دفتر دوم «عزت شیعه» به روایت «محسن کمالیان» و «علیاکبر رنجبر کرمانی» به تازگی به زیور طبع آراسته شد.
به گزارش خبرگزاری قرآنی ایران (ایکنا)، آنچه این دفتر به خوانندگان عزیز تقدیم میکند، متن کامل تعداد ۲۵ گفتگوی دیگر نگارندگان با دوستان، نزدیکان و همکاران امام موسی صدر است که در بازه زمانی زمستان ۱۳۷۴ تا پاییز ۱۳۸۳ انجام گرفته است. در انتخاب کسانی که طرف گفتوگو قرار گرفتند؛ چون همیشه، تنها یک معیار وجود داشت: هر کس که با امام صدر انس، تاریخ و نتیجتا روایتی برای گفتن داشت، بدون توجه به سلایق سیاسی و جایگاه اجتماعی او، مشتاقانه آماده شنیدن سخنانش بودیم. اغلب این گفتگوها در محل سکونت یا کار راویان انجام گرفت؛ شماری در قم و تهران، تعدادی در اصفهان و شیراز و بعضی در بیروت و صور. عزیزانی که با آنان به گفتوگو نشستیم، تنها از سر محبت و عشق به امام صدر، و غالبا بیهیچ آشنایی قبلی، دعوت ما را پذیرا شدند.
بخشهایی از سخنان اغلب این وفاداران، سرودههای دل آنان است در خلوت با خاطرات امام صدر و جویندگان راه و صد البته خود او، و ناگزیر آمیخته با اشک و آه فراق و انتظار. ساختار و هندسه دفتر حاضر از پنج بخش اصلی تشکیل شده است: بخش اول یا «زندگینامه»، که طی آن برگهایی از کارنامههای زندگی امام صدر، در قالب یک «مقطعشمار» و یک مقاله، به طور گذرا ورق خورده است.
بخش دوم یا «گفتگوها» که درونمایه اصلی دفترحاضر را تشکیل میدهد؛ در ترتیب درج گفتگوها و تقدیم و تاخر آنها، هیچ عالمی جز تاریخ معاشرت راویان با امام صدر و گاهشمار زندگی آن بزرگوار، مدنظر نبوده است. هرجا سخن راوی نیازمند توضیح، تدقیق یا مستندسازی بوده است، در پینوشت روشن شده است.
بخشی از پینوشتها، ناگفتههای انباشتهشده در سینه نگارندگان است که چون نمیدانند تا کی توفیق نوشتن دارند، از فرصت پدیدآمده به تناسب بهره بردهاند؛ چهبسا برخی خوانندگان به مطالعه متن گفتگوها اکتفا و از رجوع به پینوشتها خودداری کنند، حال آنکه مدت و دقتی که صرف تحقیق در منابع و تنظیم پینوشتها شده، ازنگارش متن گفتگوها کمتر نبوده است.
بخش سوم یا «پیوستها» که طی آن، برخی نامهها و اسناد تاریخ، که یا راویان این دفتر را با امام صدر پیوند میدهد، یا توسط این عزیزان مورد استناد واقع شدهاند، یا در تشریح روایات آنان مفید هستند، به ترتیب درج گفتگوها ارایه شدهاند.
بخش پنجم یا «نمایهها» که افزون بر اعلام، سه پاره مهم دیگر را در بر دارد: «رجالنامه»، که شرح حال مختصر برخی شخصیتهای موثر اما ناشناخته یادشده در این دفتر را ارایه کرده است؛ «گفتوگونامه»، که فهرست تفصیلی کلیه گفتگوهای انجام شده در چارچوب طرح «روایت صدر» تاکنون را ثبت نموده است؛ «کتابنامه»، که شناسنامه تمامی منابع و ماخذ دفتر حاضر را گردآوری است؛ «برگه الحاقی دفتر»، شجرهنامه خاندان شریف صدر را نشان میدهد، که اجداد مرحوم آیتالله سیدصالح شرفالدین موسویعاملی (۱۱۲۲- ۱۲۱۷ ق.) و نیز فرزندان و احفاد ذکور آن بزرگوار را با یکدیگر پیوند داده است؛ انسانهایی که به تعبیر حکیم آلمانی گته در حق افلاطون، هر یک «اهل معنایی بودند که بر روی زمین سرگردان ماندند»
همواره برای نگارندگان سوال بود است که استاد سیدمحمدعلی جمالزاده و پدر ایشان مرحوم سید جمالالدین واعظ اصفهانی، چگونه به امام صدر نسبت دارند؟ آیات الله سید محمدصدر نخست وزیر اسبق عراق و پدر ایشان علامه سیدحسن صدر، با امام صدر چه نسبتی دارند؟ آیتالله حاجآقاحسین خادمی و نیز آیات بزرگوار سیدمرتضی مستحابی و سیدمهدی صدرعاملی، با امام صدر چه پیوندی دارند؟ و بالاخره برجستگان امروز خاندان صدر در عراق؛ مانند سیدمقتدی صدر و پدر معظم او صدرثانی، چه ارتباطی با آن بزرگوار دارند؟ شجرهنامه تهیه شده، که انشاالله در آینده توسعه بیشتری خواهد یافت، این قبیل سوالها را به روشنی پاسخ داده است.
گفتگوهای دفتر اول «عزت شیعه» عمدتا به روایت اقدامات امام صدر طی دهههای اول و خصوصا دوم اقامت آن بزرگوار در لبنان اختصاص داشت. آن اقدامات در قالب چند محور مهم زیر قابل طبقهبندی بودند: بازسازی هویت، انسجام و عزت تاریخی شیعیان لبنان، پرچمداری حرکت گفتگوی ادیان و تقریب مذاهب، تکوین جامعه مقاوم و مقامت لبنانی عیه اسراییل، حمایت از مبارزات مردم و گروههای فلسطینی علیه اسراییل، حمایت از انقلاب اسلامی ایران.
سرنوشت و پیگیری مساله امام صدر: گفتگوهای دفتر حاضر اگرچه در تکمیل و تدقیق محورهای فوقالذکر نیز سهمی وافر دارند، اما عمدتا محورهای نوین زیر را مورد توجه قرار دادهاند، که بر اقدامات امام صدر طی دوورانهای اقامت در ایران، عراق و اولین دهه اقامت آن بزرگوار در لبنان پرتو میافکنند: تحصیلات و جایگاه حوزوی در ایران و عراق؛ اصلاحگری و نواندیشی دینی، تاسیس حوزههای علمیه نوین در لبنان، گسترس مرزهای نفوذ اسلام و تشیع به آفریقای سیاه، رسالت روحانیت، مرجعیت و رهبری شیعه، رابطه با دولتهای عربی و نظام شاه. درونمایه دفتر حاضر نیز چونان دفتر پیشین، اصیل و دست اول است؛ کلیه گفتگوها، در چارچوب طرح «روایت صدر» و متناسب با امکانات متواضع آن، طراحی، اجرا، پیاده، ترجمه، تنظیم و ویرایش شدند. نامهها و اسناد، تدریجا و طی سالها، با مراجعه مستقیم به صاحبان آنها گردآوری شده است.
رجالنامه و شجرهنامه، با تتبع صبورانه در کتب رجال و انساب، استخراج و تنظیم شدند. هیچ جزیی از اجزای دفتر حاضر، با ارجاع یا بدون آن، از جایی به عاریت گرفته نشده است و سپاس خداوند متعال را، که چنین هنری از عهده نگارندهگان ساخته نیست. پیش از چاپ دفتر حاضر، برخی گفتگوها یا پارههایی از آنها، به مناسبت یا بنا بر ضرورت، از سوی نگارندگان در اختیار بعضی موسسات، مطبوعات یا سایتهای اینترنتی قرار گرفته و متنشر شده است، مواردی که چنین بوده است، ذیل صفحه آغازین آنها قید شده است. این کتاب به کوشش انتشارات «صحیفه خرد» با شمارگان ۲۰۰۰ نسخه و بهای ۷۵۰۰ تومان در ۶۸۶ صفحه منتشر شده است.