امروز دقيقا ۳۴ سال است که امام موسي صدر ايرانيالاصل شيعيان لبنان که به همراه دو تن از يارانش براي سفري چندروزه در ليبي به سر ميبرد، ربوده شد و متاسفانه در طول اين سالها، از سرنوشت وي اطلاع دقيقي به دست نيامده است، اين اتفاق در حالي بوقوع پيوسته که بعد از سقوط حکومت استبدادي قذافي در ليبي، اميدها براي يافتن امام صدر بيشتر شده است .
امروز دقيقا 34 سال است که امام موسي صدر ايرانيالاصل شيعيان لبنان که به همراه دو تن از يارانش براي سفري چندروزه در ليبي به سر ميبرد، ربوده شد و متاسفانه در طول اين سالها، از سرنوشت وي اطلاع دقيقي به دست نيامده است، اين اتفاق در حالي بوقوع پيوسته که بعد از سقوط حکومت استبدادي قذافي در ليبي، اميدها براي يافتن امام صدر بيشتر شده است . با اين حال همچنان او در لبنان بهعنوان حقيقتي هميشه زنده در قلب و ذهن مردم جاي دارد و در هر كوي و برزن و خيابان و خانه و مسجد و مدرسهاي عكسي از او يافت شده و در دل لبنانيها يادش تازه و نوراني و معطر است.
امام صدر مرجع ديني و سياسي شيعيان است که پس از هجرت از ايران به لبنان، مجلس اعلاي شيعيان لبنان را تاسيس کرد و رهبري فکري و سياسي شيعيان اين کشور را عهده دار شد. وي در 3 شهريور سال 1357 و در آخرين مرحله از سفر دورهاي خود به کشورهاي عربي، بنا بر دعوت رسمي معمر قذافي به ليبي رفت و در روز 9 شهريور مفقود شد.
خانواده صدر ميگويند وي که شيخ محمد يعقوب و استاد عباس بدرالدين را نيز همراه داشت، هنگامي که سوار بر اتومبيلهاي دولتي ليبي راهي ملاقات با قذافي بود، ربوده شد. دولت ليبي اعلام کرد وي به ايتاليا رفته است اما دستگاههاي قضايي دولتهاي لبنان و ايتاليا، و همچنين تحقيقات انجام شده از سوي واتيکان، ادعاي رژيم ليبي مبني بر خروج صدر از آن کشور و ورود وي به رم را رسما تکذيب کرد. مجموعه اطلاعات آشکار و پنهاني که طي دو دهه پيش بدست آمدند، تماما دال بر آن بود که موسي صدر هرگز خاک ليبي را ترک نکرده است.خانواده صدر که در تمام اين سالها پيگير وضعيت وي بودهاند ميگويند قرائن متعددي حکايت از آن دارند که امام موسي صدر همچنان در قيد حيات بوده و شرايط زندان حبس ابد را ميگذراند. حال آنکه آخرين خبري که در 13 ارديبهشت 1380 توسط سايت «جبهه نجات ملي ليبي» بر روي شبکه جهاني اينترنت منعکس شد نيز مدعي آن است که امام موسي صدر در اواخر سال 1376 توسط برخي زندانيان زندان ابوسليم شهر طرابلس ديده شده و بعدها به مکاني ديگر انتقال يافته است.
چند پايگاه خبري پس ازسقوط حکومت قذافي به نقل از «سيد صدرالدين صدر» نوشتندکه برخي اطلاعات به دست آمده تاکيد مي کنند که «امام صدر»، «شيخ محمد يعقوب» و «عباس بدرالدين» روزنامه نگار در زندانهاي ليبي در قيد حيات هستند. آيت الله «سيستاني» نيزدر پي تحولات در کشور ليبي از مسلمانان جهان خواسته بود تا براي آزادي امام موسي صدر دعا کنند.
امام موسي صدر که بود
امام موسي صدر در روز 14 خرداد سال 1307 هجري شمسي در شهر مقدس قم ديده به جهان گشود. پدر ايشان مرحوم آيتالله سيد صدرالدين صدر، جانشين مرحوم آيتالله شيخ عبدالکريم حائري موسس حوزه علميه قم و از مراجع بزرگ زمان خود بود. جد پدري ايشان مرحوم آيتالله سيد اسماعيل صدر، جانشين مرحوم آيتالله ميرزا حسن شيرازي و مرجع مطلق زمان خود، و جد مادري ايشان مرحوم آيتالله حاج آقا حسين قمي، جانشين مرحوم آيتالله سيد ابوالحسن اصفهاني و رهبر قيام مردم مشهد بر عليه رضا خان بود. امام موسي صدر پس از اتمام سيکل اول و بخش مقدمات علوم حوزوي، در خرداد سال 1322 رسما به حوزه علميه قم پيوست، و طي مدتي کوتاه، ضمن بهرهگيري از محضر حضرات آيات سيد محمد باقر سلطاني طباطبايي، شيخ عبدالجواد جبل عاملي، امام خميني(ره) و سيد محمد محقق داماد، دروس دوره سطح را به پايان رسانيد. اساتيد اصلي دروس خارج ايشان در قم، حضرات آيات سيد حسين طباطبايي بروجردي، محقق داماد، صدر و سيد محمد حجت، و در نجف حضرات آيات سيد محسن حکيم، سيد ابوالقاسم خويي، شيخ حسين حلي و شيخ مرتضي آل ياسين بودند.
امام موسي صدر دروس فلسفي را نزد حضرات آيات سيد رضا صدر و علامه سيد محمد حسين طباطبايي در قم، و نزد آيتالله شيخ صدرا بادکوبهاي در نجف فرا گرفت.دوستان اصلي هم بحث امام موسي صدر را در قم، حضرات آيات سيد موسي شبيري زنجاني، شهيد دکتر بهشتي، سيد عبدالکريم موسوي اردبيلي و آيتالله ناصر مکارم شيرازي، و در نجف آيتالله شهيد سيد محمد باقر صدر تشکيل مي دادند. امام موسي صدر در طول زندگي حوزوي خود شاگردان برجستهاي را تربيت کرده است. معروف ترين آنان در ايران آيت الله شيخ يوسف صانعي از مراجع معظم امروز، و در لبنان شهيد عباس موسوي دبير کل سابق حزب الله است. امام موسي صدر در کنار تحصيلات حوزوي، دروس دبيرستان خود را به اتمام رساند، و در سال 1329 به عنوان اولين دانشجوي روحاني در رشته «حقوق در اقتصاد» به دانشگاه تهران وارد، و در سال 1332 از آن فارغ التحصيل گرديد.امام موسي صدر قبل از عزيمت به نجف اشرف، از سوي علامه طباطبايي مسئوليت نظارت بر نشريه «انجمن تعليمات ديني» را بر عهده گرفت.
وي همزمان با تحصيل در حوزه علميه نجف، به عضويت هيات امناي جمعيت «منتدي النشر» در آمد، و پس از بازگشت به قم ضمن اداره يکي از مدارس ملي اين شهر، مسووليت سردبيري مجله تازه تاسيس «مکتب اسلام» را عهده دار گرديد. از مهمترين اقدامات امام موسي صدر در آخرين سال اقامت در شهر قم، تدوين طرحي گسترده جهت اصلاح نظام آموزشي حوزههاي علميه بود، که با همفکري حضرات آيات دکتر بهشتي و مکارم شيرازي صورت گرفت. امام موسي صدر در اواخر سال 1338 و به دنبال توصيههاي حضرات آيات بروجردي، حکيم و شيخ مرتضي آل ياسين، وصيت مرحوم آيت الله سيد عبدالحسين شرف الدين رهبر متوفي شيعيان لبنان را لبيک گفت و به عنوان جانشين آن مرحوم، سرزمين مادري خود ايران را به سوي لبنان ترک نمود. اصلاح امور فرهنگي، اجتماعي، اقتصادي و سياسي جامعه شيعيان لبنان از يکسو، و استفاده از ظرفيتهاي منحصر به فرد لبنان جهت نماياندن چهره عاقل، عادل، انساندوست و با زمان مکتب اهل بيت به جهانيان از سوي ديگر، اهداف اصلي اين هجرت را تشکيل مي داد.
بازسازي هويت، انسجام و عزت تاريخي شيعيان لبنان
امام موسي صدر از زمستان سال 1338 و همزمان با آغاز فعاليتهاي گسترده ديني و فرهنگي خود در مناطق شيعه نشين لبنان، مطالعات عميقي را به منظور ريشه يابي عوامل عقب ماندگي اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي شيعيان لبنان به اجرا گذارد. حاصل اين مطالعات، برنامههاي کوتاه مدت، ميان مدت و درازمدتي بود که از اواسط سال 1339 و در راستاي سياست محروميت زدايي، طراحي و اجرا گرديد. امام موسي صدر در زمستان سال 1339 و پس از تجديد سازمان جمعيت خيريه «البر و الاحسان»، با تنظيم برنامه اي ضربتي جهت تامين نيازهاي مالي خانوادههاي بيبضاعت، ناهنجاري تکدي را به کلي از سطح شهر صور و اطراف آن برانداخت. وي در فاصله سالهاي 1340 تا 1348 و در چارچوب برنامهاي ميان مدت، با طي سالانه صد هزار کيلومتر در ميان شهرها و روستاهاي سراسر لبنان، دهها جمعيت خيريه و موسسات فرهنگي و آموزش حرفهاي را راه اندازي نمود که حاصل آن کسب اشتغال و خودکفايي اقتصادي هزاران خانواده بي بضاعت، کاهش درصد بيسوادي، رشد فرهنگ عمومي، و به اجرا در آمدن صدها پروژه کوچک و بزرگ عمراني در مناطق محروم آن کشور بود. امام موسي صدر در تابستان سال 1345 و پس از اجتماعات عظيم و چند روزه شيعيان لبنان در بيعت با ايشان، رسما از حکومت وقت درخواست نمود تا همانند ديگر طوائف آن کشور، مجلسي براي سازماندهي طايفه شيعه و پيگيري مسائل آن تاسيس گردد. مجلس اعلاي اسلامي شيعيان که اولين بخش از برنامه درازمدت امام صدر به شمار مي رفت، در اول خرداد سال 1348 تاسيس، و خود آن بزرگوار با اجماع آرا به رياست آن انتخاب گرديد. امام موسي صدر از بهار سال 1348 تا اواسط زمستان سال 1352 با دولت وقت لبنان به گفتگو نشست، تا آن را براي اجراي پروژههاي زيربنايي و وظايف قانوني خود در قبال مناطق شيعه نشين و محروم آن کشور ترغيب نمايد. در پي امتناع دولت لبنان از پذيرش اين مطالبات و نيز اتمام حجت با آن، جنبش محرومان لبنان در اوايل سال 1353 به رهبري امام موسي صدر شکل گرفت، و راهپيماييهاي مردمي عظيمي در شهرهاي بعلبک، صور و صيدا عليه دولت به وقوع پيوست. اوجگيري بحران خاورميانه، صف آرايي احزاب افراطي مسيحي در برابر مقاومت فلسطيني، و به لبنان کشيده شدن برخي اختلافات جهان عرب، امام موسي صدر را بر آن داشت تا براي حفظ ثبات کشور و ممانعت از سرکوبي فلسطينيها، تودههاي مردم را موقتا از عرصه رويارويي با دولت کنار کشاند، و پيگيري مطالبات بر حق شيعيان را تا آمدن رئيس جمهور بعد به تاخير اندازد. امام موسي صدر در سال 1354 علي رغم کارشکنيهاي شديد دولت، مجددا با اجماع آرا به رياست مجلس اعلاي اسلامي شيعيان برگزيده شد. با آغاز جنگ داخلي لبنان در فروردين سال 1354، تمامي تلاشهاي امام موسي صدر مصروف پايان دادن به اين بحران گرديد. وي در خرداد آن سال در مسجد عامليه بيروت به اعتصاب نشست، و به پشتوانه مشروعيت مردمي و مقبوليت وسيع وشخصيت کاريزماتيک خود در ميان تمامي مذاهب، آرامش را به تابستان لبنان بازگردانيد. با شعله ور شدن مجدد آتش جنگ و پديدار شدن ابرهاي شکست بر آسمان جبهه مسلمانان، امام صدر در ارديبهشت 1355 حافظ اسد را وادار نمود تا با اعزام نيروهاي سوري به لبنان، موازنه قوا و آرامش را به اين کشور بازگرداند. حل اختلافات مصر با سوريه و متعاقب آن برپايي کنفرانس رياض در مهر 1355، آب سردي بود که امام موسي صدر بر آتش جنگ داخلي لبنان فرو ريخت. اين آرامش تا زمانيکه امام صدر در لبنان حضور داشت، ادامه پيدا کرد.
پرچمداري حرکت گفت وگوي اديان و تقريب مذاهب در لبنان
هدف استراتژيک امام موسي صدر آن بود تا طايفه شيعه لبنان را همسان ديگر طوائف، و نه مقدم بر آنان، در تمامي عرصههاي حيات سياسي، اجتماعي، فرهنگي و اقتصادي آن کشور مشارکت دهد. وي از اولين روزهاي هجرت به لبنان در زمستان سال 1338، با طرح شعار «گفتوگو، تفاهم و همزيستي»، پايههاي روابط دوستانه و همکاري صميمانه اي را با مطران يوسف الخوري، مطران جرج حداد، شيخ محي الدين حسن و ديگر رهبران ديني مسيحي و اهل سنت آن کشور بنا نهاد. در طول حضور دو دهه امام صدر در لبنان، هيچ مراسم سرور يا اندوهي از شيعيان نبود که امام صدر در آن شرکت جويد، و تني چند از فرهيختگان مسيحي و اهل سنت در معيت وي نباشند.
حمايت جوانمردانه امام صدر از بستني فروشي مسيحي در اوايل تابستان سال 1341 در شهر صور، که به فتواي صريح ايشان مبني بر طهارت اهل کتاب منجر گرديد، توجه تمامي محافل مسيحي لبنان را به سمت خود جلب نمود. در اواخر تابستان 1341 مطران گريگوار حداد به شهر صور آمد، و از امام صدر براي عضويت در هيات امناي «جنبش حرکت اجتماعي» دعوت نمود. از اواخر سال 1341 حضور گسترده امام موسي صدر در کليساها، ديرها و مجامع ديني و فرهنگي مسيحيان آغاز گرديد. سخنرانيهاي تاريخي امام صدر در ديرالمخلص واقع در جنوب، و کليساي مارمارون در شمال لبنان طي سالهاي 1341 و 1342، تاثيرات معنوي عميقي بر مسيحيان آن کشور بر جاي نهاد. امام صدر در تابستان سال 1342 و طي سفري دو ماهه به کشورهاي شمال آفريقا، طرحي نوجهت همفکري مراکز اسلامي مصر، الجزاير و مغرب با حوزههاي علميه شيعه لبنان در انداخت. وي در بهار سال 1344، اولين دور سلسله گفت وگوهاي اسلام و مسيحيت را با حضور بزرگان اين دو دين الهي، در موسسه فرهنگي «الندوه اللبنانيه» به راه انداخت. وي پس از جنگ شش روزه اعراب و اسرائيل در سال 1346 به ديدار پاپ شتافت، و نشستي که ابتدائا نيم ساعت پيش بيني شده بود، به تقاضاي پاپ بيش از دو ساعت به درازا کشيد. امام موسي صدر از سال 1347 به عضويت مرکز اسلام شناسي استراسبورگ در آمد، و از رهگذر همفکري و ارائه سمينارهاي متعددي در آن، انتشار آثاري ذي قيمت چون «مغز متفکر جهان شيعه» را زمينهسازي نمود. امام موسي صدر در بهار سال 1348 و بلافاصله پس از افتتاح مجلس اعلاي اسلامي شيعيان، از شيخ حسن خالد مفتي اهل سنت لبنان دعوت نمود، تا با همفکري يکديگر براي توحيد شعائر، اعياد و فعاليتهاي اجتماعي طوائف اسلامي، تدبيري بينديشند. وي در همين خصوص طرح مدوني را به اجلاس سال 1349 «مجمع بحوث اسلامي » در قاهره ارائه نمود، و متعاقب آن به عضويت دائم اين مجمع درآمد. امام موسي صدر در سال 1349 رهبران مذهبي مسلمانان و مسيحيان جنوب لبنان را در چارچوب «کميته دفاع از جنوب» گرد هم آورد، تا براي مقاومت در برابر تجاوزات رژيم صهيونيستي چاره انديشي نمايند. وي در زمستان سال 1353 و در اقدامي بي سابقه، خطبههاي عيدموعظه روزه را در حضور شخصيتهاي بلندپايه مسيحي لبنان در کليساي کبوشيين بيروت ايراد نمود، و اگر آتش جنگ داخلي شعله ور نمي شد، در پي آن بود تا کاردينال ماروني لبنان را براي ايراد خطبههاي يکي از نمازهاي جمعه شهر بيروت دعوت نمايد. امام موسي صدر در زمستان سال 1355 و در جمع سردبيران جرائد بيروت، با پيش بيني صريح حذف فاصلهها و روند جهاني شدن در اواخر قرن بيستم، قرن بيست و يکم را قرن همزيستي پيروان اديان، مذاهب، فرهنگها و تمدنهاي گوناگون ناميد، و بر رسالت تاريخي لبنان جهت ارائه الگويي موفق در اين زمينه پاي فشرد. امام موسي صدر در اواسط سال 1357 موفق گرديد رهبران مسلمان و مسيحي لبنان را جهت برپايي يک جبهه فراگير ملي متقاعد نمايد، و در اين مسير تا آنجا پيش رفت که حتي موعد تاسيس و اولين گردهمايي آنان را براي پس از بازگشت خود از سفر ليبي مشخص نمود.
تاسيس جامعه مقاوم و مقاومت لبناني در برابر تجاوزات اسرائيل
امام موسي صدر از سال 1343 و يک سال پيش از تاسيس جنبش فلسطيني فتح، در پي انديشه تبديل جامعه مصرفي لبنان به جامعه اي مقاوم در برابر تجاوزات آينده رژيم صهيونيستي برآمد. وي در بهار سال 1344 گروهي از جوانان مومن شيعه را به مصر اعزام نمود، تا در دوره اي شش ماهه فنون نظامي را فرا گيرند. با بازگشت اين جوانان که اولين کادرهاي مقاومت لبنان بودند، عمليات ايذايي مشترک رزمندگان فلسطيني لبناني در شمال فلسطين اشغالي آغاز گرديد. بخش اعظم نيروهاي رزمنده از جوانان شيعه لبنان، و فرماندهي عمليات بر عهده رزمندگان فلسطيني بود. اين نوع عمليات مشترک تا اوايل سال 1972 ادامه يافت. اولين شهيد شيعه در عمليات ايذايي بر عليه رژيم صهيونيستي، از جوانان شهر مرزي «ناقوره» بود که در سال 1347 به شهادت رسيد. در مهر 1348 موسسه صنعتي جبل عامل يا کارگاه کادر سازي امام صدر رسما آغاز به کار نمود. در پي بمباران شديد جنوب لبنان توسط رژيم صهيونيستي در سال 1349 و عدم واکنش مناسب دولت وقت، اعتصابي بي سابقه به دعوت امام موسي صدر لبنان را فرا گرفت، به گونه اي که دولت وقت را بر آن داشت براي بازسازي مناطق جنگي و برپايي پناهگاههاي مناسب در آن، مجالس جنوب را تاسيس نمايد. از اوايل سال 1341 عمليات ايذايي جوانان شيعه در داخل فلسطين اشغالي شکلي مستقل به خود گرفت، هر چند تا سالها پس از آن نيز به صلاحديد امام صدر، افتخار آن به نام «نيروهاي مخصوص جنبش فلسطيني فتح» ثبت مي گشت. در شهريور سال 1351 و کمتر از 24 ساعت پس از اشغال 48 ساعته دو روستاي «قاناي جلي» و «جويا» به دست سربازان رژيم صهيونيستي، نشست فوق العاده مجلس اعلاي اسلامي شيعيان با حضور تمامي اعضا» در روستاي جويا برگزار گرديد، و از همان روز اولين بذرهاي «مقاومت لبناني» توسط امام موسي صدر پاشيده شد. يک ماه پس از اين حادثه و به هنگام تجاوز نيروهاي صهيونيستي به روستاي «فاووق» در جنوب لبنان، اولين عمليات غير رسمي مقاومت لبنان به اجرا در آمد، که حاصل آن چند کشته و مجروح اسرائيلي بود. از پاييز سال 1351 آموزش نظامي جوانان شيعه شتاب بيشتري گرفت. اولين شهيد مقاومت لبنان «فلاح شرفالدين» موذن چهارده ساله موسسه صنعتي جبل عامل بود که در زمستان 1352 و پس از به هلاکت رساندن چند تن از سربازان رژيم صهيونيستي، در روستاي مرزي «بنت جبيل» به شهادت رسيد. در خرداد سال 1354 و به دنبال وقوع انفجاري در اردوگاه نظامي عين البنيه در کوههاي بقاع، که به شهادت 27 تن از جوانان شيعه انجاميد، امام موسي صدر رسما ولادت «گروههاي مقاومت لبنان» را اعلان نمود. با پايان يافتن جنگ داخلي لبنان و انتقال دامنه ناآراميها به جنوب، واحدهاي مقاومت لبنان رسما در نقاط استراتژيک مناطق مرزي مستقر شدند.
اولين عمليات بزرگ مقاومت لبنان عليه تجاوزات اسرائيل در اواخر سال 1355 صورت گرفت که پس از چند روز درگيري، به آزادسازي شهرکهاي «طيبه» و «بنت جبيل» منجر گرديد. امام موسي صدر اولين شخصيتي بود که در زمستان سال 1356، طرح سازشکارانه توطين پناهندگان فلسطيني در جنوب لبنان را افشا، و با مواضع شجاعانه خود از تحقق آن جلوگيري نمود. در حمله گسترده سال 1357 اسرائيل به جنوب لبنان و به رغم عقب نشيني احزاب چپ و گروههاي فلسطيني، جوانان مقاومت لبنان و دانش آموزان موسسه صنعتي جبل عامل در منطقه اشغالي باقي ماندند، و به رغم امکانات اندک تا به آخر عليه اشغالگران صهيونيست ايستادگي کردند. امام موسي صدر اگرچه لبنان را محل اصلي فعاليتهاي خود قرار داده بود، اما هيچگاه از ديگر مسائل جهان اسلام غافل نبود. انقلاب اسلامي ايران، امنيت حوزههاي علميه، اتحادي عربي اسلامي جهت مبارزه با اسرائيل و گسترش تشيع در آفريقاي سياه، مهمترين دغدغههاي خارج از لبنان ايشان را تشکيل مي دادند. در پي دستگيري امام خميني و در اوايل تابستان 1342، امام موسي صدر راهي اروپا و شمال آفريقا گرديد، تا از طريق واتيکان و الازهر، شاه ايران را براي آزادسازي امام تحت فشار قرار دهد. با آزاد گشتن امام در پايان اين سفر، آيت الله خويي تصريح نمود که اين آزادي، بيش از هر چيز مرهون سفر آقاي صدر بوده است. در پي تبعيد امام به ترکيه در پاييز سال 1343، امام موسي صدر اقدامات مشابهي را به انجام رساند، تا ضمن تامين امنيت آن بزرگوار، ترتيبات انتقال ايشان به عتبات عاليات را فراهم سازد. در نيمه دوم دهه چهل و پس از آماده شدن اولين کادرهاي نظامي مقاومت لبنان، دهها تن از جوانان مبارز ايراني به لبنان آمدند، و زير نظر آنان فنون نظامي را فرا گرفتند. در اواخر دهه چهل و مقارن با تاسيس مجلس اعلاي اسلامي شيعيان، امام خميني در پاسخ برخي فضلاي ايراني مقيم نجف، امام صدر را اميد خود براي اداره حکومت پس از شاه ناميد.در زمستان 1350 و بر اساس تقاضاي مراجع وقت، امام موسي صدر درباره برخي زندانيان سياسي با شاه گفتوگو نمود، که بعضي از آنان از جمله حجت الاسلام و المسلمينهاشمي رفسنجاني، اندکي بعد از زندان آزاد گرديدند. با به قدرت رسيدن حافظ اسد در سال 1350 و آغاز همکاريهاي تنگاتنگ وي با امام صدر، سوريه به امنترين کشور خاورميانه براي مبارزين ايراني بدل گرديد. امام موسي صدر در تابستان 1356 جوانمردانه سينه سپر نمود، و با اقامه نماز، تدفين و برپايي مراسم چهلمين روز شهادت دکتر شريعتي در بيروت، از سست شدن پيوند جوانان تحصيلکرده با روحانيت، جلوگيري به عمل آورد.
داماد امام موسي صدر در گفتوگوي اختصاصي با مردمسالاري:
اطلاعي از وضعيت صدر بعد از سال 2000نداريم
گروه سياسي- پروين طالبيان: با سقوط رژيم ديکتاتوري معمر قذافي و کشته شدن وي اميدها براي مشخص شدن سرنوشت امام موسي صدر زنده شد با اين حال با گذشت ماه ها و وعده وعيد مسئولان ليبي مبني بر مشخص شدن سرنوشت امام موسي اما همچنان اين موضوع در ابهام وجود دارد. البته در حاشيه اجلاس عدم تعهد وزيرخارجه لبنان گفته بود که به زودي امام موسي صدر آزاد مي شود اما همچنان ليبي پاسخ مشخصي در اين مورد اعلام نکرده است. مهدي فيروزان داماد امام موسي صدر معتقد است که با سقوط قذافي مدارک جديدي در خصوص امام موسي صدر کشف شد و اين اسناد در اختيار دولت انتقالي ليبي قرار گرفت. وي در گفتوگو با خبرنگار روزنامه مردم سالاري تاکيد کرد: در حال حاضر قاضي حسن شامي در لبنان و دادستان ليبي مسئوليت پيگيري سرنوشت امام موسي صدر را بر عهده دارند؛ براساس شواهد تحقيقات نشان ميدهد که امام موسي صدر اصلا از ليبي خارج نشده و آن کساني که از ليبي به عنوان امام موسي صدر و همراهانش خارج شدند همگي جعلي بودند. تحقيقات مشخص کرده است که خروج امام موسي صدر تنها سناريوي حکومت سابق ليبي بوده و صحت ندارد.
وي در اين باره افزود: دومين موضوع اين است که امام به شهادت نرسيده است و ايشان تا سال 2000 در يکي از زندانيهاي ليبي زنداني بوده است. اظهارات زندانبانان نشان ميدهد که امام موسي صدر تا سال 2000 زنداني بوده ولي از آن زمان به بعد هنوز هيچ اطلاعي در دست نيست؛ در هر صورت تاکنون مشخص شده که امام در قيد حيات است و از ليبي خارج نشده است. فيروزان همچنين اظهارداشت: ما خواستار جديت بيشتري در پيگيري سرنوشت امام موسي صدر از حکومت انتقالي ليبي هستيم و ميخواهيم که شدت بيشتري به روند تحقيقات داده شود. مقامات کشورهاي ديگر از جمله ايران ميتوانند دولت انتقالي ليبي را تشويق و حمايت کنند که زمان از دست نرود.
دادستان ليبي معتقد است که موضوع امام موسي صدر آدم ربايي است و بايد هر چه سريعتر بررسيهاي لازم صورت گيرد. فيروزان با بيان اينکه در زماني که امام موسي صدر ربوده شدند سيف الاسلام پسر قذافي 4 يا 5 ساله بود و نميتواند چيز زيادي به خاطر داشته باشد ولي با اين وجود امکان دارد که بتواند اطلاعي داشته باشد که بتوان از آنها بهره گرفت، گفت: کارشناسان حقوق معتقدند که بايد از يک مسير و دادگاه موضوع امام موسي صدر دنبال شود و دادگاه لبنان مسئوليت اين امر را به عهده دارد و تاکنون به نتايج خوبي دست يافته است از همين رو ترجيح ميدهيم که مسئله امام موسي صدر از طريق دادگاه لبنان پيگيري شود.