عادل پیغامی، عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق (ع)، در گفت‌وگو با خبرگزاری قرآنی ایران (ایکنا)، اظهار کرد: شهید محمدباقر صدر را الحق باید پدر اقتصاد اسلامی نامید و اندیشه اقتصاد اسلامی را در نیم‌قرن اخیر مرهون کارهای ایشان دانست. او نه‌ تنها باید به‌عنوان پدر اقتصاد اسلامی در کل جهان اسلام مطرح شود، بلکه به‌ویژه در حوزه تفکر شیعی، او تک‌سوار این اندیشه در زمینه نحوه ورود به مسئله و مدل‌سازی است.

وی با بیان این‌که البته بزرگان دیگری نیز در عرصه اقتصاد اسلامی تأثیرگذار بوده‌اند، افزود: با این‌حال در عرصه مدل‌سازی و نظام‌سازی اقتصاد اسلامی شهید محمدباقرصدر کارهای ایشان بسیار به‌سزا و ستودنی بوده است. البته اینجا شایسته است یادی از امام موسی صدر، پسر عموی ایشان نیز بکنم که به واسطه مباحثات خود در نجف با شهید صدر، تأثیر بسزایی در طرح مباحث اقتصاد اسلامی و نقش مؤثری در شکل‌گیری اندیشه «اقتصادنا» در شهید صدر داشته است.

این محقق و پژوهشگر تصریح کرد: به نظر می‌رسد که امام موسی صدر با توجه به این‌که در رشته اقتصاد تحصیل کرده بود، خط فکر ایشان در اقتصادنا بسیار کارساز بوده است. به همین دلیل ما در آثاری که از امام موسی صدر منتشر شده است، ولو آثار اندک، مشاهده می‌کنیم که خط فکری این دو پسرعمو بسیار به هم نزدیک است و به نوعی بسط فکری امام موسی صدر را در اقتصادنای شهیدصدر می‌توانیم دنبال می‌کنیم.

عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق (ع) تصریح کرد: شهید محمدباقر صدر کتاب اقتصادنای خود را به نوعی در عمل به دو سطح دیگر خلاصه کرده‌اند؛ یعنی اگر کسی حوصله و علاقه خواندن کتاب اقتصادنا را ندارد، می‌تواند کتاب کوچک‌تری را که از مجموعه مقالات شهید صدر است، بخواند و نیز می‌تواند کتاب کوچک‌تر از آن را که خلاصه خلاصه است (در ۴۰ صفحه و قطع پالتویی) مطالعه کند.

پیغامی در بخش دیگری از سخنان خود بیان کرد: متأسفانه این دو کتاب خلاصه مانند کتاب اقتصادنا امروزه در دسترس مردم ما نیست و این می‌طلبد که پژوهشکده‌ها و نهادهای دانشگاهی نسبت به این زمینه اهتمام ویژه‌ای را به خرج بدهند.

وی با اشاره به مشی فکری و روش معرفتی شهید  محمدباقر صدر نسبت به مسئله نظام‌سازی اسلامی، در بیان مختصات اندیشه اقتصادی شهید صدر گفت: طرح نظریه منطقة الفراغ، طرح مشی فقهی تنقیح مناط کردن و مناط‌گیری و نظام‌سازی از آرای اجتهادی فق‌ها و به‌ویژه آرای اجماعی فق‌ها در حوزه فقه، با طرح نوع تفسیر و نگاهی که از کارکرد‌ها و وظایف دولت در عرصه اقتصاد مطرح است، و نیز دقت در سؤالات بنیادین اقتصاد مانند روابط بالادستی و پایین‌دستی و کارگزار و عاملی که ایشان در قلب اقتصادنا مورد توجه قرار داده است، چهار محوری هستند که مختصات فکری شهید صدر را تشکیل می‌دهند.

عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق (ع) اظهار کرد: ما عملاً ترجمه این افکار و تأثیرگذاری آن‌ها را در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، به عنوان الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت شاهد هستیم. حتی فرا‌تر از اقتصاد اسلامی، ایشان را در عرصه بانکداری اسلامی با کتاب «البنک لا ربوی فی الاسلام»، باید پایه‌گذار الگوی بانکداری بدون ربای ایران محسوب کرد.

 

وی خاطرنشان کرد: البته اندیشه بانکداری بدون ربای شهید محمدباقر صدر متأسفانه بعد‌ها از سوی سایر اندیشمندان تکمیل نشد و بانکداری بدون ربا در‌‌ همان حد قانون مصوب اولیه انقلاب اسلامی ایران باقی ماند، ولی تأسیس بانکداری بدون ربا و نگاه خاص ایشان به مسأله بانک و نحوه تأسیس ترتیبات گردش سرمایه در بانک و روابط قراردادی بانکی را عملاً مدیون کتاب «البنک لا ربوی فی الاسلام» در حوزه بانکداری اسلامی هستیم.