هر چند «امام موسی صدر» رهبر شیعیان لبنان ۳۱ماه اوت سال ۱۹۷۸میلادی
در چنین روزی در لیبی ربوده و از نظرها غایب شد اما منش، شخصیت، عملکرد
گذشته و افکار و اندیشههای انسانگرایانهاش در این کشور حضور دارد.
وی بیست و هشت سال پیش و در پی حمله رژیم صهیونیستی به لبنان و با هدف توقف تجاوز این رژیم به کشورش به برخی کشورهای عربی از جمله لیبی سفر کرد.
امام صدر در ۲۵ماه اوت سال ۱۹۷۸در پاسخ به دعوت رسمی لیبی، به همراه دو نفر دیگر به نامهای شیخ «محمد یعقوب» و «عباس بدرالدین» به این کشور رفت و ۳۱همان ماه، در طرابلس ربوده شد.
دولت، ملت و به ویژه شیعیان لبنان «معمر قذافی» رهبر لیبی را مسوول این آدمربایی معرفی کردهاند.
امام صدر در سال ۱۹۲۸میلادی در قم متولد شد و تبار خانوادگیاش به سید «صالح شرفالدین» از روستای شحرور در جبل عامل جنوب لبنان و ریشه اجدادی وی به امام موسی بن جعفر (ع) میرسد.
وی تحصیلات خود را در قم آغاز کرد و در سال ۱۹۴۱میلادی وارد حوزه علمیه این شهر شد و به درجه اجتهاد رسید و پس از آن از دانشکده حقوق دانشگاه تهران مدرک لیسانس گرفت.
وی در سال ۱۹۶۰به شهر «صور» در جنوب لبنان آمد و کار خود را به عنوان عالم دینی و جانشین سید «عبدالحسین شرفالدین» از رهبران شیعیان این کشور آغاز کرد.
صدر فعالیت اجتماعی خود را با بازسازی تشکیلات «انجمن نیکوکاری» آغاز و برخی موسسات عمومی را به منظور پرداختن به امور تربیتی، حرفهای، بهداشتی، اجتماعی و حوزوی تاسیس کرد.
فعالیتهای امام صدر، نتایج مثبتی را در پی داشت که مهمترین آن، دادن نقش اساسی به زنان در فعالیت اجتماعی و توسعهای بود که این امر با ایجاد دورههای مبارزه با بیسوادی، از بین بردن پدیده گدایی در شهر صور و حومه آن از طریق برنامههای خدماتی، بهداشتی، اجتماعی و ایجاد صندوق صدقات همراه شد.
رهبر ربوده شده شیعیان لبنان همچنین مرکز فنی و حرفهای جبل عامل را تاسیس کرد و اداره آن را به شهید دکتر «مصطفی چمران» سپرد و افراد مبارز بسیاری که با تجاوزهای اسراییل مقابله میکردند، از این مرکز دانشآموخته شدند.
وی برای تشکیل «مجلس اعلای اسلامی شیعه» و تصویب آن در مجلس نمایندگان لبنان در سال ۱۹۶۷تلاش بسیار کرد و این اقدام، مقدمهای برای جنبش توسعه در لبنان با هدف از بین بردن محرومیت و دفاع از مردم جنوب این کشور بود.
وی در سال ۱۹۶۹به عنوان رییس مجلس اعلای اسلامی شیعه انتخاب شد و برنامه کاری خود را اعلام کرد و همه را به یکپارچه کردن شعایر دینی مذاهب اسلامی فراخواند، درباره خطر روز افزون صهیونیسم هشدار داد و بر حمایت از مقاومت ملت فلسطین برای آزادسازی سرزمین اشغال شده تاکید کرد.
صدر «هیات پشتیبانی از جنوب لبنان» را با مشارکت رییسان طوایف لبنان تاسیس کرد و مردم را به اعتصاب مسالمت آمیز ملی فرا خواند که در پی آن، ۵۰هزار نفر در مقابل ساختمان مجلس اعلای اسلامی شیعه در بیروت گرد آمدند و این امر به تاسیس «مجلس جنوب» از سوی دولت لبنان با هدف توسعه این منطقه و از بین بردن محرومیت منجر شد.
اقدامهای وی به ایجاد «جنبش محرومان» و صدور «پیمان فرهیختگان» حامی امام صدر انجامید که ۱۹۰شخصیت، صاحب نظر و اندیشمند لبنانی از گروهها و طایفههای مختلف آن را امضا کردند.
امام صدر همواره برای از بین بردن فتنه داخلی و آرام کردن اوضاع لبنان تلاش میکرد و بارها درباره فتنهانگیزی دشمنان هشدار داد و مردم این کشور را به حفظ میهن فراخواند.
امام صدر در اعتراض به ادامه جنگ داخلی در لبنان در سال ۱۹۷۵در مسجد «العاملیه» بیروت تحصن کرد و روزه گرفت و پس از تشکیل دولت آشتی ملی که درخواستهای امام صدر را اجرا کرد، به تحصن خود پایان داد.
در سال ۱۹۷۰امام صدر، جنبش شیعی «امل» را پایهگذاری کرد و هدف آن را مقاومت در برابر اشغالگران اسراییلی و تاکید بر مبانی جنبش محرومان اعلام کرد.
صدر همچنین با سران عرب به منظور پایان دادن به جنگ داخلی لبنان، رایزنی کرد که نتیجه آن، تشکیل دو همایش در ریاض و قاهره در سال ۱۹۷۶و ورود «نیروهای بازدارنده عربی» به لبنان بود.
«امیل لحود» رییس جمهوری لبنان روز پنجشنبه امام صدر را رمز کرامت ملی لبنان توصیف کرد و گفت: لبنان امروز بیش از هر زمان دیگری به حکمت امام صدر و دیدگاه وی درباره آینده این کشور نیازمند است.
وی در پیامی به مناسبت سالروز ربوده شدن امام صدر افزود: امام صدر از جمله مردان نادری بود که میدانست چگونه باید لبنان را در سایه وحدت ملی و در کنش با محیط پیرامون خود قرار دهد.
لحود اظهار داشت: امام صدر همواره تاکید میکرد که لبنان میهنی غنی و متنوع است که شایستگی دارد پیروان همه ادیان و افکار در آن آزادانه زندگی کنند.
«ودیع الخازن» رییس شورای عمومی مسیحیان مارونی لبنان امروز گفت: امام صدر از نخستین شخصیتهایی بود که تفنگ را «زینت مردان» دانست که باید از آن در برابر اسراییل استفاده کرد.
وی، امام صدر را چهره درخشان در صحنه اجتماعی لبنان معرفی و خاطر نشان کرد: رهبر شیعیان لبنان با روشهای مختلفگاه با اعتصاب وگاه با رویارویی مستقیم برای از بین بردن فتنه در کشورش تلاش میکرد.
الخازن اظهار داشت: نه تنها مسجد، بلکه کلیساها نیز، مرکز ندای ملی امام صدر بود و وی با شخصیتهای مختلف دیدار میکرد و با آنان برای برقراری صلح و وفاق ملی سخن میگفت.
«مروان حماده» وزیر ارتباطات لبنان در پیامی به «نبیه بری» رییس جنبش شیعی «امل» به مناسبت سالروز ربوده شدن امام موسی صدر گفت: لبنان معلق در بحران، بیش از هر زمان دیگری نیازمند دیدگاههای جامع و همه جانبه امام صدر در ایجاد پل ارتباط میان لبنانیها و تقویت وحدت و همبستگی میان آنان است.
حماده، امام صدر را مردی بالاتر از طوایف و مذاهب و مرد گفتوگو خواند و افزود: رهبر شیعیان لبنان سیاست را با حکمت غنی کرد.
شیخ «عبدالامیر قبلان» نایب رییس مجلس اعلای اسلامی شیعه نیز در پیامی به مناسبت ربوده شدن امام صدر و همراهانش گفت: نظام لیبی اکنون اعلام کرده که میخواهد به آسیب دیدگان از جنگ اسراییل علیه لبنان کمک کند، آیا این نظام شرم نمیکند که اقدام شرمآور را در حق امام و سید مقاومت لبنان مرتکب شد؟ وی افزود: نظام لیبی که با ربودن امام صدر جنایت در حق بشریت، در حق لبنان و آزاداندیشان این کشور مرتکب شد، باید جزییات قضیه ربوده شدن وی را اعلام کند و مسوولیت آن را بپذیرد.
«معن بشور» هماهنگکننده عمومی کمیتهها و انجمنهای ملی لبنان، در نامهای به بری نوشت: بهترین چیزی که امت عرب و اسلام میتواند به خاطر پایداری و مقاومت مردم لبنان در جنوب، بقاع، عکار، حومه جنوبی بیروت و کل لبنان هدیه بدهد، آن است که برای بازگرداندن امام صدر و همراهانش به میهن تلاش کند.
«طارق ترشیشی» نویسنده و تحلیلگر روزنامه لبنانی «البلد» امروز نوشت:
امام صدر رهبر طرح سیاسی معاصر نزد شیعیان است که شعار «لبنان، میهن نهایی همه شهروندان» را سر داد.
وی افزود: امام صدر همچنین صاحب طرح لغو طایفهگرایی سیاسی برای برپایی «دولت انسان» بر اساس هممیهنی و نه طایفهای است.
به نوشته ترشیشی، امام صدر همه را به تثبیت و تقویت همزیستی مشترک میان لبنانیها دعوت میکرد.
وی افزود: شیعیان لبنان که در جنبش امل و یا حزب الله و یا سایر چارچوبهای سیاسی نمایان میشوند، در مقابل عملیات اجبار آنان به مهاجرت، اقدام به اجبار سایر طوایف به مهاجرت نکردند.
ترشیشی نوشت: شیعیان لبنان پیش از ظهور امام صدر، اقدام برای ساختن مدارس، بیمارستانها یا دانشگاههای خصوصی نکردند و از نظر آموزش و پزشکی به دولت مرتبط شدند اما دولت، آنان را به تنهایی در مقابل تجاوزهای اسراییل رها کرد و آنان مورد قتل و ربوده شدن قرار گرفتند تا اینکه امام صدر آمد و بر حق دفاع از خویشتن تاکید و جنبش شیعی امل را در جنوب و شرق لبنان ایجاد کرد.
«فیدل اسپیتی» نویسنده روزنامه البلد نیز نوشت: موضعگیری امام صدر پس از ۲۸سال که از زمان ربوده شدن وی میگذرد، با واقعیت سیاسی کنونی مطابقت دارد.
وی افزود: امروز تاریخ تکرار شده و لبنان به ویژه جنوب این کشور آسیب فراوان از جنگ ارتش اسراییل علیه حزبالله خورده و سخن درباره ورود ارتش به جنوب، اعزام نیروهای بینالمللی و درخواست جایگزینی سلاح مشروع به جای سلاح حزبالله به میان آمده است.
اسپیتی خاطر نشان کرد: امام صدر درباره استقرار ارتش لبنان در جنوب، گفته است که اگر از ارتش بخواهیم در طول جبهه جنوب مستقر شود و اگر گروههای مقاومت، منظم شدند و وظیفهشان منحصر به زمان هجوم دشمن به داخل خاک لبنان شد، در این صورت در موضع دفاع قرار داریم.
به مناسبت سالروز ربوده شدن امام صدر و همراهانش، جنبش شیعی امل جشنواره بزرگی را روز پنجشنبه در شهر «صور» جنوب لبنان برگزار و «نبیه بری» رییس این جنبش و رییس مجلس لبنان در آن سخنرانی کرد.
مردم لبنان بخصوص شیعیان برای پایان یافتن زمان غیبت امام صدر و روشن شدن سرنوشت او لحظه شماری میکنند و مطمئند که در صورت حضور و وجود صدر، کشورشان از آتش جنگ داخلی و خارجی در امان میماند.