خوانید.
چرایی مطالعه در مورد آراء و شخصیت امام موسی صدر
نمی‌توان این نکته را کتمان کرد که نظام جمهوری اسلامی علیرغم دستاوردهایی که داشته، همچنان برای دستیابی به آرمان‌های انقلابی، دچار کاستی‌هایی است. یکی از دلایل برای مطالعه در شخصیت و آراء امام موسی صدر به عنوان یکی از علمای کم‌نظیر معاصر، این بود که بتوانم به نسخه‌ای موفق برای وضعیت فعلی محور مقاومت در منطقه برسم. البته مقاومت با تاکید بر نابودی اسرائیل، نباید ما را از این غافل کند که هدف نهایی ما نابودی ایدئولوژی‌های مخرب توسعه طلب همچون رژیم صهیونیستی است. ایدئولوژی‌های خطرناکی که در طول تاریخ، آدم‌هایی ساخته است که زمینه‌ساز کشتار و فجایع انسانی شدند.
در رساله دکترای خود، به‌دنبال گفتمان جدید برای مواجهه با رژیم صهیونیستی، مبتنی بر گفتارها و تولیدات فکری امام موسی صدر بودم. اولین مشکلم، دسترسی به منابع محتوایی امام موسی صدر بود. متاسفانه در تمام این سال‌ها، این منابع شکل مدونی نیافته‌اند و موسسات مطالعاتی امام موسی صدر بیشتر مشغول جمع آوری مواد خام هستند. ضمن اینکه برخی از نوارهای صوتی امام موسی صدر در جلسات خصوصی و تشکلیلاتی جنبش امل بوده و هنوز استخراج نشده است. از مواد خام نزدیک به 20 هزار سند مرتبط و غیرمرتبط و همچنین تحقیقات میدانی، می‌توان استراتژی‌های امام موسی صدر در مواجهه با رژیم صهیونیستی را در چند بخش استخراج کرد:
استراتژی اول: تقویت و تداوم مقاومت
برخلاف تلاش بعضی از دوستان که علاقه‌مند هستند امام موسی صدر را فردی تعامل‌گرا نشان دهند، او، تنها راه آزادی قدس شریف را مقاومت می‌دانست. امام موسی صدر با همه افراد تعامل می‌کرد ولی خط قرمزی همچون رژیم صهیونیستی داشت و جمله معروف او این است که «ما اسرائیل را شرّ مطلق می دانیم و بدتر از اسرائیل در جهان وجود ندارد» بر اساس این بیان، هر گونه تعاملی را حتی به صورت ضمنی با اسرائیل حرام می‌دانست. نتیجه این شد که تنها راه از بین بردن این شر مطلق، را تقویت و تداوم مقاومت عنوان می‌کرد. اگر فلان رئیس جمهور از حزب کارگر یا راست‌گرای اسرائیل هم بر سر کار می‌آمد، معتقد بود که هیچ حزب و جریانی در اسرائیل به خیر و صلاح امور نیست و تنها راه، مقابله با اسرائیل است.
استراتژی دوم: وحدت و پرهیز از اختلافات داخلی
جمهوری اسلامی در مواردی مثل تقویت و تداوم مقاومت، به خوبی عمل کرده اما شاید در مورد وحدت نه به لحاظ طرح آرمانی بلکه به لحاظ عملکردی، به خوبی عمل نکرده است. امام موسی صدر در وحدت آفرینی بین گروه‌های مختلف منطقه فوق العاده بود. مثلا او با قذافی یا رژیم بعث اختلاف داشت ولی هیچگاه نمی‌گذاشت این اختلافات، به حدی برسد که دیگران استفاده کنند. این وجه شخصیتی امام موسی صدر باعث تحسین دوست و دشمن بود. ملک عبدالله در کنفرانس سران اسلامی که به تهران آمده بود، یک جمله‌ای گفت که از زبان یک شاهزاده سعودی خیلی عجیب بود. او می‌گفت: من باهوش‌تر و سیاست‌مدارتر از امام موسی صدر سراغ ندارم. امام موسی صدر دوست صمیمی خیلی از گروه‌ها و شخصیت‌های سیاسی نبود ولی به خیلی از کشورهای اسلامی سفر می‌کرد و با خیلی از رهبران سیاسی تعامل داشت. این در حالی است که شاید در جلسات خصوصی انتقادات صریحی به سیاست‌های حکام عربی داشت.
استراتژی سوم: حرکت بر اساس برنامه ریزی و عقلانیت
امام موسی صدر جمله‌ای دارد که اسرائیل همیشه بهترین برنامه ریزی را برای ما دارد. این تعریف از دشمن، نه به جهت تعریف بلکه به جهت تذکری بود که برای دوستان داشت. اگر اسرائیل تا به امروز باقی‌مانده است به خاطر همین برنامه‌ریزی است. امام موسی صدر وقتی خواست حرکت خودش را آغاز کند، با برنامه ریزی پیش می‌رفت و در جلسات خصوصی بر انجام کار تشکیلاتی تاکید داشت و می‌گفت که حرکت‌ها باید مبتنی بر عقل و برنامه‌ریزی دقیق باشد. یکی از تاکیدات ایشان به گروه‌های فلسطینی در آن زمان هم این بود که عملیات کور انجام ندهید. او سخنرانی‌های بسیاری در مورد حرکت بر اساس عقلانیت دارد. حزب الله اگر امروز توانسته مقابل رژیم صهیونیستی بایستد به خاطر همین استراتژی است اما این عقلانیت هنوز هم بین برخی گروه‌های فلسطینی شکل نگرفته است.
استراتژی چهارم: استفاده از معنویت و ایمان به هدف
بحث معنویت عنصر قوی برای محور مقاومت است که همواره مورد تاکید امام موسی صدر بود و او جمله ای دارد با این تعبیر که حسینیه‌ای که مجاهد از آن بیرون نیاید، بهتر است بسته شود. با وجود اینکه بر عقلانیت در حرکت‌ها تاکید داشت ولی از عنصر روحیه و ایمان به راهی که داشت، غافل نبود. چند وقت پیش صوتی از سخنرانی امام موسی صدر در بین سربازان مصری در صحرای سینا منتشر شد که در آن هم تاکید می‌کرد با ایمان و اعتقادتان به جنگ با سربازان صهیونیستی بروید.
استراتژی پنجم: تقویت ارتش‌های عربی
این نگاه غلطی است که فکر کنیم، تقویت ارتش اردن، سوریه و ترکیه به ضرر ما است. بر اساس استراتژی امام موسی صدر، تقویت ارتش‌عربی به نفع محور مقاومت است. این ارتش‌ها اگر تقویت شوند و کار مشترک کنند، قدرتمند خواهند شد و دیگر اسرائیل فضایی پیدا نمی‌کند که چهارمین ارتش قدرتمند جهان شود. امام موسی صدر حتی بر سربازگیری و تقویت ارتش‌ها در کشورهای عربی تاکید داشت.
استراتژی ششم: تشکیل جامعه مقاوم
یکی از شاهکارهای امام موسی صدر تشکیل جامعه مقاوم بود. جامعه مقاوم به معنای جامعه فعال که تهدید توسعه طلبی رژیم صهیونیستی را فهمیده است. اگر جامعه‌ای منفعل باشد، همان فلسطینی خواهد شد که در سال ۱۹۲۰ اجازه داد صهیونیست‌ها وارد خاکش شوند. اگر امروز لبنان بین کشورهای اسلامی در محور مقاومت، حرف اول را می‌زند به خاطر تلاش امام موسی صدر برای شکل‌گیری جامعه مقاوم است. در سال‌های مختلف، جریان‌های مختلفی در افغانستان و عراق، از طرف انقلاب اسلامی حمایت نظامی و معنوی شدند ولی اثری از آنها نیست، چون زمینه‌های مقاومت در جامعه‌شان شکل نگرفته بود.
اما این جامعه مقاوم چگونه شکل گرفت؟ امام موسی صدر، ابتدای امر در فضای داخلی جامعه بازتولید ادبیات کرد و اسرائیل را به عنوان تهدید جدی معرفی کرد و از طرف دیگر، کشورهای دیگر را هم بر علیه این تهدید فعال کرد. امام موسی صدر می‌گفت: نمی‌نشینم تا کشورم اشغال شود بعد گروه‌های مقاومت را تشکیل بدهم.