مشخصات کتاب:
نام کتاب: امام موسی صدر، گذارها و خاطره‌ها؛ ایران، نجف، لبنان
پدیدآورنده: سید حسین شرف الدین
مترجم: علی حجتی کرمانی
سال: ۱۳۸۸چاپ اول
تیراژ: ۱۵۰۰ نسخه
تعداد صفحه: ۲۲۸
قیمت: ۲۵۰۰۰ ریال
درباره کتاب:
این کتاب در هشت بخش تالیف شده است: مقدمه (معرفی خاندان و اجداد امام موسی صدر)، ایران (گفت‌وگو با برخی اعضای خانواده و دوستان امام)، نجف اشرف (گفت‌وگو با چند روحانی عراقی و لبنانی)، لبنان (شرح فعالیت‌ها و دستاوردهای امام)، ربودن امام موسی صدر، شناسنامه امام موسی صدر، شجره نامۀ امام موسی صدر و ضمائم.
گفت‌وگوهای این کتاب جزء اولین گفت‌وگوهای صورت‌گرفته دربارۀ امام موسی صدر است. ویژگی خاص این کتاب گفت‌وگوبا خواهران و مادر امام موسی صدر است که در سالهای بعد کمتر میسر شده است.
بخشی از مقدمه
کنجکاوی
زمستان سال ۱۹۷۸ م (۱۳۵۷ ش)، در منزل آیت الله سید محمدباقر سلطانی بودیم. مجلسی خانوادگی برپا بود و خاطراتی بازگفته می‌شد. از جمله خاطراتی که آیت الله سلطانی به یاد آورد این بود که: وقتی آیت الله سید کاظم شریعتمداری از تبریز به قم آمدند و در آن شهر ساکن شدند، به نظر می‌آمد طرح‌هایی برای تعدیل ساختار آموزشی و شیوۀ ارتباطات در حوزۀ علمیۀ قم داشتند.
به همین علت ایشان عده‌ای از طلاب جوان را، که هم از نظر درس و هم از نظر بینش و استعداد افراد ممتازی بودند، برگزید و تصمیم گرفت اموری را که نظریات ایشان را تأمین می‌کرد، به ده تن از آن بسپارد. امام سید موسی صدر نیز یکی از همین ده تن و سرآمد آنان بود.
آیت الله سلطانی ادامه داد: طبیعی است که از هر نسل، یک یا دو چهرۀ شاخص بروز کنند، اما اینکه نسلی بیشتر از این تعداد بتوانند پرورش دهد، امری است قابل توجه! حال چگونه نسلی می‌تواند ده شخصیت برجسته و بارز را در خود بپرورد و به جامعه تحویل دهد؟
این سخن کنجکاوی مرا برای تحقیق برانگیخت. این در حالی بود که مهاجرت اجباری به ایران وادارم می‌کرد که به فکر کارهای روزمرۀ خود باشم و علاوه بر اینکه نگران کشور و همسر و فرزندم بودم، قیام کوبندۀ مردمی ایران را هم فرا رویم داشتم. قیامی که لهیب آن تخت سلطنت را می‌سوزاند و زلزلۀ سهمگینی که غریو آن کانون استکبار را در هم می‌نوردید. زلزله‌ای که در دلم آرامش ایجاد می‌کرد و لهیبی که گرمی و صلح با خود به ارمغان می‌آورد، و در عین حال، پرسشی را پدید آورده بود که ابعاد آن روز به روز بزرگ‌تر می‌شد و عقل را سرگردان و آشفته می‌کرد.
هنوز انقلاب به پیروزی نرسیده بود که زلزله‌ای بزرگ‌تر در لبنان رخ داد.
امام سید موسی صدر را ناپدید کردند. حوادث یکی پس از دیگری به وقوع می‌پیوست، به طوری که فرصت نمی‌یافتم سخن آیت الله سلطانی را که باعث کنجکاوی من شده بود، پیگیری کنم.
سال‌ها گذشت و روز ۱۵/۱/۱۹۹۱م (۱۳۶۹ ش) فرا رسید و «کمیتۀ تنظیم اسناد حرکت امام صدر»، بنا به تصویب بخش تشکیلاتی «جنبش امل»، به وجود آمد، که در آن زمان ریاست آن را برادر سرگرد یعقوب ضاهر بر عهده داشت. این کمیته بر آن بود تا مأموریت‌های ذیل را به انجام برساند:
۱. مستندسازی اقدامات روزانۀ امام صدر، از طریق مراجعه به روزنامه‌های لبنانی و عربی.
۲. گردآوری سخنرانی‌ها، درس‌ها، تفسیر‌ها و مقالات امام صدر.
۳. گردآوری تصاویر ایشان در مراسم و مناسبت‌ها.
۴. مصاحبه با دوستان امام در لبنان و خارج از لبنان و گردآوری خاطراتی که از ایشان نقل می‌کنند.
تدوین قسمتی از این تاریخ درخشان یا قسمتی از آنچه در یاد‌ها باقی مانده یا از شهادت‌هایی دربارۀ امام موسی صدر در برهه‌ای که در قم و سپس در نجف زندگی کرده و نیز تحریر خاطراتی از قم و نجف وی، که در لبنان موجود بوده است، از این باب است. از آنجا که این تدوین همراه با تعلیقات و خاطره‌هایی است که خود او شاهد آن‌ها بوده، من در نهایت ترجیح دادم فصلی جداگانه بیاورم که به آن «سیرۀ شخصی» می‌گویند. در این سیرۀ شخصی، عناوین نقاط اصلی حرکت جهادی او در لبنان تلخیص شده است.
ده فرد شاخص
آن برگزیدگان، ده تن از طلاب شاخص بودند که یکی از آنان امام سید موسی صدر بود. اما نه تن دیگر کدام‌اند؟ و ایشان دربارۀ امام صدر چه می‌گویند؟ این نه تن عبارت‌اند از:
۱. شهید دکتر سید محمد حسینی بهشتی: برجسته‌ترین شخصیت در رهبری انقلاب اسلامی، فقیه و استاد فلسفه و دبیر کل حزب جمهوری اسلامی.
۲. آیت الله سید موسی شبیری زنجانی: فقیه و استاد طراز اول حوزۀ علمیه (و مرجع تقلید)
۳. آیت الله شیخ احمد آذری قمی: فقیه و یکی از استادان برجستۀ حوزه، صاحب امتیاز روزنامۀ رسالت و صاحب نظر در مسائل سیاسی. وی دادستان کل دادگاه‌های انقلاب و نمایندۀ مجلس شورای اسلامی بود
۴. آیت الله ناصر مکارم شیرازی: فقیه، فیلسوف، مفسر قرآن، مدرس طراز اول حوزۀ علمیه، مؤلف و مرجع تقلید.
۵. شیخ جلیل جلیلی: وی از پرداختن به امور سیاسی در تهران کناره‌گیری کرده و در کرمانشاه رحل اقامت افکنده است. شخصیتی با موقعیت ویژه که به کار تألیف مشغول است.
۶. آیت الله شیخ مجدالدین محلاتی: وی از چهره‌های برجستۀ حوزه در شیراز به شمار می‌رود و ادارۀ یک مسجد و یک کتابخانه را بر عهده دارد.
۷. سید مرتضی جزایری: از علمای سر‌شناس که به انجام وظایف و مسئولیت‌های دینی مشغول است.
۸. آیت الله سید عبدالکریم موسوی اردبیلی: رئیس سابق دیوان عالی قضایی انقلاب اسلامی ایران.
۹. آیت الله سید مهدی روحانی. عضو مجلس خبرگان و از مدرسان برجستۀ حوزۀ علمیه.
اینان همدرسان سید موسی صدر بودند، اما دوستان وی در زندگی قابل شمارش نیستند و من با برخی از اینان و آنان دیدار کردم و نیز با برخی از افرادی که در نجف اشرف با وی مراوده داشتند، به گفتگو نشستم و از این گفتگو‌ها گلچینی را که متناسب با این کتاب بوده است برگزیدم و مختصری دربارۀ نهضت امام صدر در لبنان به آن افزودم. این بخش را استاد محمد شعیتو، دبیر مجلس اعلای شیعیان، آماده کرد و در اختیار من گذاشت. تعدیلات جنبش امل و تعدیلات خودم را بر این جزوه اضافه کردم و متن مختصری در عین حال کامل و شامل تهیه کردم.
این مختصر، نگاهی دارد به محیط پرورش امام موسی صدر و اظهارات رفقا و دوستان دربارۀ او، به همراه توضیحات اضافی گردآورندۀ کتاب، به گونه‌ای که با یک نگاه گذرا به این اوراق مختصر می‌توان تصویری از امام موسی صدر در سه مرحلۀ حضور در ایران، نجف و لبنان به دست آورد.
برخی از خاطراتی که در این کتاب ذکر شده است از طریق گفتگو به دست آمده و نویسنده برای کسب توضیحات بیشتر به گفتگو کنندگان مراجعه کرده. همچنین در پروندۀ مستندسازی، خاطراتی که از عدۀ قابل توجهی از لبنانی‌ها وجود دارد و خاطراتی که ایرانی‌ها بازگو کرده‌اند، از طریق مراجعه به دیگران، کامل شده است. تمامی این گفتگو‌ها در اختیار «کمیتۀ مستندسازی نهضت امام صدر» قرار داده خواهد شد تا این کمیته بنا به صلاحدید خود آن را به همراه روزنگار فعالیت‌ها و سخنرانی‌های دیگر امام موسی صدر چاپ و منتشر کند و در ادامه، مرکز «مطالعات و تحقیقات امام موسی صدر» امکان بهره‌گیری از آن را فراهم آورد.
لازم است به کوشش‌های فرزندم، لوی، اشاره کنم که مصاحبه‌های انجام شده در ایران را از روی نوار پیاده کرده و سپس به زبان عربی برگرداند.
...