با گذشت بیش از یکسال از خروج نیروهای نظامی سوریه از لبنان و در پی آن گشایش تدریجی پرونده ‪ ۲‬هزار و ‪ ۴۶‬ شهروند ربوده شده این کشور، بررسی تفصیلی پرونده امام موسی صدر در کمیسیون حقوق بشر مجلس لبنان و سخنان شدیداللحن یکی از نمایندگان از دولت از یکسو و اظهارات تازه «ولید جنبلاط» رییس حزب سوسیالیست ترقی‌خواه دروزی لبنان درباره سرنوشت وی از سوی دیگر، بار دیگر این پرونده را به محافل و مطبوعات لبنان کشانده است.

«میشل موسی» رییس کمیسیون حقوق بشر لبنان، پس از برگزاری آخرین نشست این کمیسیون با تشریح پرونده شهروندان ربوده شده لبنانی، به بررسی مفصل پرونده امام موسی صدر و دو همراهش در این کمیسیون پرداخت. وی گفت: این کمیسیون‌عدم صدور حکم توسط دستگاه قضایی لبنان پس از ‪ ۲۷‬سال را امری غریب دانست و از دستگاه قضایی خواست به سرعت حکم این پرونده را صادر کند.

موسی از دستگاه‌های سیاسی و دیپلماسی لبنان خواست به طراحی یک راهبرد برای روشن شدن حقیقت ماجرای ربوده شدن امام صدر اهتمام ورزند. «ایوب حمید» نماینده مجلس و از فعالان جنبش شیعی «امل» باانتقاد شدید از ضعف حکومت‌ها در لبنان از زمان وقوع این جنایت تاکنون در برخورد با عاملان ربودن امام موسی صدر و همراهانش، این پرسش را در صحن علنی پارلمان مطرح کرد که «چرا دولت لبنان درقبال سرنوشت فرزندان‌این سرزمین پاسخگو نیست؟».

وی گفت: آیا دولت نباید در همه محافل عربی و بین‌المللی صدایش را بلند و خواسته‌اش را در روشن شدن حقیقت جنایت ربودن رهبر شیعیان لبنان مطرح کند؟. این نماینده، امام موسی‌صدر را فرزند لبنان و نماد طایفه شیعه خواند و افزود: «او برای رهایی مردم لبنان از رنج‌ها و همزیستی طایفه‌ها و احترام به عقیده یکدیگر تلاش کرد، در اوج تلاش برای توقف جنگ داخلی، در اعتراض به خونریزی‌ها به تحصن و اعتصاب غذا روی آورد و آیا پاداش آن همه تلاش و رنج، ربوده شدن در یک سرزمین عربی است که یک تروریست شناخته شده در جهان برآن حکومت می‌کند؟».

ایوب حمید در ادامه سووال خود از دولت پرسید: «چرا قاضی تحقیق این پرونده سرانجام به علل ناشناخته‌ای کناره‌گیری کرد و قاضی دوم نیز در برابر» شارل رزق «وزیر دادگستری تصریح کرد که از رسیدگی به این پرونده بیمناک است؟». شاید این نخستین بار است که بطور آشکار از تهدید شدن قاضی پرونده امام موسی صدر سخن گفته می‌شود چنانکه اولین بار است که یک شخصیت برجسته سیاسی در لبنان مانند ولید جنبلاط از «کشته شدن امام موسی صدر و همراهانش پس از ربوده شدن» سخن می‌گوید.

جنبلاط در گفت‌و‌گوی اخیر خود با روزنامه لبنانی «السفیر» پس از ارایه تحلیلی از نقش «احمد جبریل» دبیرکل جبهه خلق برای آزادی فلسطین فرماندهی کل در رخدادهای گذشته و حال لبنان پرسید: «چرا امام صدر کشته شد و چرا پس از این ماجرا، دیگران جز برخی انسان‌های شریف در این‌باره سکوت کردند؟». وی سپس با یادآوری ترور ناکام امام موسی صدر در بیروت هنگامی که وی برای پایان دادن به جنگ داخلی تلاش می‌کرد، گفت: نظر من این است که صدر کشته شد زیرا پشتوانه لبنان بود و قربانی یک توطئه عربی شد و پس از او ما وارد جنگ بیهوده و پرهزینه داخلی شدیم «. جنبلاط مدعی شد، احمد جبریل این ماجرا را به تفصیل می‌داند اما توضیح بیشتری در این ارتباط نداد گرچه چندی بعد در گفت‌و‌گو با هفته نامه لبنانی» الشراع «با تکرار همین فرضیه، آن توطئه عربی را» همکاری نظامی و اطلاعاتی سوریه و لیبی و هواپیمایی این دو کشور «معرفی کرد و گفت:» گرچه تاریخ این حرف‌ها گذشته است اما برای روشنگری امروز مهم است زیرا تاریخ باز می‌گردد «. فرا‌تر از همه این پیگیری‌ها و اظهارات متفاوت و‌گاه متناقض، پرونده قضایی ربوده شدن رهبر شیعیان لبنان و همراهانش در پیچیده‌ترین و سخت‌ترین شرایط خود در سه دهه گذشته قرار گرفته است. امام موسی صدر و دو همراهش شیخ محمد یعقوب (روحانی لبنانی) و عباس بدرالدین (روزنامه‌نگار) درادامه سفر به کشورهای عربی برای پایان دادن به جنگ داخلی لبنان در سال ‪ ۱۹۷۸‬میلادی و در پی دعوت رسمی» معمر قدافی «رییس جمهوری لیبی وارد این کشور شدند و دیگر بازنگشتند.

از آن زمان تاکنون حکومت لیبی برخلاف نظر شیعیان و بیشتر گروه‌های لبنان، مدعی است که آنان لیبی را به قصد پایتخت ایتالیا ترک کرده‌اند و در ایتالیا ربوده شده‌اند. تا چندی پیش دستگاه قضایی ایتالیا همواره منکر ورود امام موسی صدر و همراهانش به خاک رم بود و اظهارات قذافی و حکومت لیبی را تکذیب می‌کرد و دستگاه قضایی لبنان نیز قذافی و ‪ ۱۷‬نفر از دولتمردان وقت لیبی را به عنوان متهم به دادگاه فراخواند. اما در ماههای گذشته ناگهان همه چیز تغییر یافت و دستگاه قضایی ایتالیا بر خلاف رویه سابق، دراطلاعیه‌ای غیر منتظره اعلام کرد که امام موسی صدر در ایتالیا ربوده شده و پرونده بسته شده است.

در این ارتباط، قاضی تحقیق پرونده در لبنان استعفا کرد و ‪ ۲۷‬سال تلاش خانواده، دولت‌های ایران و لبنان و مجامع قضایی به نقطه نخست بازگشت. چه فرضیه زنده بودن امام موسی صدر و همراهانس درست باشد و چه فرضیه جنبلاط، از مسوولیت انسانی دولت‌ها و مجامع قضایی و حقوق بشر دراین رابطه کاسته نمی‌شود.

علاوه براین و فرا‌تر از بعد انسانی ماجرای ربودن امام صدر، همه جریان‌های متنوع و حتی متعارض داخلی و خارجی لبنان در مورد روشنگری، آزادیخواهی، رهبری مدبرانه و عملکرد وی اتفاق نظر دارند و معتقدند که امروز بیش از همیشه به وجود امام صدر و اندیشه‌اش محتاج هستند.