۲۹ سال از ربوده شدن امام موسی صدر رهبر شیعیان لبنان و موسس گروههای
مقاومت در جنوب این کشور به دست دولت لیبی میگذرد و علی رغم وجود اخباری
مبنی بر زنده بودن این مبارز نستوه و فرهیخته همچنان تلاشها برای آزاد
سازی وی ناکام مانده است.
به گزارش خبرگزاری مهر، امام موسی صدر در ۱۴ خرداد سال ۱۳۰۷ هجری شمسی درقم به دنیا آمد، پدرش مرحوم آیت الله سید صدرالدین صدر، جانشین مرحوم آیت الله شیخ عبدالکریم حائری بنیانگذار حوزه علمیه قم و از مراجع بزرگ بود. امام موسی صدر نیز در ۱۳۲۲ رسما به حوزه علمیه قم پیوست و از محضر حضرات آیات سید محمد باقر سلطانی طباطبایی، شیخ عبدالجواد جبل عاملی، امام خمینی (ره) و سید محمد محقق داماد، بهره گرفت. وی پس از پایان دوره سطح، به محضر حضرات آیات سید حسین طباطبایی بروجردی، محقق داماد، صدر و سید محمد حجت، سید محسن حکیم، سید ابوالقاسم خویی، شیخ حسین حلی و شیخ مرتضی آل یاسین در قم و نجف شتافت و در سال ۱۳۳۸ دوره خارج فقه خود را به پایان رساند.
امام موسی صدر همزمان با تحصیلات حوزوی درسال۱۳۳۲ به عنوان اولین دانشجوی روحانی در رشته «حقوق در اقتصاد» از دانشگاه تهران فارغ التحصیل شد. وی آخرین سال اقامت در شهر قم با همفکری آیت الله مکارم شیرازی و آیت الله دکتر بهشتی طرحی گسترده جهت اصلاح نظام آموزشی حوزههای علمیه تدوین کرد و اواخر سال ۱۳۳۸ و به دنبال توصیههای حضرات آیات بروجردی، حکیم و شیخ مرتضی آل یاسین، طبق وصیت مرحوم آیت الله سید عبدالحسین شرف الدین رهبر شیعیان لبنان برای جانشینی وی عازم لبنان شد.
یکی از مهمترین برنامههای امام موسی صدر در لبنان بازسازی هویت، انسجام و عزت تاریخی شیعیان این کشور بود. وی با ریشه یابی عمیق عوامل عقب ماندگی اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی شیعیان لبنان، برنامههای کوتاه مدت، میان مدت و درازمدتی را در راستای سیاست محرومیت زدایی، طراحی و اجرا کرد. تجدید سازمان جمعیت خیریه «البر و الاحسان»، و بر انداختن تکدیگری از شهر صور و اطراف آن از برنامههای کوتاه مدت وی بود. امام موسی صدر در چارچوب برنامهای میان مدت تا سال ۱۳۴۸ با سفر به شهرها و روستاهای سراسر لبنان، دهها جمعیت خیریه و مؤسسه فرهنگی و آموزش حرفهای راه اندازی کرد.
امام موسی صدر به درخواست شیعیان لبنان، از حکومت وقت این کشور خواستار تاسیس مجلسی برای سازماندهی طایفه شیعه و پیگیری مسائل آن شد و براین اساس مجلس اعلای اسلامی شیعیان که اولین بخش از برنامه درازمدت امام صدر به شمار میرفت، در اول خرداد سال ۱۳۴۸ تاسیس و به ریاست وی افتتاح شد.
امام موسی صدر در بهار ۱۳۵۳در پی بیاعتنایی دولت وقت لبنان نسبت به وظایف قانونی در برابر شیعیان این کشور «جنبش محرومان لبنان» را شکل داد و به رهبری وی راهپیماییهای مردمی عظیمی در شهرهای بعلبک، صور و صیدا علیه دولت به وقوع پیوست.
با اوجگیری بحران خاورمیانه، صف آرایی احزاب افراطی مسیحی در برابر مقاومت فلسطینی، و به لبنان کشیده شدن برخی اختلافات جهان عرب، امام موسی صدر را بر آن داشت تا برای حفظ ثبات کشور و ممانعت از سرکوبی فلسطینیها، تودههای مردم را موقتاً از عرصه رویارویی با دولت کنار کشاند، و پیگیری مطالبات بر حق شیعیان را تا آمدن رئیس جمهور بعد به تاخیر اندازد. امام موسی صدر در سال ۱۳۵۴ علی رغم کارشکنیهای شدید دولت، باردیگر با اجماع آراء به ریاست مجلس اعلای اسلامی شیعیان برگزیده شد. با آغاز جنگ داخلی لبنان در فروردین سال ۱۳۵۴، تمامی تلاشهای امام موسی صدر مصروف پایان دادن به این بحران صرف گردید. وی در خرداد آن سال در مسجد عاملیه بیروت به اعتصاب نشست، و به پشتوانه مشروعیت مردمی و مقبولیت وسیع وشخصیت کاریزماتیک خود در میان تمامی مذاهب، آرامش را به تابستان لبنان بازگردانید.
امام موسی صدر در پی بالاگزفتن جنگ و نمودار شدن نشانههای شکست در جبهه مسلمانان از حافظ اسد رئیس جمهور وقت سوریه خواست که با اعزام نیرو به لبنان موازنه قوا و آرامش را به این کشور بازگرداند. حل اختلافات مصر با سوریه و متعاقب آن برپایی کنفرانس ریاض در مهر ۱۳۵۵، آب سردی بود که امام موسی صدر بر آتش جنگ داخلی لبنان فرو ریخت. این ارامش تا زمانیکه امام صدر در لبنان حضور داشت، ادامه پیدا کرد.
بنا بر این گزارش همچنین امام موسی صدردر سال ۱۳۴۴ با هدف تشکیل جامعهای مقاوم در برابر تجاوزات آینده رژیم صهیونیستی گروهی از جوانان مؤمن شیعه را به مصر اعزام کرد تا در دورهای شش ماهه فنون نظامی را فرا گیرند، با بازگشت این جوانان که اولین کادرهای مقاومت لبنان بودند، عملیات ایذایی مشترک رزمندگان فلسطینی لبنانی در شمال فلسطین اشغالی آغازشد در حالیکه بخش اعظم نیروهای رزمنده از جوانان شیعه لبنان، و فرماندهی عملیات بر عهده رزمندگان فلسطینی بود. این نوع عملیات مشترک تا اواخر سال ۱۳۵۰ ادامه داشت.
در مهر ۱۳۴۸ مؤسسه صنعتی جبل عامل یا کارگاه کادر سازی امام صدر رسماً آغاز به کارکرد. در پی بمباران شدید جنوب لبنان توسط رژیم صهیونیستی در سال ۱۳۴۹ و عدم واکنش مناسب دولت وقت، اعتصابی بیسابقه به دعوت امام موسی صدر لبنان را فرا گرفت، به گونهای که دولت وقت را بر آن داشت برای بازسازی مناطق جنگی و برپایی پناهگاههای مناسب در آن، مجالس جنوب را تاسیس نماید. از اوایل سال ۱۳۴۱ عملیات ایذایی جوانان شیعه در داخل فلسطین اشغالی شکلی مستقل به خود گرفت، هر چند تا سالها پس از آن نیز به صلاحدید امام صدر، افتخار آن به نام «نیروهای مخصوص جنبش فلسطینی فتح» ثبت میگشت. در شهریور سال ۱۳۵۱ و کمتر از ۲۴ ساعت پس ازاشغال ۴۸ ساعته دو روستای «قانای جلی» و «جویا» به دست سربازان رژیم صهیونیستی، نشست فوق العاده مجلس اعلای اسلامی شیعیان با حضور تمامی اعضاء در روستای جویا برگذار گردید، و از همان روز اولین بذرهای «مقاومت لبنانی» توسط امام موسی صدر پاشیده شد و در خرداد سال ۱۳۵۴ و در پی انفجاری در اردوگاه نظامی عین البنیه در کوههای بقاع، که به شهادت ۲۷ تن از جوانان شیعه انجامید، امام موسی صدر رسما شکل گیری «گروههای مقاومت لبنان» را اعلام کرد.
سر انجام امام موسی صدر در ۳ شهریور سال ۱۳۵۷ و در آخرین مرحله از سفر دورهای خود به کشورهای عربی، بنا بر دعوت رسمی معمر قذافی وارد لیبی، و در روز ۹ شهریور ربوده شد دستگاههای قضایی دولتهای لبنان و ایتالیا، و همچنین تحقیقات انجام شده از سوی واتیکان، ادعای رژیم لیبی مبنی بر خروج امام از آن کشور و ورود وی به رم را رسما تکذیب کردند.
بنا بر آخیرن اطلاعات منتشر شده در پایگاه اطلاع رسانی امام موسی صدر به زبان فرسی، آخرین خبری که در ۱۳ اردیبهشت ۱۳۸۰ توسط سایت «جبهه نجات ملی لیبی» بر روی شبکه جهانی اینترنت منعکس گردید، مدعی آن است که امام موسی صدر در اواخر سال ۱۳۷۶ توسط برخی زندانیان زندان ابوسلیم شهر طرابلس مشاهده شده، و اندکی پیش از ماه رمضان گذشته به مکانی دیگر انتقال یافته است.
پیگیری سرنوشت امام موسی صدر در ایران بعد از جنگ تحمیلی در دولت آیت الله هاشمی رفسنجانی آغاز شد و در دولت حجت الاسلام خاتمی کمیتهای زیر نظر مستقیم رئیس جمهور و به ریاست رئیس دفتر وی تشکیل گردید، محمد علی ابطحی در این خصوص ۹ بار با مقامات لیبیایی دیدارو گفتگو کرد. با آغا زبه کار مجلس هفتم و طرح شکایت خانواده امام موسی صدر در کمیسیون اصل نود مجلس، کمیتهای ۱۰ نفره به ریاست نائیب رئیس مجلس شورای اسلامی مسئول پیگیری این پرونده شد. دولت نهم نیز اعلام کرده است که موضوع سرنوشت امام موسی صدر را با جدیت پیگیری میکند.