می‌گویند هدف او در پذیرفتن رهبری شیعیان لبنان، استفاده از ظرفیت‌های
منحصر به فرد لبنان جهت نمایاندن چهره قابل، عادل و انسان‌دوست مکتب اهل
بیت به جهانیان بوده است.
نهم شهریورماه، سالروز ربوده شدن اوست؛ امام موسی صدر. امام موسی صدر فرزند آیت‌الله سیدصدرالدین صدر، از متفکران نواندیش دینی و رجال برجسته سیاسی - مذهبی زمان خود بود. او در طول تحصیل در حوزه علمیه قم محضر درس استادانی چون سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی، شیخ عبدالجواد جبل‌عاملی، امام خمینی و سیدمحمد محقق‌داماد را تجربه کرد و با آموختن اندیشه‌های ناب بزرگان اسلام، همواره در پی بازسازی هویت، انسجام و عزت تاریخی شیعیان بود. مردی که پس از گذشت سال‌ها از مفقود شدنش، همچنان سرنوشت مبهمی دارد.
***
سیدمحمدعلی ابطحی، نماینده ویژه و مسوول مذاکرات دولت خاتمی با دولت لیبی برای روشن شدن سرنوشت امام موسی صدر، در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، به بیان اعتقادات و افکار امام موسی صدر و نتایج پیگیری سرنوشت نامعلومش پرداخت.
ابطحی صحبت‌هایش را چنین آغاز کرد: «امام موسی صدر چند خصوصیت برجسته دارد که او را در بین روحانیون زمان خود متفاوت نشان می‌دهد که مهم‌ترین آن‌ها، تعامل با دنیا و ارائه اسلام منطبق با دنیای امروز است، مساله‌ای که در شرایط فعلی نیاز به آن به شدت احساس می‌شود. امام موسی صدر در جامعه سنتی روحانیت کار خود را آغاز کرد و توانست فضاهای تنظیم شده اینجامعه را بشکند و خود را جزیی از جامعه جهانی کند. او توانست با دوری از تحجر و واپسگرایی، به تعریف جدیدی از اندیشه اسلام ناب برسد.»
وی به رابطه امام موسی صدر و سایر روحانیون اشاره کرد و ادامه داد: «موسی صدر بیشتر در پی احقاق حقوق شیعیان، به‌ویژه حقوق شیعیان لبنان بود. امام خمینی به موسی صدر به عنوان یک شاگرد علاقه خاصی داشت و ربوده شدن او امام را کاملا متاثر کرد. این تاثر امام تا حدی بود که روابط ایران با مقامات لیبی را هم تحت تاثیر قرار داد.»
ابطحی در ادامه خاطرنشان کرد: «شهید چمران نیز یکی از جوانان علاقه‌مند به همکاری با امام موسی صدر و از همراهان او بود. در مجموعه جریان روشنفکری خارج از کشور نیز امام موسی صدر بخاطر نوع تفکر و قدرتی که داشت در منطقه خاورمیانه چهره شناخته شده‌ای بود؛ چراکه از یک دریچه متفاوت، یعنی دریچه ورود به بازی قدرت منطقه‌ای وارد سیاست شد. این نوع تفکر در آن دوران، مترقی بود و چون در آستانه به دست آوردن قدرت بود، جریانات روحانی و دینی شیعه در خارج از کشور روابط چندان خوبی با او نداشتند.»
وی در مورد پیگیری سرنوشت موسی صدر در دولت خاتمی تصریح کرد: «خاتمی تلاش ویژه‌ای را برای امام موسی صدر انجام داد و مورد انتقاد بعضی افراد هم قرار گرفت که چرا با این وسعت در این زمینه کار می‌کند. خاتمی به دلیل آشنایی قدیمی با امام موسی صدر و اعتقاد به مظلومیت وی، برای مشخص شدن سرنوشت او خیلی تلاش کرد. حقیقت ماجرا نیز این است که چهره دانشمند و با ارزشی مانند امام موسی صدر نیازمند این پی‌گیری‌ها و حتی تلاش‌های بیش از این نیز بود.»
ابطحی توضیح داد: «به دلیل اینکه نمی‌توان بسیاری از مسائل مربوط به پی‌گیری‌ها را مطرح کرد، کسانی که حتی به تلاش‌های آقای خاتمی واقف هستند به خود اجازه می‌دهند که از تلاش‌های او انتقاد کنند و من وظیفه خود می‌دانم که از آقای خاتمی دفاع کنم.» وی افزود: «در پیگیری مسائل امام موسی صدر تا جایی پیش رفتیم که خانواده ایشان اعلام کرد پیگیری لازم نیست و این موضوع با تقاضای خانواده صدر ادامه پیدا نکرد؛ اینکه بگوییم خاتمی تلاش نکرد، ظلم به ایشان است.» ابطحی گفت: «آنچه مسلم است اینکه ورود این شخصیت برجسته و پرعظمت تاریخ سیاسی ایران و لبنان به لیبی قطعی است و صدر پس از آن مفقود شده، اما باقی ماجرا در ابهام است. طبیعی است وظیفه انسانی همه است که برای روشن شدن سرنوشت این بزرگوار تلاش کنند. مسوولیت اخلاقی دولت لیبی در این مورد انکارناپذیر است.»
وی ادامه داد: «لیبی باید در این زمینه پاسخ روشنی ارائه کند. البته آن‌ها پس از مدت‌ها پذیرفتند که امام موسی صدر در لیبی است و این گامی رو به جلوست. همکاری‌های اولیه دولت لیبی با ایران، همکاری‌های خوبی بود ولی در روند رسیدن به حقیقت دچار ابهاماتی شدیم و توقع داشتیم دولت لیبی توضیحات بیشتری ارائه کند. از لیبی انتظار پاسخ سریع و صریح داشتیم که متاسفانه مذاکرات در حال حاضر به درخواست خانواده صدر متوقف شده است که دلایل آن باید از خودشان پرسیده شود.» او معتقد است که برای روشن شدن حقیقت این ماجرا همه جهان اسلام باید تلاش کند؛ چراکه برای جهان معاصر موضوع ناپسندی است که شخصیتی به این بزرگی در تاریخ گم شود. آن هم شخصیتی که در ایران، لبنان، عراق و بسیاری کشورهای اسلامی، علاقه‌مندان بسیاری دارد.
ابطحی به ضرورت پیگیری این پرونده از سوی مجامع بین‌الملل اشاره کرد و افزود: «خانواده ایشان تلاش‌هایی را برای طرح مساله امام موسی صدر در دادگاه‌های بین‌المللی انجام داده‌اند. به عقیده من باید از هر امکانی برای رسیدن به نتیجه استفاده کرد.» وی تاکید کرد: «شرایط بین‌المللی در این نوع پرونده‌ها تاثیرگذار است. بدون ایجاد یک فشار بین‌المللی در صحنه‌های سیاسی، این مسائل بزرگ قابلیت حل و فصل ندارند. شرایط لیبی هم در این سال‌ها به نحوی نبوده است که فشار‌ها بیش از گذشته تاثیرگذار باشد.»
ابطحی ادامه داد: «امیدوارم روندی که در گذشته داشتیم و نتایجی که گرفتیم تاثیر مثبتی در مذاکرات آینده داشته باشد. هرچند ما انتظار همکاری‌های بیشتری داشتیم ولی مذاکرات چندین بار به بن‌بست رسید و وقت‌کشی‌های زیادی شد.» وی در مورد همکاری سایر کشورهای اسلامی در این رابطه گفت: «کشورهای جهان اسلام حساسیت زیادی روی این مساله دارند. البته ما ترجیح دادیم که نماینده سایر کشور‌ها نباشیم و یک‌طرفه پیش برویم؛ چون مصالح سایر کشور‌ها مطرح می‌شد که می‌توانست مذاکرات را از حالت صادقانه خارج کند.» ابطحی در مورد رابطه دیگر کشور‌ها با دولت لیبی در مساله ربوده شدن امام موسی صدر اظهار داشت: «در طول مذاکرات نشانی از همکاری گروه‌های ایرانی نبود و این موضوع که آیا در آن ایام گروههایی بدون اطلاع دولت لیبی و یا با همکاری این دولت اقدام به ربودن ایشان کرده‌اند تاثیری در مسوولیت دولت لیبی برای پاسخگویی ندارد. لیبی یک کشور مستقل و مسوول تمام اتفاقاتی است که در داخل این کشور می‌افتد.»
محمدعلی ابطحی در پایان گفت‌وگو با ایسنا تصریح کرد: «جای شخصیت بزرگواری چون امام موسی صدر در بین مبارزان شیعه جهان اسلام خالی است. امام موسی صدر فصل مشترک تمام فعالان سیاسی لبنان با وجود اختلافات بی‌شمار آنان است. او پایه‌گذار گفت‌وگوی دینی در لبنان است که امروز از افتخارات این کشور محسوب می‌شود.»