محورهای مصاحبه

- لیبی با پیشنهاد کمیته چهار جانبه دنبال آن است تا مذاکرات را تحت نام ایران شروع، بعد آن را با دیگری به میل خود تمام کند. من گمان می‌کنم که مقامات ایران این حیله را درک کرده‌اند، و به همین علت نیز از پذیرش پیشنهاد مزبور اجتناب کرده‌اند

- لیبی می‌خواهد تا قبل از جهانی شدن مساله مبارزه با تروریسم، دامن خود را از همه اعمال تروریستی گذشته پاک کند

- یک گروه از دولتمردان تاجر لبنان، مثل رفیق حریری و باند گسترده او، و نیز احزاب چپ و کمونیست و بعثی، به دلیل حمایتهای مالی گسترده لیبی، می‌خواهند قضیه امام موسی صدر را به گونه‌ای حل کنند، که نه لیبی متهم شود، و نه قطع روابط با لیبی ادامه پیدا کند

- لیبی می‌تواند گناه ربودن امام را به گردن دیگری اندازد، و افتخار‌‌ رها ساختن امام را از آن خود کند. در این حالت نه تنها آزاد سازی امام برای لیبی گران تمام نمی‌شود، بلکه همه هم از این کشور تشکر خواهند کرد

- الآن سه سال است که مذاکرات جریان دارد. مقامات محترم ایران گفته‌اند که طرف لیبیایی همکاری کرده است. اما ما هنوز نفهمیده‌ایم که این همکاری چه بوده است؟ آیا لیبی در حال وقت کشی نیست؟

- گمان نمی‌کنم که حزب الله و جنبش امل سکوت کرده باشند. شاید منتظر نتایج مذاکرات ایران هستند. شاید هم خود را برای استقبال از قذافی، که می‌خواهد در کنفرانس سران عرب در بیروت شرکت کند، آماده می‌کنند

- تعدادی از نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی به خانواده امام موسی صدر خبر داده‌اند، که قصد دارند موضوع سرنوشت ایشان را در قالب طرح یا سوالی به هیئت رئیسه محترم ارائه دهند، و از وزرای محترم امور خارجه و اطلاعات سوال کنند که تاکنون چه کرده‌اند

- امروز که ایران نیز به جمع مدعیان آزادسازی امام پیوسته است، آنهم ایرانی که شخص مقام معظم رهبری و ریاست محترم جمهوری بر پیگیری قضیه اصرار و نظارت دارند، و به همین جهت نیز کلاه سرآن نخواهد رفت، بر ابعاد بحران لیبیایی‌ها افزوده شده است

- اگر دیدید که روزنامه‌ها، هر شخص یا کشور دیگری را به عنوان رباینده امام معرفی کردند، بدانید که اینجای پای رژیم لیبی برای تبرئه قذافی است

متن مصاحبه

پایگاه: از کنفرانس ششم کلمه سواء تا کنون، گزارشهای متعددی در برخی مطبوعات جهان عرب انتشار یافته‌اند، که از تشکیل قریب الوقوع یک کمیته تحقیق مشترک ایرانی، لیبیایی و...، برای انجام بررسیهای نهایی پیرامون سرنوشت امام موسی صدر خبر داده‌اند. لطفا به طور صریح بفرمایید که آیا تلاشهای جاری ایران در قالب چنین کمیته‌ای صورت می‌گیرد؟ به عبارت دیگر آیا ایران در پی آن است تا مجددا در باب کیفیت ربوده شدن امام موسی صدر تحقیق کنید.

پاسخ: همانطوریکه می‌دانید، ایران همواره پیشنهاد تشکیل کمیته مشترک برای تحقیق پیرامون قضیه ربوده شدن امام موسی صدر را رد کرده است. نه تنها ایران، بلکه خانواده امام و حتی مقامات لبنان نیز تشکیل هرگونه کمیته تحقیق را رد کرده‌اند، و تشکیل آن را توطئه دولت لیبی برای دست یافتن به حکم برائت ارزیابی می‌کنند. برای اینکه کمیته‌ای که بخشی از ماموریتش تحقیق باشد، پیرامون چه چیزی می‌خواهد تحقیق کند؟ آیا می‌خواهد در باره اصل رفتن امام به لیبی تحقیق کند؟ اینکه بار‌ها اعلام شده است که امام موسی صدر بر اساس دعوت رسمی دولت لیبی به طرابلس سفر نمود، و حتی خود دولت لیبی هم بر این امر صحه گذاشته است.

آیا می‌خواهد در باره ربوده شدن امام در لیبی تحقیق کند و اینکه آیا امام از لیبی خارج شده‌اند یا خیر؟ خوب، این هم روشن است. دولت لیبی در‌‌ همان روزهای نخستین ربودن امام، بر اثر فشارهای بین المللی اعلام کرد که امام موسی صدر و همراهانشان در شامگاه ۳۱ اوت ۱۹۷۸ با پرواز شماره ۸۸۱ هواپیمای شرکت آلیتالیا طرابلس را به قصد رم ترک کرده‌اند. دولت ایتالیا بلافاصله تشکیلات قضایی شهر رم را مامور رسیدگی به این ادعا کرد و آن‌ها پس از تحقیقات مفصل، با صدور حکمی رسمی اعلان کردند که امام موسی صدر و همراهانشان هرگز وارد ایتالیا نشده‌اند. بعد و به دنبال درخواست دولت لیبی، دستگاه قضایی رم مجددا تحقیقت ویژه‌ای را به انجام رساند و نتیجه آن را که حتی بسیار قاطع‌تر و روشن‌تر از نتایج تحقیقات اول بود، با این حکم اعلام کرد که امام موسی صدر نه تنها با پرواز مورد ادعای دولت لیبی طرابلس را ترک نکرده است، بلکه با هیچ پرواز دیگر شرکت آلیتالیا نیز از لیبی خارج نشده است. نتایج تحقیقات قضایی دولت لبنان نیز همین را نشان داد. از طرفی تا امروز حتی یک فرد یا گروه از دوستان لیبی هم ادعای خارج شدن امام را نپذیرفته‌اند. بنابراین در مورد اصل ربوده شدن امام موسی صدر در لیبی هیچ شخص یا دولتی شک ندارد، و همه نیز شخص قذافی را مسئول ربودن امام و همراهانشان می‌دانند. با این توضیح، کمیته تحقیق هیچ گونه دلیل وجودی ندارد. تمام تحقیقات لازم به صورت مستند و با تاییدات بین المللی انجام گرفته‌اند، و همگی دال بر ربوده شدن امام موسی صدر در لیبی هستند. وقتی نتیجه این تحقیقات دو دهه پیش رسما اعلان و منتشر شده است، تحقیق جدید چه ضرورت، توجیه یا معنایی می‌تواند داشته باشد؟

پایگاه: آیا دولت ایران نیز در این خصوص چنین می‌اندیشد؟

پاسخ: بله. برای اینکه ایران می‌داند که هر گونه کمیته‌ای برای تحقیق نه تنها زائد است، بلکه تنها امکان بهره برداری و تبرئه را برای لیبی فراهم می‌کند. لیبیایی‌ها تنها برای همین هدف است که بر کمیته مشترک تحقیق، یا کمیته تحقیق چهارجانبه ایران، سوریه، لبنان و لیبی اصرار می‌کنند. آن‌ها می‌خواهند از این طریق مسئولیت ربوده شدن امام را از دوش خود بردارند، و به اطراف موجهی مثل ایران و سوریه نیاز دارند تا آن‌ها را تبرئه کنند. طبیعتا اگر چنین حادثه‌ای رخ دهد، نه تنها هیچکس باور نخواهد کرد، بلکه مایه خنده و مضحکه خواهد بود. به همین دلیل ما مطمئن هستیم که ایران چنین کمیته‌ای را نمی‌پذیرد، و هیچگاه هم به تشکیل آن رضایت نداده است. به رغم آنکه لیبیایی‌ها و برخی دولتمردان لبنانی به این امر راغب بودند.

پایگاه: دولتهای سوریه و لبنان تا چه اندازه در تلاشهای جاری ایران نقش دارند؟

پاسخ: در باره نقش دولتهای سوریه و لبنان در تلاشهای جاری ایران حرفهای زیادی زده شده است که مقامات ایران همه آن‌ها را تکذیب کرده‌اند. مقامات ایران می‌دانند که اگر با پیشنهاد لیبیایی‌ها مبنی بر دخالت دیگر کشور‌ها موافقت کنند، کار پیگیری اجبارا متوقف خواهد شد. چون لیبی به راحتی می‌تواند میان سه کشور بندبازی کند. یعنی با تطمیع و تهدید، دیگر کشور‌ها را با خود همراه کند، خود را تبرئه نماید، و عملا ایران را تنها بگذارد. در ‌‌نهایت هم اعلان خواهد کرد، که کمیته‌ای مشترک متشکل از نمایندگان ایران، سوریه و لبنان، لیبی را تبرئه کردند. لیبی با پیشنهاد کمیته چهار جانبه دنبال آن است تا مذاکرات را تحت نام ایران شروع، بعد آن را با دیگری به میل خود تمام کند، و نهایتا ایران را به این شکل بدنام سازد. من گمان می‌کنم که مقامات ایران این حیله را درک کرده‌اند، و به همین علت نیز از پذیرش پیشنهاد مزبور اجتناب کرده‌اند. البته قضیه امام موسی صدر آنقدر بزرگ و فراکشوری است، که طبیعتا هر دولت یا گروهی حق دارد آن را پیگیری کند.

پایگاه: با توجه به اینکه الآن خود لیبیایی‌ها نیز پیگیر مساله هستد، جنابعالی انگیزه آنان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

پاسخ: لیبی می‌خواهد تا قبل از جهانی شدن مساله مبارزه با تروریسم، دامن خود را از همه اعمال تروریستی گذشته پاک کند. آزادی چندی پیش ۱۰۸ زندانی که برخی ۳۰ سال در زندان لیبی بوده‌اند، و همیشه وجود آنان تکذیب می‌شد، گواهی بر این مطلب است. فروش اخیر دویست هزار برگ سند امنیتی و اطلاعاتی به مامور سیا، که در قالب مذاکرات نفتی به اطریش آمده بود، و با موسی کوسا رئیس سازمان امنیت خارجی لیبی گفتگو نمود، یکی دیگر از علائم آن است. از همه این‌ها گذشته، لیبی به حضور در لبنان بسیار علاقمند است، و تا زمانیکه توطئه ربودن امام موسی صدر در پرونده لیبی جای دارد، حضور لیبی در این کشور غیر ممکن خواهد بود.

پایگاه: انگیزه سوریه و لبنان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

پاسخ: به نظر بنده سوریه انگیزه جدی ندارد. تلاش جدی‌ای هم تاکنون از این کشور مشاهده نشده است. اگر اقدامی هم می‌می کند، صرفا برای کمک به لیبی هم پیمان قدیمی خود است. لبنان را باید دو گروه کرد: یک گروه دولتمردان تاجر آن مثل رفیق حریری و باند گسترده او، و نیز احزاب چپ و کمونیست و بعثی هستند، که به دلیل حمایتهای مالی گسترده لیبی می‌خواهند قضیه امام را به گونه‌ای حل کنند، که نه لیبی متهم شود، و نه قطع روابط با لیبی ادامه پیدا کند. البته با وجود میلیون‌ها علاقمند امام موسی صدر در لبنان و جهان اسلام، چنین خوابی به لطف خدا هرگز تعبیر نخواهد شد. بگذارید خیلی ساده بکویم: اگر تا امروز شخص معمر قذافی مسئول ربودن امام موسی صدر بوده است، از این به بعد هر کس، گروه یا دولتی که به تبرئه قذافی و یا مصالحه با لیبی کمک کند، در این توطئه شریک جرم خواهد بود.

پایگاه: همانطوریکه استحضار دارید، آقای ابطحی معاون پارلمانی رئیس جمهور در مصاحبه اخیر خود با این پایگاه، بر خوشبینی آقای خاتمی بر حیات امام موسی صدر تاکید نمود. با توجه به اینکه به هر حال ایران و لیبی هر دو بر حل این قضیه اصرار دارند، چه مشکلی وجود دارد که روند مذاکرات کند پیش می‌رود؟

پاسخ: من نیز حقیقتا نمی‌دانم که چرا لیبی تا این اندازه از آزاد کردن امام موسی صدر طفره می‌رود. لیبی که این همه مشکلات خود را در جهان حل کرده است، و با پول نفت رسوایی لاکربی را اخیرا از سر راه خود برداشته است، با آزادی امام خیلی راحت می‌تواند مشکلات بعد از آن را حل کند. حداکثرش آن است که چند هفته‌ای جنجالهای خبری و تبلیغاتی انجام می‌شوند، و بعد هم خیلی سریع قضیه تمام می‌گردد. لیبی حتی می‌تواند گناه ربودن امام را به گردن دیگری اندازد، و افتخار‌‌ رها ساختن امام را از آن خود کند. در این حالت نه تنها آزاد سازی امام برای لیبی گران تمام نمی‌شود، بلکه همه هم از این کشور تشکر خواهند کرد.

پایگاه: روزنامه المستقبل لبنان اخیرا از قول منابع نزدیک به خانواده محترم امام موسی صدر نقل کرده است، که خانواده قصد ندارد تا روشن شدن نتایج تلاشهای ایران و لیبی، در باب تشکیل کمیته مشترک موضعگیری کند. آیا این ادعا صحت دارد؟

پاسخ: طبیعتا این خبر دروغ است، و من هم همینجا آن را تکذیب می‌کنم. خانواده امام هیچگاه در مسیر پیگیری قضیه امام و آزاد ساختن ایشان سکوت نکرده است. بعد از خبر اخیر روزنامه المستقبل دیدید که خانم رباب صدر صریحا موضعگیری نمود. خانواده ضمن آنکه از ایران و مقامات مذاکره کننده آن همواره تشکر کرده است، تمامی راههای پیگیری، راهکارهای قضایی و حقوقی را مطالعه و ادامه می‌دهد. من تصور می‌کنم که برای یک لحظه هم که شده، خود را جای خانواده بگذاریم. انصافا خانواده امام نسبت به نتیجه مذاکرات ایران عزیز و لیبی حیله گر چه تضمینی دارد؟ الآن سه سال است که مذاکرات جریان دارد. مقامات محترم ایران گفته‌اند که طرف لیبیایی همکاری کرده است. اما ما هنوز نفهمیده‌ایم که این همکاری چه بوده است! وقتی زمانی طولانی به مدت ۳ سال را در نظر می‌گیریم، در درک معنای همکاری دچار مشکل می‌شویم. آیا لیبی در حال وقت کشی نیست؟ واقعا آخرین دور مذاکرات با لیبی که قبل از ماه رمضان صورت گرفت، چه نتیجه ملموسی در پی داشته است؟ آیا بازگشت به‌‌ همان ادعاهای سابق نبود؟ البته خانواده به دولت عزیز ایران، و به شخص مذاکره کننده که حقیقتا بسیار هم زحمت کشیده است، کمال اطمینان را دارد. اما به دولت لیبی کمترین اعتمادی ندارد. پرونده دولت لیبی، چه در رابطه با قضیه امام موسی صدر، چه در رابطه با مردم خودش، چه در رابطه با مبارزات مردم فلسطین و چه در رابطه دیگر کشور‌ها، بسیار بسیار سیاه، و مملو از دروغ، حیله و تزویر است.

پایگاه: بنابراین خبر روزنامه المستقبل را تکذیب می‌کنید؟

پاسخ: قطعا! من خبر روزنامه المستقبل را که از همپیمانان لیبی است به شدت تکذیب می‌کنم. ما معتقدیم که لیبیایی‌ها از طریق پرداخت پول به دوستانشان، برخی مطالب را در روزنامه‌های عربی و خصوصا لبنان چاپ می‌کنند، تا اذهان را منحرف کنند، و واکنش مردم و دولت‌ها و خصوصا ایران را ارزیابی کنند.

پایگاه: چرا حزب الله و جنبش امل در قبال روند پیگیری قضیه امام موسی صدر سکوت کرده‌اند؟

پاسخ: گمان نمی‌کنم که حزب الله و جنبش امل سکوت کرده باشند. شاید صلاح ندانسته‌اند که اخبار پیگیری‌ها و اقدامات خود را منتشر سازند. شاید هم منتظر نتایج مذاکرات ایران هستند. شاید هم خود را برای استقبال از قذافی، که می‌خواهد در کنفرانس سران عرب در بیروت شرکت کند، آماده می‌کنند.

پایگاه: در سالگرد ربوده شدن امام موسی صدر، نامه‌هایی از سوی مرکز مطالعات و تحقیقات امام موسی صدر در ایران برای نمایندگان مجلس شورای اسلامی و کمیسیون امنیت ملی آن ارسال گردید، و از آنان خواسته شد تا با این قضیه فعالانه‌تر برخورد کنند. آیا از آن زمان تا کنون، از اعضای هیئت رئیسه، کمیسیون امنیت ملی و سایر نمایندگان پاسخی دریافت شده است؟

پاسخ: بله، واکنشهایی که جملگی مثبت بوده‌اند دریافت شده‌اند. البته هنوز با هیئت رئیسه مجلس مذاکره مستقیمی انجام نشده است. اما تعدادی از نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی به خانواده امام موسی صدر خبر داده‌اند، که قصد دارند موضوع سرنوشت ایشان را در قالب طرح یا سوالی به هیئت رئیسه محترم ارائه دهند، و از وزرای محترم امور خارجه و اطلاعات سوال کنند که تاکنون چه کرده‌اند، و سپس بر اساس پاسخ وزرای محترم سیاستی را اتخاذ کنند، که دولت را در پیگیری‌ها و مذاکرات خود یاری دهد، و مجلس نیز بر جریان پیگیری نظارت بیشتری داشته باشد.

پایگاه: با توجه به گزارشات تایید نشده اخیر پیرامون مشارکت ابونضال در عملیات ربودن امام موسی صدر، و با توجه به اقامت جبری کنونی ابونضال در مصر، اولا این گزارشات را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ ثانیا آیا جمهوری اسلامی ایران از مصر تقاضا کرده است تا جهت روشن ساختن بیشتر ابعاد قضیه، با ایران همکاری کند؟

پاسخ: این مطلب نیز از‌‌ همان شیوه‌هایی است که پیش‌تر عرض کردم. سردمداران رژیم لیبی به دلیل ربودن امام موسی صدر دچار بحران هستند. امروز که ایران نیز به جمع مدعیان آزادسازی امام پیوسته است، آنهم ایرانی که شخص مقام معظم رهبری و ریاست محترم جمهوری بر پیگیری قضیه اصرار و نظارت دارند، و به همین جهت نیز کلاه سرآن نخواهد رفت، باز بر ابعاد بحران لیبیایی‌ها افزوده شده است. بنابراین طبیعی است که مقامات ارشد لیبی از برخی مطبوعات استفاده کنند، مطالب نادرستی را منتشر نمایند، همه را درگیر گرفتاریهای خود سازند، و حتی به دروغ اعلان کنند که فلان دولت نیز ما را تایید می‌کند. مطالب مربوط به ابونضال دروغ محض است. اصلا ابونضال تا دو سه سال پیش مغضوب قذافی بوده است، به گونه‌ای که هیچگاه حتی حق ورود به لیبی را نداشته است. ابونضال در سالهای ربوده شدن امام موسی صدر در لیبی، مزدور صدام بوده است و نه قذافی. اختلافات لیبی و عراق را در سالهای اول انقلاب و دوران جنگ تحمیلی همه به یاد دارند.

آیا ممکن است در آن شرایط دستان ابونضال در لیبی چندان باز بوده باشد، که توانسته باشد یک می‌ه‌مان رسمی عالیرتبه را که به شدت تحت مراقبت دستگاه امنیتی میزبان قرار داشته است، برباید؟ و بر فرض محال هم که چنین امری ممکن می‌بود، چرا رژیم لیبی در تمام سالهای اختلاف خود با عراق و ابونضال، هیچگاه این مساله را عنوان نکرد؟ اگر ما از تعبیر بحران استفاده می‌کنیم، دقیقا به همین دلیل است. سردرگمی و دستپاچگی مقامات لیبی در این قضیه بسیار ملموس و روشن است. خبر ساختگی ابونضال به هیچ شکلی امکان عقلی ندارد. این خبر را ناشیانه و صرفا برای انحراف افکار عمومی، و زمینه سازی جهت تبرئه قذافی ساخته‌اند. همه شواهد بیانگر آن است که لیبی دست و پا زدن بیهوده‌ای را آغاز کرده است. دولتمردان لیبی فکر می‌کنند که چون پول دارند، می‌توانند افکار عمومی را از طریق اجیر کردن روزنامه و رسانه‌های جمعی به نفع خود بخرند. اگر دیدید که روزنامه‌ها، هر شخص یا کشور دیگری را به عنوان رباینده امام معرفی کردند، بدانید که اینجای پای رژیم لیبی برای تبرئه قذافی است. پیشنهاد می‌کنم که این فرمول را طی هفته‌های آینده، که روند پیگیری قضیه امام موسی صدر ان شاء الله بشدت اوج خواهد گرفت، به خاطر داشته باشید.

پایگاه: از اینکه با حوصله به پرسشهای ما پاسخ دادید، تشکر می‌کنیم.

پاسخ: موفق باشید.